Movies Ltd

Ένας αρουραίος ανάμεσα στους Πάνθηρες

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Τι 30 αργύρια τι 300 δολάρια...

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο Shaka King, μετά το «Newlyweeds» του 2013. Συνυπογράφει και το σενάριο. Στόχος του ήταν ουσιαστικά να γυρίσει ένα είδος biopic για τον Fred Hampton, έναν από τους σπουδαιότερους Μαύρους Πάνθηρες, για τον οποίο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει ούτε καν τα βασικά. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Fred Hampton εμφανίζεται (όχι ως πρωταγωνιστής πάντως) σε μια άλλη ταινία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, γυρισμένη για τηλεοπτική πλατφόρμα, με πολλές υποψηφιότητες για τα εφετινά Όσκαρ: μιλάμε φυσικά για τη Δίκη των 7 του Σικάγου. Τούτη η ταινία είναι παραγωγή της Warner και διανεμήθηκε μέσω της τηλεοπτικής πλατφόρμας HBO Max. Έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περασμένο φεστιβάλ του Σάντανς ενώ σε αρκετές χώρες έχει πάρει και κανονική διανομή, θα προβληθεί δηλαδή στις κινηματογραφικές αίθουσες. Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: οι Daniel Kaluuya, LaKeith Stanfield και Lil Rel Howery έχουν συνεργαστεί παλιότερα, το 2017, στην ταινία Τρέξε (Get Out).

Η ταινία Judas and the Black Messiah αποτέλεσε μια από τις εκπλήξεις των εφετινών υποψηφιοτήτων για Όσκαρ καθώς κατόρθωσε να συγκεντρώσει έξι από δαύτες: καλύτερης ταινίας, πρωτότυπου σεναρίου, τραγουδιού, διεύθυνσης φωτογραφίας και δύο β' ανδρικών ρόλων για τους δύο βασικούς πρωταγωνιστές της (ειρωνικό, έτσι;): δηλαδή για τους Daniel Kaluuya και Lakeith Stanfield. Μέσω των υποψηφιοτήτων της η ταινία κατέγραψε αρκετές πρωτιές. Αυτή είναι η πρώτη ταινία γυρισμένη με χρήματα μόνο μαύρων παραγωγών, που τσιμπάει υποψηφιότητα καλύτερης ταινίας. Επίσης, είναι η πρώτη φορά που στην κατηγορία του β' ανδρικού ρόλου, δύο μαύροι ηθοποιοί από την ίδια ταινία διεκδικούν το ίδιο Όσκαρ. Τέλος, ο Daniel Kaluuya γίνεται ο πρώτος μαύρος Βρετανός ηθοποιός που κερδίζει δεύτερη υποψηφιότητα για Όσκαρ: η πρώτη του ήταν για το «Τρέξε», όπου ήταν πρώτου ανδρικού ρόλου.

Η υπόθεση: Τέλη της δεκαετίας του '60. Ο Αφροαμερικάνος Γουίλιαμ ''Μπιλ'' Ο'Νιλ συλλαμβάνεται στο Σικάγο προσπαθώντας να «αρπάξει» ένα αυτοκίνητο, υποδυόμενος πράκτορα του FBI. Ο πραγματικός πράκτορας του FBI, Ρόι Μίτσελ, κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, κάνει μια προσφορά στον Μπιλ: του λέει πως θα αποσύρει όλες τις κατηγορίες αρκεί ο Μπιλ να λειτουργήσει ως χαφιές του FBI. Ο στριμωγμένος Μπιλ χωρίς δεύτερη σκέψη, δέχεται την προσφορά. Αυτό που του ανατίθεται ως αποστολή είναι να εισχωρήσει στην τοπική οργάνωση του κόμματος των Μαύρων Πανθήρων στο Ιλινόις και να έχει από κοντά τον χαρισματικό του ηγέτη, Φρεντ Χάμπτον. Έτσι και γίνεται. 

Ο Μπιλ όχι μόνο γίνεται μέλος των Μαύρων Πάνθηρων, όχι μόνον πλησιάζει πάρα πολύ τον Φρεντ Χάμπτον σχηματίζοντας σχεδόν φιλικές σχέσεις μαζί του, αλλά γίνεται και υπεύθυνος του τομέα ασφαλείας του κόμματος! Θα δει από κοντά πώς εξελίσσεται το ειδύλλιο του ηγέτη με την επαναστάτρια Ντέμπορα Τζόνσον. Κι ενώ από τη μια θαυμάζει τον Χάμπτον και βιώνει μια ταξική και φυλετική συνειδητοποίηση, από την άλλη προσπαθεί να σώσει το τομάρι του. Ένας αγώνας γίνεται για την ψυχή του Ο'Νιλ: θα πάει με την πλευρά του καλού ή θα προδώσει όλα τα ιδανικά του, προς τέρψιν του αρχηγού του FBI, Τζέι Έντγκαρ Χούβερ;

Η άποψή μας: «Η πολιτική είναι πόλεμος χωρίς αίματα. Ο πόλεμος είναι πολιτική με αίματα». Οποιαδήποτε ταινία τσιτάρει τον σύντροφο Μάο δεν μπορεί παρά να κερδίσει το ενδιαφέρον μας. Πόσο μάλλον όταν η ταινία είναι made in USA! Κι όχι μόνον αυτό: όταν είναι made in Hollywood! Ρε, μαζεύτηκαν όλα τα αναρχοκουμούνια στους λόφους του Λος Άντζελες και μας (προ)ετοιμάζουν για την επανάστα; Χμ, τραβηγμένο σενάριο ακόμα και για τους πιο «ψεκασμένους» ανάμεσά μας. Από την άλλη, πάντοτε η βαριά βιομηχανία των ΗΠΑ, ο κινηματογράφος, έπιανε τα κελεύσματα των καιρών. Μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ σχεδόν έναν χρόνο πριν, υπήρξε παγκόσμιος ξεσηκωμός – εν μέσω πανδημίας, κι έχει μεγάλη σημασία αυτό – για τις φυλετικές διακρίσεις που υφίστανται οι μαύροι σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, χώρες της Δύσης δηλαδή που προβάλλουν ως υπέρμαχοι των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αλλά συνεχίζουν να διαχωρίζουν και να αντιμετωπίζουν τους πολίτες τους διαφορετικά, ανάλογα με το χρώμα του δέρματός τους. 

Τελευταία η ρατσιστική βία φαίνεται να βρίσκεται σε έξαρση στις ΗΠΑ απέναντι και σε πολίτες ασιατικής καταγωγής: στοίχημα πως προσεχώς θα έχουμε περισσότερες ταινίες με ήρωες ασιατικής καταγωγής, τύπου Minari; Δεν είναι κακό αυτό: ίσα ίσα. Οτιδήποτε μπορεί να βοηθήσει στη συνειδητοποίηση του κόσμου, οτιδήποτε βοηθάει στο να καταπολεμηθεί η άγνοια, ο φόβος, η μισαλλοδοξία, προφανώς και αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Πέρσι τα Παράσιτα τιμήθηκαν με μπόλικα βραβεία μεταξύ των οποίων και το Όσκαρ καλύτερης ταινίας! Φέτος κάτι μου λέει πως οι βραβεύσεις θα έχουν πάνω τους ακόμα πιο έντονα τη στάμπα του diversity. Της αναγνώρισης της διαφορετικότητας δηλαδή και του καλώς εννοούμενου δικαιωματισμού κάθε λογής μειονοτήτων. 

Πέρα από την ατζέντα που προωθούν όμως έχει μεγάλη σημασία, ύψιστη θα έλεγα, το αν οι συγκεκριμένες ταινίες είναι και καλές ταινίες. Καλοφτιαγμένες, υψηλής κινηματογραφικής αξίας, άξιες παρακολούθησης για τους θεατές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η απάντηση είναι ένα αδιαμφισβήτητο «ναι». Ο Shaka King πετυχαίνει και παραδίδει ένα κινηματογραφικό έργο καλλιτεχνικά άρτιο, με υψηλές επιδόσεις στους επιμέρους κατασκευαστικούς τομείς του, το οποίο λέει και διαχρονικές αλήθειες, βασιζόμενο ίσως στο μεγαλύτερο όπλο όλων εκεί έξω: τον Λόγο. Η Βία δεν είναι η απάντηση, λέει ο King. Ο κόσμος μπορεί να αλλάξει μόνο μέσω της συνειδητοποίησης. Μόνο όταν ο κάθε άνθρωπος αποκτήσει ταξική συνείδηση και καταφέρει να απαγκιστρωθεί από δαιμονοποιήσεις και σπέκουλες. 

Οι λέξεις «σοσιαλισμός» και «κομουνισμός» στις ΗΠΑ είναι απολύτως καταδικαστέες από την συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου που ζει εκεί, χωρίς να ξέρουν ουσιαστικά τι σημαίνουν! Η ταινία λοιπόν κινείται σε δύο ράγες. Από τη μία, βλέπουμε τον Φρεντ Χάμπτον. Έναν γνήσιο ηγέτη, που παρά το νεαρόν της ηλικίας του ξέρει τι συμβαίνει, ξέρει πως γυρίζει ο κόσμος, ξέρει πως μπορεί να αλλάξει ο κόσμος – εννοείται προς το καλύτερο – και ξέρει πως να μιλάει στον κόσμο και να τον μαγεύει. Ηγέτης που από τη μια λέει «I'm a Revolutionary» (Είμαι ένας Επαναστάτης) και το εννοεί με κάθε κύτταρο του σώματός του και από την άλλη είναι ντροπαλός και κομπιάζει να πλησιάσει τη γυναίκα που γουστάρει. Αποσαφηνίζει με απλά λόγια τι σημαίνει σοσιαλισμός και κομουνισμός. Ξέρει πως η ισχύς βρίσκεται στην ένωση και κατορθώνει να δημιουργήσει – έστω και προσωρινά – ένα αρραγές μέτωπο στο οποίο εκτός από τους Μαύρους Πάνθηρες συμμετείχαν κι άλλες οργανώσεις Αφροαμερικάνων αλλά και οργανώσεις όπως οι Νεαροί Πατριώτες (λευκοί μη δεξιοί από τον Αμερικάνικο Νότο) ή οι Νεαροί Λόρδοι (εξεγερμένοι Πορτορικάνοι). 

Ο εχθρός, κοινός: η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Που εννοείται ότι προσπαθούσε με κάθε τρόπο να φιμώσει αυτόν τον ενοχλητικό νεαρό. Με πολιορκητικό κριό το FBI και με υποκινητή τον Τζέι Έντγκαρ Χούβερ, οι ΗΠΑ ήθελαν να σταματήσουν τον Φρεντ Χάμπτον. Κι όταν είδαν και απόειδαν πως η δαιμονοποίηση δεν ήταν αρκετή, είχαν τη φαεινή ιδέα να χρησιμοποιήσουν έναν Δούρειο Ίππο. Γιατί, αυτό ήταν ο Μπιλ Ο'Νιλ. Πεισμένος από τις αερολογίες του επίσης σαφέστατα πλανεμένου πράκτορα που τον στρατολόγησε – ο οποίος ως προάγγελος των σύγχρονων νεοφιλελέδων λέει κάποια στιγμή στον Μπιλ πως «Μαύροι Πάνθηρες και Κου Κλουξ Κλαν είναι το ίδιο πράγμα» (!!!!!!!!!) - αλλά κυρίως προσπαθώντας να σώσει το τομάρι του, ο Μπιλ δέχεται να «πουλήσει» τα αδέλφια του. 

Κι όσο η παροχή πληροφοριών δεν έχει τίποτα φοβερές επιπτώσεις, ο Μπιλ δεν φαίνεται να έχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Όσο όμως ακούει τον Χάμπτον με λόγια που τον απομακρύνουν από το λούμπεν προλεταριάτο κι όσο οι πιέσεις που δέχεται να κάνει ολοένα και πιο σιχαμερά πράγματα εντείνονται, τόσο πιο ζορισμένος, τόσο πιο στριμωγμένος αισθάνεται. Ο σκηνοθέτης δεν έχει καμιά πρόθεση να τον σκιαγραφήσει επί τούτου ως τον απόλυτο κακό, ως ένα γλοιώδες και ασπόνδυλο πλάσμα, ως μια κλασική καρικατούρα κακού. Και εκμαιεύοντας μια σπουδαία ερμηνεία από τον Lakeith Stanfield, τον παραδίδει στο κοινό ως έναν άνθρωπο που δεν στάθηκε ποτέ στο ύψος των περιστάσεων. Που ηττήθηκε ως άνθρωπος. Και που οι Ερινύες γι' αυτό που έκανε δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ. Μέχρι το τέλος του. Κι ας μην το παραδέχτηκε ανοιχτά ποτέ. 

Είναι χαρακτηριστικά τα πλάνα από τη συνέντευξή του στην εκπομπή «Eyes on the Prize» τα οποία ο σκηνοθέτης μας προσφέρει ως αναπαράσταση έχοντας στο φινάλε και κομμάτι από την αυθεντική συνέντευξη του Μπιλ Ο'Νιλ. Τι τραγική φιγούρα... Οι ερμηνείες όλων είναι σούπερ. Να κάνω εδώ μια ειδική μνεία για τον Martin Sheen. Έχει έναν πολύ μικρό ρόλο, ερμηνεύοντας τον Τζέι Έντγκαρ Χούβερ. Και μου θύμισε τον Μάνο Κατράκη, αυτόν τον ατόφιο κομουνιστή, ο οποίος ερμήνευε επί χρόνια καταδότες των Ναζί. Και η φωτογραφία και η μουσική και το τραγούδι είναι σούπερ. Μια ταινία που αξίζει να παρακολουθήσει κανείς. Αυτό νομίζω τα λέει όλα.

Στις δικές μας αίθουσες? Ακόμη δεν έχει προγραμματιστεί...

Πάνω από όλα να μην καταλάβουν οι άλλοι πως αποτύχαμε...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Πολύ ελεύθεροι ωραρίου και ο νόμος της αγοράς

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο Μιχάλης Κωνσταντάτος, επτά χρόνια μετά την πρώτη του, το Luton (2013). Ο Κωνσταντάτος σπούδασε Σκηνοθεσία στη σχολή Σταυράκου και Κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Από το 2001 έχει σκηνοθετήσει – πέρα από τις δύο μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας – ταινίες μικρού μήκους, διαφημιστικά, πολιτιστικές εκπομπές, σίριαλ, μουσικά video clip, video-installations για δημόσιους χώρους και θεατρικές παραστάσεις ως συνιδρυτής και σκηνοθέτης της θεατρικής ομάδας «blindspot». Το Luton, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα «New Directors» του Σαν Σεμπαστιάν και κέρδισε υποψηφιότητα για βραβείο καλύτερης πρώτης ταινίας στο φεστιβάλ του Λονδίνου ενώ συμμετείχε στα διαγωνιστικά τμήματα των φεστιβάλ της Στοκχόλμης και της Κοπεγχάγης. Στο φεστιβάλ της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» τιμήθηκε με το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη.

Το Μικρά όμορφα άλογα (ή All the Pretty Little Horses όπως είναι ο αγγλικός του τίτλος) έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του στις 28 Ιουλίου 2020 στο φεστιβάλ της Σαγκάης. Έλαβε μέρος και σε μια σειρά από άλλα φεστιβάλ, όπως του Σαράγιεβο, της Χάιφας, της Βαρσοβίας, ενώ την πανελλήνια πρεμιέρα της η ταινία την πραγματοποίησε στο περασμένο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου έλαβε μέρος στο παράλληλο του διεθνούς, διαγωνιστικό τμήμα «Γνωρίστε τους Γείτονες». Η ταινία αποτελεί συμπαραγωγή Ελλάδας, Βελγίου και Γερμανίας. Με τις κινηματογραφικές αίθουσες να παραμένουν κλειστές, η εταιρεία διανομής Feelgood σε συνεργασία με τους συντελεστές της ταινίας και τους κινηματογράφους Δαναός και Έλλη προχωρούν σε μια ψηφιακή απομίμηση της φυσικής κινηματογραφικής εξόδου. Με σλόγκαν το «Ανοίξτε τα κλειστά σινεμά στο σπίτι σας» συνεχίζουν τη συζήτηση για την ανάγκη στήριξης του κινηματογραφικού κλάδου που έχει δεχτεί τεράστιο πλήγμα από την πανδημία. Από την Πέμπτη 25 Μαρτίου λοιπόν τα Μικρά όμορφα άλογα δίνουν ραντεβού στις ψηφιακές αίθουσες Έλλη και Δαναό, εκεί όπου υπό άλλες συνθήκες θα παίζονταν κανονικά.

Η υπόθεση: Ο Πέτρος και η Αλίκη είναι ένα 40something παντρεμένο ζευγάρι. Την οικογένειά τους συμπληρώνεις ένας πιτσιρίκος, ο Παναγιώτης. Μένουν όλοι μαζί σε μια υπέροχη βίλα με πισίνα και τα σχετικά, σε μια μικρή παραθαλάσσια επαρχιακή πόλη. Ενώ όμως όλα δείχνουν τέλεια, μάλλον δεν είναι. Κάτι τους τρώει μέσα τους: ιδίως η Αλίκη δείχνει μονίμως αναστατωμένη. Κάτι έχει συμβεί στο πρόσφατο παρελθόν, κάτι που άλλαξε τις ζωές τους. Κι ενώ κατά πως φαίνεται στόχος είναι η επιστροφή στην Αθήνα όσο το δυνατόν πιο σύντομα, το σχέδιο δεν λειτουργεί. Ο Πέτρος αντιλαμβάνεται τη συναισθηματική απομάκρυνση της Αλίκης ως μια σιωπηρή αποδοκιμασία για αυτά που δεν μπορεί να (της) προσφέρει. Η απόσταση ανάμεσά τους μεγαλώνει επικίνδυνα κι οι δυο τους κινδυνεύουν να παγιδευτούν σε έναν ιστό από ψέματα που οι ίδιοι έφτιαξαν.

Η άποψή μας: Είναι κρίμα για έναν τόσο ταλαντούχο σκηνοθέτη όπως ο Μιχάλης Κωνσταντάτος να χωρίζουν επτά ολόκληρα χρόνια τις δύο του ταινίες μεγάλου μήκους. Από το Luton του 2013, έπρεπε να φτάσει 2020 για να δούμε το Μικρά όμορφα άλογα. Ένδειξη του πόσο δύσκολο σπορ είναι να γυρίζει κανείς ταινίες στην Ελλάδα. Ας είναι. Τούτη η ταινία είναι από εκείνες στις οποίες, όσα λιγότερα γνωρίζει ο θεατής για το τι ακριβώς συμβαίνει, τόσο περισσότερο μπορεί να την απολαύσει. Δεν υπάρχει καμιά φοβερή ανατροπή αλλά να, οι πληροφορίες δίνονται με το σταγονόμετρο και όλη η σύγχυση είναι καλά μελετημένη, ακριβώς για να κάνει τον θεατή να αναρωτιέται για το τι ακριβώς συμβαίνει. Το μόνο που θα αποκαλύψω (μπορεί όμως και να σας μπερδεύω – χα!) είναι πως κατά μία έννοια τούτη η ταινία έχει κάποιες συγγένειες με τα Παράσιτα. Και σταματάω εδώ. 

Με καλά χωνεμένες επιρροές από τον Haneke, ο Κωνσταντάτος δείχνει αν μη τι άλλο να έχει ωριμάσει σε αυτά τα ενδιάμεσα χρόνια που έχουν παρεμβληθεί ανάμεσα στις δύο ταινίες του. Το Luton ήταν πιο τραχύ, πιο βίαιο, πιο θυμωμένο. Εδώ η βία υποβόσκει. Αυτό που κυριαρχεί είναι μια πνιγηρή απειλή. Νιώθεις συνέχεια πως όχι μόνο τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά αλλά και πως θα γίνει κάτι πολύ κακό. Η απειλή είναι πανταχού παρούσα: στους ηθοποιούς, στις ερμηνείες, στα λόγια τους, στις κινήσεις τους, στις κινήσεις της κάμερας, στην εξαιρετική διεύθυνση φωτογραφίας, στο απαλό σαν χάδι μοντάζ, στη μουσική και γενικότερα στην ηχητική μπάντα. Ο θεατής νιώθει το ίδιο εγκλωβισμένος με τους πρωταγωνιστές και αναμένει πως όλη αυτή η συσσωρευμένη πίεση κάπου θα σκάσει. 

Εδώ, έχουμε και το μοναδικό «πρόβλημα» της ταινίας. Ο σκηνοθέτης αποφασίζει η έκρηξη να είναι «προς τα έξω» μεν, με ελάχιστες απώλειες δε και κυρίως με το ζευγάρι να συνειδητοποιεί τη φενάκη του και να επιστρέφει, πιο ώριμο πια, έτοιμο να την παλέψει. Σοφά εποίησε ο σκηνοθέτης, ο θεατής όμως νιώθει λίγο... εξαπατημένος: διψάμε για αίμα! Να γίνεται έστω στις ταινίες η έκρηξη και το «fuck you» που δεν μπορούμε να κάνουμε στις ζωές μας... Αντικλιματικό λοιπόν το φινάλε. Πολύ καλές οι ερμηνείες (ο Λάλος μαζεύει κι εδώ νεκρά σκυλιά όπως στο Kala azar, που επίσης είδαμε στο περασμένο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), ενδιαφέρουσες παρουσίες σε δεύτερους ρόλους αυτές της Κατερίνας Διδασκάλου, του Δημήτρη Καταλειφού («σοκολάτα με δαμάσκηνο – άλλο πράγμα») και της Βίκυς Παπαδοπούλου, πανέμορφες σκηνές, όπως εκείνη της συνάντησης με το άλογο, και στο σύνολό της μια ελληνικότατη ταινία που δείχνει τη σταθερή άνοδο του σινεμά μας, καθώς μπήκαν σε αυτό νέα παιδιά που μπορούν και βλέπουν πέρα από το γιγαντωμένο εγώ των μεγαλύτερων σε ηλικία συναδέλφων τους. Δεν θα μετανιώσετε την επιλογή σας να την παρακολουθήσετε. 

ΥΓ: Το τηγανητό αυγό ως σήμα κατατεθέν; Ωραιότατον!

Στις δικές μας αίθουσες? Ψηφιακά στις 25 Μαρτίου 2021 από την Feelgood Ent.!

Get Outta Jailor Die Trying

του gaRis (@takisgaris)

Όσοι με παρακολουθούν από τα σπάργανα της διαδικτυακής κινηματογραφικής κριτικής, σα να λέμε στο λυκαυγές του 21ου αιώνα, γνωρίζουν την αδιαπραγμάτευτη θέση μου πως το ντόκου είναι το μέλλον του σινεμά, καθόσον διαπερνά σε μεγάλες δόσεις τη μυθοπλασία. Για τη φετινή χρονιά πάντως δεν παίρνω όρκο ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι ενθουσιασμού σε τούτο το πεδίο. Αριθμός - ρεκόρ μεν οι 238 υποβληθείσες παραγωγές στην Ακαδημία, 15 οι επιλεγμένες που προ-κρίθηκαν για τις τελικές υποψηφιότητες. Πουθενά οι Errol Morris (My Psychedelic Love Story), Werner Herzog (Fireball: Visitors from other Worlds, το οποίο είδα στο TIFF20 και δεν...τρελούμαι) και Frederick Wiseman (City Hall). Όσο για την 5άδα, μια ακόμη δυνατή εκπροσώπηση της Netflix (Crip Camp, My Octopus Teacher) να αντιπαλεύεται το φαβορί εφέτος Time,της μαύρης αμερικανίδας Garrett Bradley, υπό την αιγίδα της Amazon Films.

Το πάω λάου-λάου για να δώσω περίγραμμα σε μια ρευστή ως την τελική λίστα αλλά μάλλον ευπρόβλεπτη βραβευτική κατηγορία ως προς την τελική νικήτρια. Δεν ξεχνώ ποτέ πως το Documentary (μεγάλου ή μικρού μήκους) αποτελούσε ανέκαθεν, ακόμη και στα χρόνια του σκληρού #OscarsSoWhite, τη χρυσή ευκαιρία του Membership να διακοινώσει τα τρυφερά του αισθήματα για ζητήματα και κατηγορίες πολιτών που χρήζουν ανάδειξης ή περαιτέρω προστασίας. Πολλώ δε μάλλον στις ύστερες ημέρες όπου το πράμα έχει μπει πλέον σε ένα κυνήγι wokeness, (σε χαλαρή μετάφραση του πιο «ξυπνημένου», ευαίσθητου, ενάντια σε κάθε είδους διακρίσεις), η πρότινος καλοκάγαθη διάθεση να βραβευτεί ένα ντόκου κοινωνικού ακτιβισμού έχει μετατραπεί σήμερις σε λευκή επιταγή που ανταποκρίνεται σε τσεκάρισμα συνιστωσών («κουτάκια») πουσαρίσματος παραγωγών αναλόγου περιεχομένου. 

Garrett Bradley, αφροαμερικανίδα σκηνοθέτης - τσεκ. Με δράση προώθησης καλλιτεχνικού προβληματισμού που προωθεί το ζήτημα των Μαύρων στην Αμερική (βλέπε το μυθοπλασίας Below Dreams, 2014 και το ντόκου America, 2019) - τσεκ. Το αντικείμενο καίει τη μαύρη κοινότητα καθώς κινείται στο τρίπτυχο φτώχεια - εγκληματικότητα - παρατεταμένος εγκλεισμός για εγκλήματα που δεν δικαιολογούν κάτι τέτοιο, φίσκα οι φυλακές από φτωχούς μαύρους χαμηλής μόρφωσης που δεν τυγχάνουν άξιας υπεράσπισης απέναντι στον ποινικό κώδικα-τσεκ. Δες το τι ωραία το πραγματεύτηκε η πιονέρα Ava Du Vernay (Selma) στο 13th, υποψήφιο προ 4ετίας (έπεσε αντιμέτωπο με το έπος για τον OJ Simpsonκαι δικαίως έχασε το όσκαρ). Με τους πίνακες, τις συνεντεύξεις, τα στατίστικς, την ένταση αλλά και τη διάθεση να δώσει μια ορκισμένη abolitionist μεν αλλά σαφέστατα επιχειρηματολογημένη ανάλυση του προβλήματος. 

Η Bradley, όχι και τόσο. Έως καθόλου. Πάμε παρακάτω. Αληθινή ιστορία. Αρχές του ’90, η σημερινή πενηντάρα Fox Rich, φιλοδοξεί να ανοίξει μαγαζάκι με urbanfashionρούχα με το σύζυγο Rob. Η οικονομική τους κατάσταση τους δημιουργεί θέματα, οδηγώντας τους στην ένοπλη ληστεία (...). Η Rich τη σκαπουλάρει, (ήδη μάνα και κυοφορούσα δίδυμα) ο Rob τρώει 60 χρόνια φυλάκα χωρίς παρόλ. Η Fox αφού έχει λαλήσει για μια 20ετία, παίρνει σβάρνα κάθε δημόσιο βήμα για να φέρει το σύζυγο πίσω στην οικογένεια. Υλικό για μικρομηκάδικο το λες. Έλα όμως που η σκηνοθέτις βρίσκει φούτατζ κοντά 100 ωρών που εν πολλοίς μετατρέπει αυτόν τον οικογενειακό καημό σε ρηάλιτι, με τη Fox να δίνει όλη της την ενέργεια, την πίστη, τις ελπίδες της στον ιερό της αυτο-σκοπό. Έξυπνο μοντάζ, πετυχημένα μελό η μουσική επένδυση, συμπονάς γιατί είσαι άνθρωπος και καταλαβαίνεις, αλλά ταινία τεκμηρίωσης δεν τη λες. Έλα μου όμως που έχει τσεκάρει ευλαβικά όλα τα «κουτάκια» που λέγαμε;

Στις δικές μας αίθουσες? Ακόμη δεν έχει προγραμματιστεί!

Tony ράβει και Yorgos κόβει

του gaRis (@takisgaris)

Ο Άντονι (Anthony Hopkins), κάπου κει πέρα στα 80-φεύγα, είναι ένας χήρος που μένει σε ένα διαμερισματάκι στο Λονδίνο. Μόνος. Με μια κόρη, την Αν (Olivia Coleman) που συχνά τoνεπισκέπτεται, ολοένα κι εντονότερα προβληματισμένη για το μέλλον της αλλά και για εκείνο του Πατέρα: Ο Άντονι πάσχει από γεροντική άνοια (dementia). Άλλοτε του αναφέρει πως ψάχνεται για Παρίσι, μαζί με τον σύζυγό της Πολ (Rufus Sewell) ή το νέο της δεσμό (Mark Gatiss) μετά το αναπόφευκτο διαζύγιο (;) που δημιούργησε η κατάσταση της ασθένειας του Άντονι, ο οποίος πεισματικά αρνείται να μπει σε γεροκομείο όσο και από την άλλη τζαναμπετιάζει να εγκρίνει αποκλειστική νοσοκόμα στο σπίτι. Ο χρόνος ωστόσο μετρά αδυσώπητα εναντίον του, καθώς διαφαίνεται ολοένα και δυσχερέστερο να διακρίνει τι στα αλήθεια συμβαίνει και με ποια σειρά.

Ομολογώ ότι δεν είχα την τύχη της θέασης του θεατρικού έργου (2014) υπογραφής του Παριζιάνου Florian Zeller, με Frank Langella  στο Μπρόουντγουέη και Alfred Molina στη Λονδρέζικη εκδοχή. Κρίνοντας όμως από την κινηματογραφική μεταφορά του από τον ίδιο, η αίσθηση είναι έντονη πως στο σανίδι τα ρίγη θα σηκωνόντουσαν Σιμούν. Στο πανί, notsomuch. Τι δεν (μου) πήγε καλά, εύκολα προδίδεται από την ανακοίνωση των 93ων οσκαρικών υποψηφιοτήτων. Δόξα και τιμή εξάκις: Καλύτερη Ταινία - Διασκευασμένο Σενάριο (ο Christopher Hampton, βραβευθείς ήδη στα 1988 για τις ανυπέρβλητες Επικίνδυνες Σχέσεις) - Anthony Hopkins - Olivia Coleman - Σχεδιασμός Παραγωγής - Μοντάζ (Γιώργος Λαμπρινός, παιδί του Φώτου, σκηνοθέτη του θρυλικού Δοξόμπους). Πούθε η Σκηνοθεσία; (ούτε καν υποψήφιος στη συντεχνία του DGA o Zeller). Σαφέστατα η ταινία έχει προδιαγραφές υψηλού επιπέδου, όσκαρμπέητ ή όχι δεν έχει σημασία τόση πια. Το ζήτημα είναι πως το σύνολο δεν απογειώνεται. 

Ο Sir Tony στα πατημένα 83, αιώνιος έφηβος με εξαιρετικά ποιοτική παρουσία στα σόσιαλ μήντια ειρήσθω, κλείνει αισίως 30 χρόνια στις βραβεύσεις μετά τον θρίαμβo ως Hannibal Lecter και συνολικά έξι υποψηφιότητες (4 ως Πρωταγωνιστής + 2 ως Υποστηρικτικός Ρόλος). Τολμώ να υποστηρίξω ότι η σπαραχτικά ατρόμητη ερμηνεία του ως Πατέρας είναι η εγγύτερη στην ιστορικής αξίας εκείνη στη Σιωπή των Αμνών. Μακράν η αξιότερη εφέτος, αν και ο έξαφνος θάνατος του Chadwick Boseman (στο Ma Rainey’s Black Bottom, άλλη μια ταινία πρώτης γραμμής εφέτο που υπέφερε σκηνοθετικά στο σημείο να μείνει στην απέξω και ως καλύτερη Ταινία), σε μια εξαιρετικά ενστικτώδη αλλά όχι στο υψίπεδο ενορχηστρωμένης συναισθηματικής έκχυσης του άθλου που παραδίδει ο Hopkins, δεν αφήνει περιθώρια μαντεψιάς για τον τελικό νικητή. Από την άλλη, καλλίστη η Olivia, και στο The Favourite πανάξια νικήτρια, όμως στο The Father δεν έλαβα κεντρίσματα σπουδαίας ερμηνείας. Η φόρα (The Crown) βλέπετε καμιά φορά-δεν είναι ολιγίστης σημασίας δαύτο. 

Για το τέλος το δικό μας παιδί, ο Yorgos Lambrinos. Από τα γαλλικά παρεάκια με Gavras και Zeller στα κόκκινα χαλιά. Το κοφτερό του λεπίδι στους κλειστούς χώρους θα έκανε τον Polanski να τον λατρέψει. Δημιουργεί θριλερικές ιλουζιόν αντικαθιστώντας εν πολλοίς την στατική αμηχανία του πρωτάρη πίσω από την κάμερα Florian με αίσθηση μυστηρίου, έως και με ειλικρινή συμπόνοια για την κακοποίηση (;) του Anthony από άγνωστά του (υπαρκτά;) πρόσωπα. Ο Πατέρας, παρά το POV dementia τρικάκι, δεν με ενθουσίασε, πάντως στις 25 Aπρίλη, στηρίζω Sir Τόνυ και Yorgos!

Στις δικές μας αίθουσες? Ακόμη δεν έχει προγραμματιστεί!

Oscars 2021 Noms: ΚΑΝΕΙ ΚΥΒΙΣΤΗΣΕΙΣ Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ (και χοροπηδάει... 1, 2, 3)

Με βλέπεις ότι σεμνύνομαι, γι’αυτό δε γράφω «επικύψεις» στον τίτλο όπως στο περίφημο άσμα «Ινστιτούτο Καλλονής» που στοίχειωσε τα παιδικά μου χρόνια. Ζούμε στην εποχή όπου το ίματζ, το πλασάρισμα στους δημοσίους διαύλους ποδηγετεί το Έργο. Ο πρώτος ανοιχτά gay (καλά να είναι ο άνθρωπος) πρόεδρος της AMPAS, David Rubin (casting agent) εμφανίστηκε πρώτος στη σημερινή αναγγελία των 93ων οσκαρικών υποψηφιοτήτων, προλογίζοντας το ιντερέισιαλ ζεύγος Πριγιάνκς Τσόπρα και Νικ Τζόνας, που από το Λονδίνο παρουσίασαν τη σεπτή τελετή δε δυο δόσεις, συνολικά κοντά στα 15’. 

Ο μπαχτσές, εννοείται είχε μια ολίγη απ’όλα: Πρωτιά για την ασιάτισα Chloe Zhao (Nomadland) - 6 noms, όπως και τo Κορεάτικο Minari (6 noms) με ιστορικές υποψηφιότητες για τους σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή του (Chung - Yeun). Το επόμενο καρέ των 6 υποψηφιοτήτων περιλαμβάνει τo anti-Trump Chicago 7 (έξω ο Sorkin από την 5αδα σκηνοθετών αλλά μέσα ο Φαίδων Παπαμιχαήλ με την Κινηματογραφική του Διεύθυνση), το Black Panther-άτο Judas and the Black Messiah (με αδόκιμο πλασάρισμα του Lakeith Stanfield στους β’ ρόλους, που θα κοστίσει στον προπορευόμενο στην κατηγορία Kaluuya) και τοThe Father (χωρίς σκηνοθεσία, αλλά μέσα τον δικό μας Γιώργο Λαμπρινό στο Μοντάζ). Παντοδύναμες 5 υποψηφιότητες για το Promising Young Woman με την Emerald Fennell να πλασάρεται (προωτοφανές) στην σκηνοθετική 5άδα αντάμα με τη Zhao. Μια ακόμα φούχτα νομινέσια σκόραρε το Sound of Metal (πρώτος μουσουλμάνος για πρώτο ρόλο ο Ahmed με συνυποψήφιο από την ίδια ταινία στους β’ ρόλους τον Paul Raci από κωφούς γονείς).

Μοναδικός με διψήφιο αριθμό υποψηφιοτήτων (10) ο ασπρόμαυρος Mank του Fincher, εκτός σεναρίων και δυστυχώς μακράν της οσκαρικής δικαίωσης του μεγάλου δημιουργού. Ρίξε και μια ματιά όμως και στην Glen Close των (8), 4η φορά για υποστηρικτικό ρόλο, αγνώριστη εδώ στο μετριότατο Hillbilly Elegy (εδώ κάπου βρίσκεται ο Peter O’ Toole κόφτης που οδηγεί στο τιμητικό όσκαρ για το σύνολο της καριέρας). Θες χειρότερα; Diane Warren, 12η υποψηφιότητα εις αναζήτησιν κότινου, IO SÌ (SEEN) από το The Life Ahead (La Vita Davanti a Se), με τη φωνή της Laura Pausini (αχ, 90s…), αφού δεν τα κατάφερε να πιάσει την 5η θέση στις πρώτες ερμηνείες η θεά Sophia Loren. 

Οκτώ (8) μόλις οι υποψήφιες στην Καλλίτερη Ταινία, ενώ αν ήταν 10, θα έμπαιναν δικαιωματικά και οι Ma Rainey’s Black Bottom και One Night in Miami, αβγατίζοντας το ρεκόρ παρουσίας της μαύρης φυλής στις κυρίαρχες κατηγορίες, πέντε χρόνια μετά το #OscarsSoWhite. Λίγο ακόμα και η ο δις υποψήφιος Sacha Baron Cohen (β’ ανδρικός για το Chicago 7 και διασκευασμένο σενάριο για το Borat Subsequent Film), θα χόρευε αγκαλιά με την πρωτάρα (και συνυποψήφια στην ταινία στο β’ γυναικείο ρόλο) Maria Bacalova από καθέδρας ως ένατη επιλογή στην κατηγορία Best Picture. Τρελή χρονιά, κορωνέικη φίλες μου.

Το λοιπό έπιασα ένα συνετό %76,κάτι αφού, βίβερε περικολοζαμέντε, παίζω και τα μικρομηκάτα που δεν τά’χω διεί. Με την ανακοίνωση το gmail μου εμβομβαρδίσθη με λινκς των pr-ούχων για θέαση, οπόταν θα δυνηθώ οσονούπω. Μια κουβεντούλα για να τελέψω περί των studios: 35 νομινέσια η Netflix. Μια ντουζίνα ακριβώς η Amazon. Σπάει το ρόδι η Apple TV και η Disney + (15 νομινέσια παρακαλώ με τις θυγατρικές). 8 η Warner Bros και 7 η Focus Features. 6 η Sony με το The Father. To δε Minari πρόσεχέ το γιατί πορεύεται κατά το Α24 ευαγγέλιον (βλ. απίστευτη νίκη Parasite πέρσι). Κι όλα δαύτα καθώς με το ζόρι τα έσοδα από εντός USA ακούμπησαν τα $15M συν άλλα σκάρτα $5Μ παγκοσμίου μπόξ όφφι. Αν κερδίσει το Nomadland (το πιθανότερο. Με τη Zhao κοντά στο να κερδίσει μονάχη της το φοβερό 4/4, για ταινία - σκηνοθεσία - προσαρμοσμένο σενάριο - μοντάζ) θα είναι η πρώτη νικήτρια-στρημάδι ΄(δίχως προβολή σε κινηματογραφική αίθουσα) στην ιστορία του Θεσμού. Αδιανόητο, έι;

Οι Υποψηφιότητες ανά κατηγορία

Oscar Noms Predix 2021: OSCAR(O)-KOULOUMA

(Καθώς παίρνω βαθιά ανάσα πριχού γράψω αισχίστου γούστου καρακλισεδιά) Ποιός να το περίμενε φιλαράκι πως θα σβήναμε το πρώτο κεράκι τουτησδά πρωτοφανούς πανδημίας, έγκλειστοι, ελευθερίως πολιορκημένοι και παντελώς ακινηματογράφητοι. Να πουτοπέρασα κι εγώ αυτό (να ζήσω, μαμά μου, ευχαριστώ) κι έτσι προκάμω, ανήμερο Καθαράς Δευτέρας, όχι να αμολήσω αετό αλλά να γίνω μάρτυρας μια ακόμη αναγγελίας οσκαρικών υποψηφιοτήτων. Και zoom-zoom-zoom (αρχής και πρηβιού γενομένων στις πρόσφατες -τραγικές- Χρυσές Σφαίρες όπου βέλαξε το παρδαλό ερίφι) να πήξουμε στην αυτο-αναφορικότητα των σελεμπριτοσταρούμπων, όμως να, υπάρχουμε κι εμείς οι πυροβολημένοι που μεγαλώσαμε με δαύτες τις παραστάσεις (διπλής) κι άλλως δεν μπορούμε ως φαίνεται. Τέσπα.

Παρότι δεδηλωμένα έχω ταχθεί ενάντια στο γλοιώδες σύστημα του πρεφερένσαλ μπάλοτ, όπου ο μέτριος της cineναισης αρπάζει τον κότινο σχεδόν κάθε χρονιά, μια Ακαδημία έχουμε – αυτήν εμπιστευόμαστε. Του χρόνου γυρνάμε σε στάνταρ 10 υποψήφιες (ξέχνα μπουρδίτσες όπως Δημοφιλέστερη Ταινία ή την παραδοσιακή - και - ορθότερη λύση της 5άδας) και όταν συμπληρώνεις πάνω από 30 έτη στενής παρακολούθησης του Θεσμού, οφείλεις να έχεις αποδεχθεί που το πάει το πουλμανάκι η τρέντα της εποχής: Diversity - Multiculturalism - Globalization - Gender Politics - Political Correctness. Δες τις φετινές υποψηφιότητες BAFTA’s και ωδίνου. Ό,τι νάναι - φτάνει νάναι (στις παραπάνω προδιαγραφές). ‘Οχι πως το Nomadland της Κινέζας Chloe Zhao δεν είναι η ταινία της χρονιάς. Πάρε όμως κι από δίπλα ένα άνοστο Κορεάτικο Minari για να πορεύεσαι. Πληθώρα αντιπροσώπευσης ταινιών μαύρων σκηνοθετών και υπερίσχυση POC (persons of color) στις ερμηνείες, αυτά προβλέπω (μαζί με εκατομμύρια άλλους). 23 φέτο οι κατηγορίες, μιας και επιτέλους το μοντάζ και μιξάζ του ήχου ενοποιήθηκαν σε ένα βραβείο, αφού κανείς ψηφοφόρος δεν μπορούσε να τα ξεχωρίσει (κρίντζ και λολ).

Ταινίες που θα ήπρεπε να κόψουν νήμα μάλλον τις τρώει η μαρμάγκα λόγω τάιμινγκ εξόδου ή κακού μάρκετινγκ (Da 5 Bloods, News of the World, μη σου πω και το The Father). Πιότερη ανάλυση μετά τη Δευτέρα, ενόψει τελικής Απονομής της 25ης Απριλίου. Απαντώ σε κάθε ερώτηση, βοηθώ για οσκαρικό στοίχημα, τα κάνω όλα και συμφέρω. Αφιλοκερδώς, πάντα από το Moviesltd.gr. Πιάσε μια παγωμένη και δέσμε πως κάμνω σπουδαγμένες μαντεψιές.

ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΟΣΚΑΡΙΚΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΩΝ

BEST PICTURE 

1 Nomadland (NOMINATED)

2 The Trial of the Chicago 7 (NOMINATED)

3 Minari (NOMINATED)

4 Promising Young Woman (NOMINATED)

5 Mank (NOMINATED)

6 Ma Rainey's Black Bottom 

7 One Night in Miami 

8 Judas and the Black Messiah (NOMINATED)

9 Sound of Metal (NOMINATED)

10 The Father (NOMINATED)

BEST DIRECTOR 

1 Chloe Zhao / Nomadland (NOMINATED)

2 David Fincher / Mank (NOMINATED)

3 Lee Isaac Chung / Minari (NOMINATED)

4 Aaron Sorkin / The Trial of the Chicago 7 

5 Emerald Fennell / Promising Young Woman (NOMINATED)

BEST ACTRESS 

1 Carey Mulligan / Promising Young Woman (NOMINATED)

2 Viola Davis / Ma Rainey's Black Bottom (NOMINATED)

3 Frances McDormand / Nomadland (NOMINATED)

4 Andra Day / The United States vs. Billie Holiday (NOMINATED)

5 Vanessa Kirby / Pieces of a Woman (NOMINATED)

BEST ACTOR 

1 Chadwick Boseman / Ma Rainey's Black Bottom (NOMINATED)

2 Anthony Hopkins / The Father (NOMINATED)

3 Gary Oldman / Mank (NOMINATED)

4 Riz Ahmed / Sound of Metal (NOMINATED)

5 Delroy Lindo / Da 5 Bloods 

BEST SUPPORTING ACTRESS 

1 Maria Bakalova / Borat Subsequent Moviefilm (NOMINATED)

2 Amanda Seyfried / Mank (NOMINATED)

3 Yuh-Jung Youn / Minari (NOMINATED)

4 Olivia Colman / The Father (NOMINATED)

5 Glenn Close / Hillbilly Elegy (NOMINATED)

BEST SUPPORTING ACTOR 

1 Daniel Kaluuya / Judas and the Black Messiah (NOMINATED)

2 Sacha Baron Cohen / The Trial of the Chicago 7 (NOMINATED)

3 Leslie Odom, Jr. / One Night in Miami (NOMINATED)

4 Paul Raci / Sound of Metal (NOMINATED)

5 Chadwick Boseman / Da 5 Bloods 

BEST ADAPTED SCREENPLAY 

1 Nomadland (NOMINATED)

2 The Father (NOMINATED)

3 One Night in Miami (NOMINATED)

4 Ma Rainey's Black Bottom 

5 Borat Subsequent Moviefilm (NOMINATED)

BEST ORIGINAL SCREENPLAY 

1 The Trial of the Chicago 7 (NOMINATED)

2 Promising Young Woman (NOMINATED)

3 Mank 

4 Minari (NOMINATED)

5 Judas and the Black Messiah (NOMINATED)

BEST CINEMATOGRAPHY 

1 Nomadland (NOMINATED)

2 Mank (NOMINATED)

3 News of the World (NOMINATED)

4 Tenet 

5 The Trial of the Chicago 7 (NOMINATED)

BEST COSTUME DESIGN 

1 Ma Rainey's Black Bottom (NOMINATED)

2 Mank (NOMINATED)

3 Mulan (NOMINATED)

4 News of the World 

5 Emma (NOMINATED)

BEST FILM EDITING 

1 The Father (NOMINATED)

2 The Trial of the Chicago 7 (NOMINATED)

3 Promising Young Woman (NOMINATED)

4 Mank 

5 Tenet 

BEST MAKE UP AND HAIRSTYLING 

1 Hillbilly Elegy (NOMINATED)

2 Ma Rainey's Black Bottom (NOMINATED)

3 Birds of Prey 

4 Emma (NOMINATED)

5 Mank (NOMINATED)

BEST PRODUCTION DESIGN 

1 Ma Rainey's Black Bottom (NOMINATED)

2 Mank (NOMINATED)

3 News of the World (NOMINATED)

4 Mulan 

5 Tenet (NOMINATED)    

BEST SCORE 

1 Mank (NOMINATED)

2 Soul (NOMINATED)

3 The Midnight Sky 

4 Minari (NOMINATED)

5 Tenet

BEST SONG 

1 Hear My Voice / The Trial of the Chicago 7 (NOMINATED)

2 Io Si (The Life Ahead) / Seen (NOMINATED)

3 Husavik / Eurovision Song Contest (NOMINATED)

4 Speak Now / One Night in Miami (NOMINATED)

5 Rain Song / Minari 

BEST SOUND 

1 Sound of Metal (NOMINATED)

2 Tenet 

3 Mank (NOMINATED)

4 News of the World (NOMINATED)

5 Ma Rainey's Black Bottom 

BEST VISUAL EFFECTS 

1 Tenet (NOMINATED)

2 The Midnight Sky (NOMINATED)

3 Mank 

4 The One and Only Ivan (NOMINATED)

5 Mulan (NOMINATED)

BEST ANIMATED FEATURE 

1 Soul (NOMINATED)

2 Wolfwalkers (NOMINATED)

3 Onward (NOMINATED)

4 Shaun the Sheep Movie: Farmageddon (NOMINATED)

5 Over the Moon (NOMINATED)

BEST DOCUMENTARY FEATURE 

1 Time (NOMINATED)

2 Welcome to Chechnya 

3 Collective (NOMINATED)

4 The Truffle Hunters 

5 Boys State 

BEST INTERNATIONAL FILM 

1 Another Round (NOMINATED)

2 Collective (NOMINATED)

3 La Llorona 

4 Dear Comrades! 

5 Quo Vadis, Aida? (NOMINATED)

BEST ANIMATED SHORT 

1 If Anything Happens I Love You (NOMINATED)

2 Out 

3 Opera (NOMINATED)

4 The Snail and the Whale 

5 Genius Loci (NOMINATED)

BEST DOCUMENTARY SHORT 

1 A Love Song for Latasha (NOMINATED)

2 Colette (NOMINATED)

3 Do Not Split (NOMINATED)

4 Abortion Helpline, This Is Lisa 

5 What Would Sophia Loren Do? 

BEST LIVE ACTION SHORT 

1 The Letter Room (NOMINATED)

2 The Human Voice 

3 Two Distant Strangers (NOMINATED)

4 Feeling Through (NOMINATED)

5 Da Yie

Η γυναίκα που έκλαιγε...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Μία, δύο, τρεις, πολλές γενοκτονίες

Αυτή είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στον Πόλη της Γουατεμάλας, στις 7 Μαΐου του 1977, Jayro Bustamante. Οι προηγούμενες δύο είναι: «Το ηφαίστειο» (Ixcanul, 2015 – βγήκε στις ελληνικές αίθουσες στις 7 Απριλίου του 2016 από την Seven Films) και «Δονήσεις» (Temblores, 2019 – έκανε πρεμιέρα στην ελληνική πλατφόρμα Cinobo στις 15 Δεκεμβρίου του 2020). Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στις 30 Αυγούστου του 2019, συμμετέχοντας στο παράλληλο του διαγωνιστικού τμήμα του φεστιβάλ Βενετίας «Giornate degli Autori», κερδίζοντας τα βραβεία καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας στο τμήμα αυτό. Η ταινία από εκεί και πέρα προβλήθηκε σε αρκετά φεστιβάλ, ήταν υποψήφια πρόσφατα για Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσης ταινίας κι έχει καταφέρει να είναι στην shortlist των ταινιών που θα διεκδικήσουν τον ξενόγλωσσο Όσκαρ – θυμίζουμε πως οι υποψηφιότητες για τα Όσκαρ θα ανακοινωθούν την Τετάρτη 10 Μαρτίου.

Εδώ τώρα θα παραθέσουμε μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία από το δελτίο τύπου της εγχώριας εταιρίας διανομής: Ο θρύλος της La Llorona Η «Γυναίκα των Δακρύων» (La Llorona) είναι ένας από τους πιο γνωστούς θρύλους της Λατινικής Αμερικής. Είναι η ιστορία της θλίψης, της απελπισίας και του θρήνου μιας γυναίκας. Μία ιθαγενής, που την εγκαταλείπει ο άντρας της, αποφασίζει να συνεχίσει τη ζωή της και κάνει δύο παιδιά εκτός γάμου. Όταν ο άντρας της επιστρέφει αναπάντεχα, αναγκάζεται να πάρει μέτρα για να επανακτήσει το στάτους της ως παντρεμένη γυναίκα. Πνίγει τα παιδιά της και, σχεδόν αμέσως μετά, το μετανιώνει και αυτοκτονεί. Ο Θεός την τιμωρεί να περιπλανιέται αιώνια ως πνεύμα, θρηνώντας και αναζητώντας τους χαμένους της γιους. Ο θρήνος της παγώνει το αίμα όποιου τον ακούει. Σε αντίθεση με το θρύλο, στην ταινία η Llorona τοποθετείται στο σήμερα. Θρηνεί για τα παιδιά της που πέθαναν στον εμφύλιο της Γουατεμάλας. Δεν είναι πλέον θύμα της κοινωνικής ηθικής. Είναι μια γυναίκα που αναζητά εκδίκηση. Ιστορικό Πλαίσιο Εκτιμάται ότι κατά τη διάρκεια του 36ετούς εμφυλίου πολέμου της Γουατεμάλας, 250000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, πάνω από 40000 αγνοούνται και περίπου 100000 εκτοπίστηκαν. Η συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων ήταν άμαχοι, ενώ η πιο αιματηρή περίοδος ήταν από το 1981 έως το 1983, υπό την ηγεσία του Efrain Rios Montt. Υπολογίζεται ότι κάθε μήνα από τους 18 συνολικά που κατείχε την εξουσία, δολοφονούνταν ή «εξαφανίζονταν» περί τους 3000 ανθρώπους. Οι μισές από τις συνολικές απώλειες του εμφυλίου σημειώθηκαν κατά τη θητεία του. Στη Γουατεμάλα το ντιμπέιτ για τη γενοκτονία δεν έχει λάβει τέλος. Συνεχίζει να υπάρχει και να προκαλεί πόλωση στην κοινωνία. Πέρα κι απ’ αυτό όμως, συνεχίζουν να υπάρχουν οι ρίζες των προβλημάτων που οδήγησαν σ’ έναν τόσο παρατεταμένο εμφύλιο, κρυμμένες στη σκιά αυτής της διαμάχης. Να συμπληρώσουμε πως το «La Llorona» είναι ένα υπέροχο φολκ τραγούδι της μεξικανικής μουσικής παράδοσης, που κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς το πότε, πώς και από ποιον δημιουργήθηκε. Σήμερα, υπάρχουν εκατοντάδες εκτελέσεις του τραγουδιού. Σε ταινίες το έχουμε ακούσει χαρακτηριστικά τόσο στο «Frida» (2002) όσο και στο «Coco» (2017). Στην ταινία του Bustamante ακούγεται στο φινάλε, με τους στίχους να αντανακλούν τα δρώμενα.

Η υπόθεση: Ο Ενρίκε Μοντεβέρντε είναι ένας γηραιός πρώην δικτάτορας, ο οποίος δικάζεται από το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας του, της Γουατεμάλας, με την κατηγορία της γενοκτονίας. Ειδικότερα, κατηγορείται πως, επί των ημερών του, χιλιάδες ιθαγενείς Μάγια – Ιξίλ δολοφονήθηκαν, προκειμένου το καθεστώς του να οικειοποιηθεί τα πλούσια σε πετρέλαιο εδάφη των ιθαγενών. Η συντριπτική πλειοψηφία του λαού είναι στους δρόμους απαιτώντας την καταδίκη του. Το δικαστήριο, όμως, εξαιτίας της κλονισμένης υγείας του στρατιωτικού, δεν τον βάζει φυλακή. Ο Μοντεβέρντε εννοείται ότι χαίρει άκρας υγείας. Σωματικά. 

Γιατί ψυχικά κάτι δεν πάει καλά. Η νοσοκόμα κόρη του θεωρεί ότι ο πατέρας της αρχίζει να δείχνει τα πρώτα σημάδια Αλτσχάιμερ. Όταν ο Μοντεβέρντε αρχίζει να υποστηρίζει πως «ακούει» μια γυναίκα που κανείς άλλος δεν ακούει, το υπηρετικό προσωπικό στο σύνολό του σχεδόν, εγκαταλείπει τον πρώην δικτάτορα, αφήνοντάς τον μόνο, με λίγους έμπιστους, τη γυναίκα του, την κόρη του και την εγγονή του. Κι αυτό επειδή πιστεύουν πως η Llorona είναι το πνεύμα που τον επισκέπτεται. Όταν η νεαρή και πανέμορφη ιθαγενής Άλμα προσλαμβάνεται για να βοηθήσει στις δουλειές του σπιτιού, τα πράγματα περιπλέκονται...

Η άποψή μας: Το 2019, μαζί με τούτη την ταινία, κυκλοφορούσε και το Η κατάρα της Γιορόνα (The Curse of la Llorona), μια ανέμπνευστη και by the book «βήτα» χολιγουντιανή παραγωγή, που έβλεπε τον μύθο της Llorona από την πλευρά των... δολαρίων, ήτοι, φθηνός και προβλέψιμος «τρόμος», με επιδερμικές επισημάνσεις σχετικά με τη μετάνοια, τη μητρότητα και τη θρησκεία. Εννιά εκατομμυριάκια κόστισε, 123 μάζεψε παγκοσμίως – εκατομμυριάκια! Μια χαρά η Γιορόνα. Ολοταχώς για ένα, δύο, τρία σίκουελ: το παραδάκι να πέφτει κι όλα καλά. 

Ο Bustamante προφανώς και δεν ενδιαφέρεται να... τρομάξει τους θεατές του. Αυτά που θέλει να πει είναι πολύ βαθύτερα, πολύ σπουδαιότερα, πολύ πιο ενδιαφέροντα. Χρησιμοποιεί τον λαϊκό μύθο για να κάνει ένα πικρό σχόλιο για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα του. Μια χώρα που μετά από χρόνια ανελευθερίας, βίας, καταστολής, ρεμούλας, κλεψιάς και μαζικών δολοφονιών – με ελεεινό πρόσχημα τη «δημιουργία μιας ενιαίας εθνικής ταυτότητας» (πάντα οι φασίστες την πατρίδα βάζουν μπροστά για το πλιάτσικό τους) – διψάει για δικαιοσύνη. Η δικαιοσύνη, όμως, είναι τυφλή. Και οι «κακοί» στην πραγματικότητα, ποτέ δεν τιμωρούνται. Άντε, στις περισσότερες φορές. Εν αντιθέσει με τις ταινίες. Όπου το «κακό» πάντα τιμωρείται. Άντε, στις περισσότερες φορές. Έτσι, για να υπάρξει κάθαρση. 

Μιας που μιλάμε για μια αρτ ταινία, το πλαίσιο είναι περισσότερο ρεαλιστικό. Παράδοξο, έτσι; Όταν μάλιστα ο σκηνοθέτης κάνει το μεταφυσικό πρωταγωνιστή στην ταινία του! Έτσι λοιπόν ο πρώην δικτάτορας της ταινίας, με πρόσχημα την σε άσχημη κατάσταση ευρισκόμενη υγεία του, ουσιαστικά αθωώνεται – προκαλώντας την οργή του πλήθους, που ολοένα και πιο έντονα και πιο πιεστικά απαιτεί δικαιοσύνη. Ο πρώην δικτάτορας απολαμβάνει το ουίσκι του, τα πούρα του, την οικογένειά του. Τα μόνα που τον καταδιώκουν είναι τα... φαντάσματα. Για άλλη μια φορά τα όνειρά μας γίνονται ο εφιάλτης τους. Πού θα πάει, δεν αργεί η ημέρα που αυτό θα παγιωθεί παγκοσμίως και θα πάρουμε εκδίκηση, παλεύοντας για έναν κόσμο πιο δίκαιο, πιο ελεύθερο, πιο ανθρώπινο – για όλους. 

Αλλά, ας ξαναγυρίσουμε στην ταινία μας. Ο πρώην δικτάτορας περιβάλλεται από γυναίκες. Η σύζυγός του παλεύει περισσότερο ίσως και από τον ίδιο τον άνδρα της να μην «βλέπει» τα εγκλήματά του: «αν γυρίσουμε πίσω να αντιμετωπίσουμε το παρελθόν, θα παγώσουμε και θα γίνουμε στήλες άλατος» λέει σε κάποια στιγμή. Σε μια έντονα πατριαρχική κοινωνία, παίζει τέλεια τον ρόλο που επιβάλλει η τάξη της: δεν είδα τίποτα, δεν άκουσα τίποτα. Ποια εγκλήματα; Εντάξει, ο δικτάτορας γούσταρε από παλιά να γαμεί ιθαγενείς. Ε, και; Προπάντον η... τιμή και η... αξιοπρέπεια και το... θεαθήναι. Η έξωθεν καλή μαρτυρία. Τόση άρνηση, όμως, κάποια στιγμή, θα γυρίσει μπούμερανγκ. 

Η κόρη του δικτάτορα από την άλλη, ως γιατρός, ως επιστήμονας, αρχίζει να αμφιβάλλει. Ναι, είναι ο μπαμπάς της, τον αγαπάει, τον συμπονά αλλά αν όντως είναι το τέρας που όλοι περιγράφουν; Αρχίζει να την τρώει το σαράκι της αμφιβολίας και της αμφισβήτησης, την ίδια ώρα που καταλαβαίνει γιατί «εξαφανίστηκε» (γκουχ) ξαφνικά ο πατέρας της κόρης της, ο οποίος αφήνεται να εννοηθεί πως ήταν αντικαθεστωτικός και μάλλον με καταγωγή ιθαγενή. Και η κόρη, η νέα γενιά, να μην καταλαβαίνει τι ακριβώς συμβαίνει και να ρωτάει λογικά τη μητέρα της: «μαμά, είναι αλήθεια όλα αυτά που λένε για τον παππού; ήταν κάθαρμα;». Μέχρις που έρχεται η Άλμα στο σπίτι και τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται ακόμα πιο παράξενα. Η Άλμα, μια πανέμορφη ιθαγενής, κυκλοφορεί έχοντας έναν βάτραχο, εκμυστηρεύεται στην πιτσιρίκα πως έχει (ή μήπως είχε;) δυο παιδιά και «παίζει» μαζί της παιχνίδια στο νερό, που έχουν να κάνουν με κράτημα της αναπνοής – προσομοίωση πνιγμού θα έλεγε κανείς, σωστά; 

Το κλίμα γίνεται ολοένα και πιο ασφυχτικό, ολοένα και πιο... πνιγηρό, ολοένα και πιο ζοφερό. Και το φινάλε απλά συγκλονίζει... Η ταινία είναι ήσυχη, με μακριές σεκάνς, με μοντάζ όταν αυτό κρίνεται απολύτως απαραίτητο. Ο Bustamante παίζει και με κανόνες ντοκιμαντέρ: η σκηνή όπου μία από τις ιθαγενείς διηγείται στη γλώσσα της (επίσημη γλώσσα της Γουατεμάλας είναι τα ισπανικά) τα μαρτύρια που έζησε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας είναι τρομερά δυνατή. Είναι ένας πολύ ενδιαφέρον σκηνοθέτης που και οι τρεις του ταινίες έχουν κάτι να πουν, κάτι που αξίζει να ακουστεί. 

Και στις τρεις ταινίες χρησιμοποιεί κατά βάση ερασιτέχνες ηθοποιούς: η María Telón, που εδώ υποδύεται την πιστή υπηρέτρια Βαλεριάνα, έχει παίξει και στις τρεις ταινίες του σκηνοθέτη, η υπέροχη María Mercedes Coroy, με τα απίστευτα μακριά κατάμαυρα μαλλιά, έχει παίξει την κόρη στο «Ηφαίστειο» ενώ η Sabrina De La Hoz συνεργάζεται με τον σκηνοθέτη για δεύτερη φορά μετά το «Δονήσεις». Οι γυναίκες είναι κυρίαρχες. Οι γυναίκες σύμφωνα με τον σκηνοθέτη είναι η ήρεμη δύναμη που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Μένει να φανεί αν έχει δίκιο. Γιατί, φίλοι του φύλου μου, ας το παραδεχτούμε: τα έχουμε κάνει σκατά.

Στις δικές μας αίθουσες? Ακόμη δεν έχει προγραμματιστεί!

Από πού να πιαστείς όταν καταρρέει όλος σου ο κόσμος;

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Όλα συμβαίνουν μες στο κεφάλι μας...

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο Darius Marder. Στη φιλμογραφία του έχει credit σκηνοθέτη και για μια μεγάλου μήκους ταινία ντοκιμαντέρ, το «Loot» του 2008. Το σενάριο για τούτη την ταινία το υπογράφει ο σκηνοθέτης μαζί με τον αδελφό του, Abraham Marder, βασισμένος σε μια δική του ιστορία, στην οποία έβαλε το χεράκι του και ο Derek Cianfrance, με τον οποίο είναι φίλοι. Μάλιστα, ο Darius Marder συνυπογράφει το σενάριο της ταινίας του Cianfrance «Στο τέλος του δρόμου» (The Place Beyond the Pines, 2012), της προτελευταίας ταινίας στην οποία είδαμε επί της μεγάλης οθόνης την Eva Mendes!

Η ταινία Sound Of Metal έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ του Τορόντο, τον Σεπτέμβριο του 2019, προ κορωναϊού δηλαδή. Από εκεί και πέρα συμμετείχε σε διάφορα φεστιβάλ ανά τον κόσμο, ανάμεσά τους και στο φεστιβάλ Αθηνών «Νύχτες Πρεμιέρας» τον περασμένο Σεπτέμβριο, όπου έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα. Στις 20 Νοεμβρίου του 2020 βγήκε σε limited release σε κάποιες αίθουσες των ΗΠΑ, κάτι που της δίνει τη δυνατότητα να διεκδικήσει τις πιθανότητές της στα Όσκαρ. Ήδη ο πρωταγωνιστής Riz Ahmed προβάλλει ως μία από τις πιο δυνατές υποψηφιότητες για το Όσκαρ α' ανδρικού ρόλου, έχοντας ήδη τσιμπήσει υποψηφιότητα α' ανδρικού ρόλου σε δράμα στις Χρυσές Σφαίρες. Και από τις 4 Δεκεμβρίου του 2020 σε πάρα πολλές χώρες η ταινία προβάλλεται μέσω της πλατφόρμας της Amazon Prime.

Η υπόθεση: Οι Blackgammon είναι ένα συγκρότημα αποτελούμενο από δύο μέλη: την Λου, που είναι η τραγουδίστρια και παίζει κιθάρα και τον Ρούμπεν, ο οποίος παίζει ντραμς. Η μουσική που υπηρετούν είναι κάτι μεταξύ heavy metal και punk. Το ιδιότυπο αυτό ντουέτο είναι ζευγάρι και πάνω στη σκηνή αλλά κι εκτός αυτής. Ζουν σαν τσιγγάνοι χρησιμοποιώντας ένα τροχόσπιτο ως τόπο διαμονής αλλά και μετακίνησης από πόλη σε πόλη των ΗΠΑ, είναι βίγκαν και αγαπιούνται – τρελά. Ο Ρούμπεν είναι καθαρός από ναρκωτικά εδώ και τέσσερα χρόνια και γεμάτος τατουάζ. Βασικά, είναι «γεμάτος» γενικώς γιατί από τότε που γνώρισε τη Λου κάνει αυτό που αγαπάει με τη γυναίκα που αγαπάει. 

Όμως, καλείται να αντιμετωπίσει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα: χάνει την ακοή του. Και το γεγονός ότι κάθε βράδυ που δίνουν συναυλία, τα ντεσιμπέλ που δέχονται χτυπάνε κόκκινο, δεν βοηθάει την κατάσταση. Αρνείται να αποδεχτεί τη νέα κατάσταση. Κι όταν πλέον χάνει εντελώς την ακοή του, είναι απελπισμένος. Η Λου, για να τον βοηθήσει, τον παρακινεί να επισκεφτεί και να διαμείνει (σε) ένα παράξενο κοινόβιο για κωφούς, το οποίο διευθύνει ο Τζο, βετεράνος του πολέμου στο Βιετνάμ, που έχασε την ακοή του κατά τη διάρκεια του πολέμου. Πώς θα αντιδράσει ο Ρούμπεν; Θα μπορέσει να προσαρμοστεί; Θα μπορέσει να τα βρει με τη νέα κατάσταση και με τον εαυτό του; Πόσο «ίδια» θα είναι τα πράγματα μετά από τη μεγάλη του περιπέτεια;

Η άποψή μας: Άτιμο πράμα η ισορροπία. Όπου ισορροπία = αρμονία. Δύσκολο να την κατακτήσει κανείς. Σε προσωπικό αλλά και σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Ο φιλαράκος ο Darius Marder τα πάει καλά για πρωτάρης ουσιαστικά. Έχει στα χέρια του ένα υλικό που εύκολα (πάρα πολύ εύκολα) θα μπορούσε να ξεπέσει σε μελόδραμα αίσχιστου είδους. Το αποφεύγει όπως ο διάολος το λιβάνι. Αρκεί αυτό; Χμ, όχι. Θα μπορούσε να επιλέξει να πάει προς το ακριβώς αντίθετο άκρο. Στην πλήρη αποδραματοποίηση δηλαδή. Βαθιά χασμουρητά, ουδεμία ταύτιση από μέρους του θεατή, ανία, βαρεμάρα. Δεν πάει ούτε προς τα εκεί. Αλλά την ισορροπία δεν την πετυχαίνει απόλυτα. 

Γιατί ήθελε λίγο παραπάνω... δραματοποίηση. Λίγο πιο σφιχτό σενάριο. Λίγο πιο επιμελή επιλογή σε κρίσιμες σεναριακές καμπές – πχ η όλη φάση με τον Γάλλο πατέρα της Λου μεταφέρει – χωρίς λόγο – το επίκεντρο από τον Ρούμπεν σε εκείνην. Αλλά αυτό που θέλει να πει το λέει δυνατά και καθαρά. Τι είναι λοιπόν τούτη η ταινία; Μια μελέτη πάνω στις επιπτώσεις της κώφωσης; Ένα δράμα πάνω στις κάθε είδους εξαρτήσεις; Μια οδύσσεια αναζήτησης του εαυτού; Σωστή απάντηση είναι κυρίως η γάμα. Με ψήγματα αλήθειας να βρίσκονται και στις δύο άλλες απαντήσεις. Ο Ρούμπεν έχει την ανάγκη να τον αγαπούν. Κι όταν δεν βρίσκει αγάπη την αναζητά στα υποκατάστατα. Στα ναρκωτικά. Στη μουσική. Στον... βιγκανισμό (χα!). Στη Λου. 

Η απώλεια της ακοής (την οποία ειρήσθω εν παρόδω ουσιαστικά ο ίδιος προκάλεσε - τι έχουν να πουν άραγε όσοι θα προσπαθήσουν να αναλύσουν την ιδιαίτερη αυτή παράμετρο από ψυχαναλυτικής πλευράς;) είναι τρομακτική αυτή – καθαυτή ως γεγονός. Τον Ρούμπεν όμως τον τρομάζει περισσότερο γιατί χάνοντας την ακοή του νιώθει ότι θα χάσει όλα εκείνα τα σημαντικά που αγαπάει: τις live συναυλίες μέσω των οποίων εισπράττει αγάπη από το κοινό και τη Λου, την αδελφή ψυχή (όπως νομίζει). Η κρίση του είναι καθαρά υπαρξιακή. Έχει μπροστά του μια άβυσσο, μια απύθμενη θάλασσα πιθανοτήτων, όπου φοβάται ότι θα βουλιάξει. Γι' αυτό και η πεισματική του άρνηση. Άρνηση να αποδεχτεί το γεγονός. Άρνηση να συμφιλιωθεί με τα νέα δεδομένα. Επιμονή στο να συνεχίσει να «ακούει» κι ας είναι ο ήχος του μετάλλου. Αυτό που θα αντιληφθεί πάντως στο τέλος αυτής της ιδιαίτερης πορείας του είναι πως υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ. Και πώς θα πλησιάσει αυτό το φως; Μα μαθαίνοντας να αγαπάει αυτό που έχει παραμελήσει περισσότερο από όλους κι από όλα: τον εαυτό του. 

Ο σκηνοθέτης – προς τιμήν του – αποφεύγει όλες τις πιθανές παγίδες. Να πχ, με την παραμονή του Ρούμπεν με τους κωφούς, θα μπορούσε να τον αφήσει εκεί. Βλέπουμε πως ο Ρούμπεν αρχίζει να νιώθει καλά. Να νιώθει δυνατός. Είναι πολλές οι φορές που γελάει, που αισθάνεται όχι ως ανάπηρος αλλά ως πλήρης άνθρωπος, με την (κρυμμένη προφανώς μέχρι τότε) ικανότητα να μπορεί να επικοινωνεί με παιδιά και να τα κάνει να αισθάνονται καλά. Εκεί λοιπόν παραμονεύει η παγίδα: αποδέξου και αφήσου και όλα καλά. Αμ δε. Ο Ρούμπεν δεν είναι καλά. Απλά, αργεί να συνειδητοποιήσει πως δεν θα φτιάξουν όλα αν φτιάξει την ακοή του. Θα φτιάξουν όλα (ή έστω θα αρχίζουν να φτιάχνουν) αν τα βρει με τον εαυτό του. Το ωραίο με την ταινία είναι ότι μετά τη συνειδητοποίηση, δεν μας δείχνει έναν άνθρωπο ώριμο και δυνατό. Ο Ρούμπεν πηγαίνει πάλι στην αφετηρία. Τουλάχιστον, όμως, πλέον ξέρει λίγο καλύτερα τον εαυτό του. Μεγάλη μαγκιά αυτό. 

Και ναι, αυτή είναι μια ταινία που στηρίζεται αποκλειστικά στην ικανότητα του πρωταγωνιστή να μας δείξει αυτήν την πορεία συνειδητοποίησης. Ο Riz Ahmed τα πάει περίφημα και δικαίως συζητείται για Όσκαρ. Όχι επειδή έμαθε να παίζει ντραμς για τις ανάγκες της ταινίας ούτε επειδή έμαθε τη νοηματική γλώσσα. Αλλά επειδή σε κάθε στιγμή σε πείθει για την ανασφάλειά του, για την υπαρξιακή του κρίση, για τον αγώνα του να φτάσει εντέλει στην αυτογνωσία. Ο 38χρονος Άγγλος πακιστανικής καταγωγής είναι γνωστός ράπερ – είναι ο Riz MC – και πρόσφατα τον είδαμε σε μια άλλη ταινία, πιο κοντά στον εαυτό του. Στο «Mogul Mowgli» υποδύεται έναν MC που λίγο πριν την παγκόσμια καταξίωση χτυπιέται από μια παράξενη αρρώστια, εξαιτίας της οποίας κινδυνεύει να μείνει για πάντα παράλυτος! Και πάλι μουσική και πάλι αρρώστια και πάλι ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με προσπάθεια του βασικού ήρωα να τα βρει με τον εαυτό του, αλλά εκεί έχουμε και μια εμμονή στο θέμα της ταυτότητας, της πατρίδας, της παράδοσης. 

Τούτη η ταινία είναι σαφώς πιο ολοκληρωμένη. Λίγο πιο σφιχτή και... δραματική να ήταν, να πετύχαινε την καταραμένη ισορροπία και θα μιλούσαμε για κανονικό αριστούργημα. Ας είναι.

Στις δικές μας αίθουσες? Ακόμη δεν έχει προγραμματιστεί!

Ταξιδιάρα ψυχή!!

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Πονάει πάντα η πρώτη φορά...

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στη Μόσχα στις 15 Ιανουαρίου του 1990 (είναι δηλαδή μόλις 31ος ετών!!!) Philipp Yuryev. Στη φιλμογραφία του έχει και μια μικρού μήκους ταινία, γυρισμένη το 2013, με τίτλο «The Song of the Mechanical Fish» (Pesnya mekhanicheskoy ryby), ταινία που προβλήθηκε μεταξύ άλλων και στο φεστιβάλ του Σάντανς!

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον περασμένο Σεπτέμβριο, λαμβάνοντας μέρος στο φεστιβάλ Βενετίας, στο τμήμα «Giornate degli Autori», όπου και τιμήθηκε με το βραβείο σκηνοθεσίας. Η ταινία έλαβε μέρος σε διάφορα ακόμα φεστιβάλ. Την πανελλήνια πρεμιέρα της την πραγματοποίησε στο περασμένο – διαδικτυακό – φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Υπό κανονικές συνθήκες – μη πανδημίας – η προβολή της ταινίας θα σηματοδοτούσε την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ. Υπό τις δεδομένες συνθήκες, η ταινία θα προβάλλεται από 21 Ιανουαρίου online και χωρίς συνδρομή μέσω του ιστοτόπου της StraDa Films. Στους θεατές παρέχεται η δυνατότητα να προαγοράσουν virtual εισιτήρια (e-εισιτήρια) και να ενισχύσουν έτσι την κινηματογραφική αίθουσα της επιλογής τους. Όπως αναφέρει και στο δελτίο τύπου της η εταιρία διανομής: «Ένας νέος τρόπος να πηγαίνεις κινηματογράφο»!

Η υπόθεση: Ο Λιόσκα είναι ένας 15χρονος έφηβος. Ζει σε ένα χωριό φαλαινοθήρων στις εσχατιές της ρωσικής τούνδρας. Το χωριό του βρίσκεται στην «από εδώ» μεριά του Βερίγγειου Πορθμού. Στο σημείο όπου το πλέον βορειοανατολικό κομμάτι της Ρωσίας αγγίζει σχεδόν το πλέον βορειοδυτικό κομμάτι των ΗΠΑ, στην «από εκεί» μεριά του Πορθμού, την Αλάσκα. 86 χιλιόμετρα θάλασσας χωρίζουν δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Ο Λιόσκα μαζί με τον κολλητό του, τον Κόλια, κάνουν βόλτες με τις μηχανές τους, συζητάνε, χαζολογάνε και – όταν το ρεύμα και το ίντερνετ το επιτρέπουν – μπαίνουν σε ροζ σάιτ με τσατ, made in USA. Εκεί ο Λιόσκα συναντά την Hollysweet_999 και την ερωτεύεται. Παράφορα όμως. Για χάρη της προσπαθεί να μάθει αγγλικά. Για χάρη της δεν λογαριάζει συγγενείς και φίλους. Για χάρη της θα προσπαθήσει να πάει στο Ντιτρόιτ και να την γνωρίσει από κοντά. Σ' αυτήν την Οδύσσεια ο Λιόσκα θα μάθει πολλά πράγματα. Και θα μεγαλώσει. Απότομα. Και θα έρθει αντιμέτωπος με τις ίδιες του τις αυταπάτες...

Η άποψή μας: Εικόνες γνώριμες απ' τη δική σου κοντινή Αμερική, που έλεγαν κάποτε οι Τρύπες. Νέον φώτα, μπεργκεράδικα, μπαράκια και πάνω στις εικόνες πέφτει το «The story of a broken heart» του Johnny Cash. Να χαρώ εγώ. Ωραιότατη αρχή. Και μια πρώτη υποσημείωση πως αυτό που θα δούμε θα είναι κατά μία έννοια η ιστορία μιας ραγισμένης καρδιάς. Μπαίνουμε στα ενδότερα ενός κωλάδικου. Η κάμερα περιφέρεται με προσποιητή αδιαφορία (χα!) ανάμεσα σε κώλους, μπούτια, βυζιά καλλίπυγων κορασίδων, που ετοιμάζονται για τη δουλειά. Ποια δουλειά; Μα να στηθούν ημίγυμνες μπροστά σε κάμερες, να λικνίζονται, να κινούνται λάγνα και να μιλάνε ζωντανά «μόνο σε σένα», σε εκατομμύρια αρσενικά από όλον τον κόσμο, που θέλουν με αυτόν τον τρόπο να ξεχαρμανιάσουν. 

Με αυτό το υπέροχο τρικ ο σκηνοθέτης – μέσω της οθόνης – μας μεταφέρει από την «πλούσια» Αμερική στην «φτωχή» Ρωσία. Καμιά 15αριά άνδρες στο ρωσικό χωριό έχουν συνδεθεί με το εν λόγω ροζ σάιτ. Ανάμεσά τους ο Λιόσκα και ο Κόλια. Ένας ένας οι άνδρες φεύγουν από το δωμάτιο όπου βρίσκεται το λάπτοπ. Μένουν μόνο ο Λιόσκα και ο Κόλια. Και ο Λιόσκα παθαίνει ζημία. Ερωτεύεται! Τι πιο φυσιολογικό! Τι υπέροχος τρόπος για τον σκηνοθέτη να έχει ταυτόχρονα μια τρομακτική τοπικότητα και μια εντυπωσιακή παγκοσμιότητα σε αυτά που μας αφηγείται. 

Στο χωριό του Λιόσκα το μόνο συναρπαστικό πράγμα που συμβαίνει είναι το κυνήγι της φάλαινας. Κι ας μην κατακεραυνώσουμε τους έρημους ντόπιους για αντι-οικολογικές πρακτικές και βαρβαρότητα. Για εκείνους το κυνήγι της φάλαινας είναι θέμα επιβίωσης – κυριολεκτικά. Πρόκειται για μια συλλογική διαδικασία. Από την επιτυχία της εξαρτάται αν το χωριό θα έχει κρέας να φάει, κρέας που μοιράζεται σε όλους τους χωριανούς, έτσι; Κατά τα άλλα, η ζωή κυλάει πάνω κάτω όπως παντού στον κόσμο: παντού οι νεαροί που αφυπνίζονται σεξουαλικά μπαίνουν στο ίντερνετ σε τσοντοσελίδες (με τσατ ή άνευ) και τραβάνε μαλακία, λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα για να μην τους πιάσει κανείς στα πράσα (απολαυστική η σκηνή με τον παππού που πλένει τα πιάτα)! 

Στην εποχή μας, ολόκληρος ο κόσμος είναι ένα κλικ μακριά! Πατάς αυτό που ψάχνεις στο ίντερνετ κι έχεις πχ το Ντιτρόιτ φάτσα κάρτα μπροστά σου! Και μιας που στο χωριό του δεν υπάρχουν γυναίκες σε... ποιότητα και σε ποσότητα τέτοια που να τον καλύπτουν (ιδίως ηλικιακά), ο Λιόσκα ερωτεύεται την ξανθιά, όμορφη, γαλανομάτα Αμερικάνα HollySweet999 που βλέπει στο τσατ όταν έχει ρεύμα, τόσο ώστε για χάρη της να προσπαθήσει να μάθει αγγλικά (άλλη καταπληκτική σκηνή αυτή). Τόσο ώστε για χάρη της να πλακωθεί με τον κολλητό του φίλο – φτάνοντας μέχρι τον φόνο (ή μήπως όχι;). Τόσο ώστε να αποφασίσει να πάρει λίγες κονσέρβες και να επιχειρήσει να πάει παράνομα, περνώντας τα στενά, στην Αλάσκα κι από εκεί στο Ντιτρόιτ, προκειμένου να συναντήσει το αντικείμενο του πόθου του. Και φτάνει σε ένα σημείο όπου από τη μια είναι η Ρωσία και από την άλλη η Αμερική. Στη μέση του πουθενά, σε ένα ιδιότυπο no man's land. 

Από την μια είναι το μέλλον και από την άλλη το παρελθόν. Ποιο όμως ακριβώς είναι το μέλλον και ποιο το παρελθόν; Εδώ σας θέλω. Ο νεαρός σκηνοθέτης στήνει εξαιρετικές σκηνές και σε πολλές περιπτώσεις κινείται μεταξύ ντοκιμαντέρ και παραίσθησης! Την ίδια στιγμή αυτό που βλέπουμε είναι πραγματικό αλλά και ονειρικό. Μεγάλο επίτευγμα. Τεράστιο. Ένα απλό τρέξιμο του Λιόσκα στην παραλία κινηματογραφείται ως το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο! Η δε συνάντησή του στην ξηρά ανάμεσα στους δύο κόσμους, με τα κουφάρια των φαλαινών, είναι πέρα από κάθε περιγραφή. Σοκ και δέος! Ο Λιόσκα παρασύρεται από το Αμερικάνικο Όνειρο. Και το ζει. Για λίγο. Γιατί κάποια στιγμή, κι αφού φτύσει τα λιωμένα μαρσμέλοους του, θα «φτύσει» και το Όνειρο: «Αμερική, σε βαρέθηκα», θα πει. Στον εαυτό του. Και θα επιστρέψει. Στο παρελθόν. Ή στο μέλλον. Όπως το πάρει κανείς... 

Τούτη λοιπόν είναι μία από εκείνες τις αγαπησιάρικες ταινίες, που σε αφήνουν στο τέλος με ένα χαμόγελο στο στόμα. Ενηλικίωση, ξεπαρθένεμα («βλέπεις τι ζεστή που είμαι;»), βότκα, τουρσιά, παστά, κοντέινερς, ζωή, ζωή, ζωή στα πιο αφιλόξενα μέρη για ζωή, ζωή, ζωή, ζωή κι ένας παππούς που κάθε τρεις και λίγο «προβλέπει» περίπου όπως ο Kiefer Sutherland στο «Flatliners» (το πρώτο, το οριγκινάλε) πως «today is a good day to die». Ναι, αλλά πώς να... πεθάνεις με άδειο στομάχι; Να το αναβάλαμε εντέλει; Πολύ δυνατή ταινία, τραχιά και τρυφερή ταυτόχρονα, μελαγχολική όταν πρέπει, μεγαλειώδης, απλή και με χιούμορ, διαθέτει κι ένα σάουντρακ πολύ προσεγμένο, που εκτός από Johnny Cash διαθέτει Roy Orbinson, Beach Boys, Julee Cruise αλλά και κάτι παλιοροκάδες Ρώσους, ωσάν τους Leningrad Cowboys ένα πράμα, στο λιγότερο τεντιμπόικο. Να πω την αμαρτία μου, εμένα αυτές είναι οι ταινίες που μου αρέσουν.

Στις δικές μας αίθουσες? Online στις 21 Ιανουαρίου 2021 από την Strada Films!

του zerVo (@moviesltd)

Πολύ θα ήθελα αυτή την ταινία να την παρακολουθήσω παρέα με έναν από αυτούς τους συστημικούς, ρεπόρτερς παπαγάλους, που ολημερίς από κανάλια και πολύστηλα λιβανίζουν την κυβέρνηση, μη καυτηριάζοντας ποτέ τους τα αρνητικά της, αντιθέτως δοξάζοντας ακόμη και την παραμικρή απόφαση, που ενδεχόμενα θα πάρει ο πράιμ μίνιστερ. Σίγουρα κάποια στιγμή, οι ψευτοηθοποιοί του πέιρολ, θα κουνούσαν το κεφάλι με πονοψυχία στο τι τράβηξε ο συνάδελφος τους, παίρνοντας το ρίσκο να αντιταχθεί στις βουλές των ηγετών του κράτους. Ρίχνοντας και κανένα εμετικό σχόλιο του τύπου "πραγματικός ήρωας, έδωσε και το αίμα του για τα ιδανικά του". Θα μου πεις από την άλλη, με τρεις δεκαετίες προσφοράς στην βασιλική φαμίλια του τόπου του, προτού αντιφρονήσει με πάθος ο πρωταγωνιστής, όλο και κάπου θα διασταύρωνε δρόμους με όλους αυτούς τους φερεφωνικούς λειτουργούς διασποράς της...αλήθειας.

Κωνσταντινούπολη, 2 Οκτωβρίου 2018. Προκειμένου να πάρει στην κατοχή του τα απαιτούμενα έγγραφα που οριστικοποιούν το διαζύγιο του, ώστε να παντρευτεί τη εκλεκτή της καρδιάς του, Χατίσε Τσενκίζ, ο διακεκριμένος Σαουδάραβας δημοσιογράφος και συγγραφέας Τζαμάλ Κασόγκι, θα διαβεί το κατώφλι του προξενείου της χώρας του στην τουρκική πρωτεύουσα. Έκτοτε τα ίχνη του θα χαθούν μονομιάς. Μια εξαφάνιση που θα προκαλέσει συναγερμό, τόσο στις τάξεις των τουρκικών αρχών ασφαλείας, στους συναδέλφους του αγνοούμενου στην εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ, αλλά και στους ενάντιους στην πολιτική των βασιλέων της Ριγιάντ, συντρόφους του, που εκτιμούν πως ο Κασόγκι έχει πέσει θύμα της δολοφονικής μανίας τους, ώστε να του βουλώσουν μια για πάντα το στόμα.

Η δράση του δυτικοτραφούς βλέπεις διανοούμενου, που μπορεί για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του να υπηρέτησε πιστά τον Μονάρχη, πλέον έχει τραβήξει μια άλλη ρότα όμως, ανατρεπτική και ριζοσπαστική, φαντάζει σαν αγκάθι στα φιλόδοξα πλάνα των Σουλτάνων και ιδίως του ικανού να πατήσει επί πτωμάτων για να πραγματοποιήσει τα σχέδια του, διαδόχου του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Η αποστροφή του Κασόγκι στο μεγαλόπνοο πρότζεκτ της Μεσανατολικής Άνοιξης 2030, από την ώρα που οι ηγέτες του ζάπλουτου αραβικού κράτους, που παράγει περισσότερο από το μισό ετήσιο πετρέλαιο της γης, ακολουθούν αντιλαϊκές πολιτικές και οι σχέσεις του με εξτρεμιστικές φιλελεύθερες διεθνείς οργανώσεις, θα τον θέσουν αυτοστιγμεί ως τον υπ αριθμόν ένα εχθρό, που επιβάλλεται άμεσα να εξοντωθεί. Από εκείνον θα περίμεναν μόνο, ένα μοιραίο λάθος.

Η υπόθεση συγκλόνισε όπως είναι φυσικό την κοινή γνώμη, πιο πολύ στο άκουσμα της (μη αποδεδειγμένης, εφόσον ποτέ δεν βρέθηκε πτώμα) δολοφονίας, ενός κορυφαίου στελέχους της εγκυρότερης επιθεώρησης στην κάπιταλ σίτι της Υπερδύναμης. Η τεκμηρίωση The Dissident, στην προκειμένη περίπτωση επιχειρεί να ρίξει φως, πίσω από τα τραγικά περιστατικά, παρουσιάζοντας επακριβώς τους ρόλους των πρωταγωνιστών της υπόθεσης. Από την μια μεριά των ανωτέρων στελεχών της δια βίου κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίας, από την απέναντι, της συντριπτικής πλειοψηφίας του φτωχού πλήθους, που στενάζει κάτω από την δικτατορία της τζαλαμπίγια. Και που στα θερμά λόγια του αντιδραστικού Τζαμάλ, σε ιντερνάσιοναλ δέκτες και διαύλους, θα βρει το κουράγιο που του λείπει για να σηκώσει την δική του παντιέρα και να ξεσηκώσει την επανάσταση των Μελισσών.

Θα περίμενε κανείς πως η υπόθεση της δολοφονίας Κασόγκι, ιδιαίτερα όταν έρχονται στην επιφάνεια τα συγκλονιστικά όσο και ανατριχιαστικά ευρήματα των μυστικών υπηρεσιών της γείτονος, μοιάζει ως ταμάμ επιλογή για το κτίσιμο ενός σπουδαίου πολιτικού θρίλερ. Και πραγματικά έτσι είναι, εφόσον πίσω από την οργάνωση και την εκτέλεση του κρύβεται ο Οσκαρούχος Bryan Fogel, ο οποίος όμως δεν μένει στην επιδερμική ανάλυση της τραγωδίας, μα προχωρά πολλά βήματα παρακάτω. Προκειμένου να αναδείξει το πρόβλημα που ισχύει ακόμη σε έναν τόπο που κανείς δεν επιθυμεί να έρθει σε ρήξη. Αντιθέτως, αν μιλήσουμε πχ για τον κλοτσηδόν εκδιωγμένο POTUS, τα τεράστια κέρδη είναι ικανά να τον φέρουν σε ρήξη με την Γερουσία, ώστε να χρησιμοποιήσει το προεδρικό του βέτο και να συνεχίσει να τροφοδοτεί τον Κόλπο με βαρύ οπλισμό. 

Και εκεί αποκαλύπτει τον ρόλο που παίζουν την σημερινή εποχή τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία δύναται να χρησιμοποιηθούν από βρώμικους μηχανορράφους, προς αναίμακτη (ψεκαστική θα την έλεγα) συμμόρφωση του κοιμισμένου πλήθους. Από τις εικόνες παρελαύνουν όπως είναι φυσικό όλα τα πρόσωπα της υπόθεσης, με βασικούς στάρινγκ, τον φύσει και θέσει αρχηγό της κίνησης υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Σαουδία, δεξί χέρι του Κασόγκι και (αυτο)εξόριστο στον Καναδά, Αμπντουλαζίζ, την μνηστή που είναι και η τελευταία που είδε ζωντανό τον φονευθέντα, τους αξιωματικούς της αστυνομίας της Πόλης, τους ιθύνοντες της σχετικές επιτροπής του ΟΗΕ. Ακόμη και Τζεφ Μπέζο έχει το πρόγραμμα, εκδότη να θυμίσω, μεταξύ άλλων, της Ποστ. Απουσιάζουν εννοείται οι απόψεις των βασιλιάδων...

Όπως από το σύνολο λείπει ένα μικρό παζλάκι, που θα έκανε το άθροισμα πολύ πιο ενδιαφέρον. Η απάντηση στο ερώτημα του τι έκανε πραγματικά τον Κασόγκι να αλλάξει πρόσωπο και από δεκανίκι επι τριακονταετίας των Σαούντ, να αλλαξοπιστήσει μονομιάς, λες και όλα επί διοίκησης Φαχντ ή Αμπντάλα ήσαν ρόδινα και δημοκρατικά στην χώρα. Και ποιος αλήθεια εμπνεύστηκε (έως και χρηματοδότησε) αυτή την μεταστροφή εκατόν ογδόντα μοιρών του - άτυχου στην πορεία - δημοσιογράφου. Εξηγήσεις δεν δίνονται ποτέ, το φιλοκυβερνητικό παρελθόν του προσπερνάται σε δευτερόλεπτα, συνεπώς το doc, που την παραγωγή του υπογράφει το Human Rights Foundation (με πρόεδρο τον Γκάρι Κασπάροβ) αν και πολύ προσεγμένο, σοβαρό, στιβαρό, ρυθμικό και γεμάτο υλικό, εντέλει να κρίνεται ανολοκλήρωτο, ίσως και μονόπλευρο.

Στις δικές μας αίθουσες? Απίθανο!