Movies Ltd

του gaRis (@takisgaris)

Η μακαριστή Lady Di είναι μια καθαγιασμένη φιγούρα στα μάτια των Βρεταννών, μια Spencer που δεν υπέκυψε μπροστά στα σκήπτρα της μοναρχίας, ένα feminist - fashion - gay icon που πολέμησε το AIDS όσο και τις προσωπικές της ψυχοσωματικές διαταραχές, καταπνίγοντας την ταυτότητά της, μεγαλώνοντας τους γιους ενός πρίγκηπα που ποτέ δεν (την) αγάπησε. Ο θάνατός της, πρόωρα και άδοξα, την 31η Αυγούστου 1997, σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα - απόρροια ενός ούλτιμου, ανελέητου κυνηγητού με τους παπαράτσι, δημιούργησε ένα θρύλο - κηλίδα στο βιβλίο της δυναστείας των Windsor και της κορακοζώητης ElizabethII. Ενθυμούμαι τα γεγονότα καθότι ευρισκόμενος στις γειτονικές Κάτω Χώρες εκείνη τη χρονική περίοδο. Μεγάλο μπαμ και κοπετός για τους ομοίως βασιλόφρονες Ολλανδούς. “Goodbye Norma Jean” και “you lived your life like a Candle in the Wind” να αφιερώνει ο κολλητός Elton John, στη νέα βερσιόν του τραγουδιού που είχε γράψει παλαιότερα για την εξίσου τραγική θεά MarylinMonroe.

Ο Pablo Larrain, γεννημένος στο Σαντιάγο της Χιλής από πολιτική οικογένεια, έδειξε ικανότητες με το προ 6ετίας Jackie, αναμοχλεύοντας την αμερικανική τραγωδία της δολοφονίας του JFK. Να πω την αμαρτία μου, ανήκω στην περήφανη μειονότητα του σιναφιού που έπληξε με την πομπώδη σοβαροφάνεια, έφριξε με την κομπιουτερίστικη ταυτοπροσωπία, της υποψηφίας εννοείται, Natalie Portman (την οποία χάρηκα ακομπλεξάριστη να διασκεδάζει στο Thor: Love & Thunder προχθές στο σινεμά) και εντέλει στυλ, πολύ στυλ και ολίγη από έτερον, δατς ιτ. 

Ευτυχώς, στο Spencer, συνεπικουρούμενος σεναριακώς από τον Steven Knight (Dirty Pretty Things), ο Larrain έχει ξεκαθαρίσει νωρίς το τοπίο. Δεν το πάει για biopic, μπολιάζει κλασσάτα κουστούμια και μπρούχαχα προντάξιον ντηζάιν σε σκοτεινό φωτογραφικά φόντο και παρουσιάζει τη Lady-Die, δηλαδή μια παραπαίουσα, θνησιγενή Νταγιάνα, ασφυκτικά απομονωμένη με τις φοβίες, τις κρίσεις πανικού, τις μυριάδες απαγορεύσεις βάσει Πρωτοκόλλου. 

Sandringham estate στο Norfolk, England. Παραμονή Χριστουγέννων, αρχές 90s και μια 10ετία χαμένη κοντά (μα όχι δίπλα) στον ατακτούλη Κάρολο. Μόνη χαρά οι βασιλομπόμπιρες William - Harry και τα ανέμελα παιχνίδια μαζί τους. Ο Χιλιανός μοστράρει ταμπλόιντ ατάκες και χιστριονικά ξεσπάσματα που δίνουν ώθηση στα πανιά της Kristen Stewart να σκορπίσει ψυχανεμίσματα της Lady Di ως woman under the influence, πασπαλισμένα με χρυσάφι. 

Ερμηνεία ζωής για την K-Stew που έχει αφήσει στο χρονοντούλαπο την Twilight απαρχή και σχεδόν πήρε (με τη φόρα της περσινής Μόστρα) φέτος το θρόνο από την πιο γνώριμη στα όσκαρς Jessica Chastain. Αδυνατώ να παραλείψω τo φοβερό ντουέτο Timothy Spall - Sally Hawkins που προσδίδει πιστότητα, κύρος και αυθεντικότητα στο καστ. 

Το Spencer θα απογοητεύσει τους ηρακλειδείς του στέμματος, αυτούς ντε που κόβουν καρωτίδα για το The Crown όμως ο Pablo σφυρίζει αδιάφορα: Η Λαίδη του, η Princes of Wales, ήταν ένα αερικό που πέρασε σίφουνας από την πνιγηρή πεζότητα της Βασιλικής φαμελιάς, εύθραυστη πορσελάνη στα χέρια των λαϊκών μαζών που από την μεγάλη λατρεία την έκανε σκόνη και θρύψαλα, όπως ορίζει η ειμαρμένη των ειδώλων που διατηρούνται αγέραστα στη συλλογική μνήμη.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 21 Ιουλίου 2022 από την Spentzos Films!

Σινεμά ο Παράδεισος...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Πάρε την μπομπίνα και τρέξε!

Αυτή είναι η 22η μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί μόνος του (χωρίς συνσκηνοθέτη δηλαδή) ο γεννημένος στις 14 Νοεμβρίου 1951 στη... μικρή πόλη (γύρω στα 12 εκατομμύρια κατοίκους) Σιάν, στην επαρχία Σαανσί της Κίνας, σκηνοθέτης. Στην Κίνα το επίθετο μπαίνει πάντα μπροστά από το όνομα, εμείς όμως στην Ελλάδα (κι όλος ο δυτικός κόσμος γενικά) τον γνωρίζει ως Zhang Yimou. Ο Zhang Yimou θεωρείται (και είναι) ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Πέμπτης Γενιάς του Κινέζικου Κινηματογράφου, μαζί με σκηνοθέτες όπως οι Chen Kaige, Zhang Junzhao και Tian Zhuangzhuang. Αυτή είναι η 18η ταινία από όλες όσες έχει σκηνοθετήσει, η οποία προβάλλεται εμπορικά στη χώρα μας, ξεκινώντας από την πρώτη του, το «Κόκκινοι αγροί» του 1988! Οπότε, λογικά, είναι ένας από τους πλέον πολυπροβλημένους σκηνοθέτες στην Ελλάδα – ίσως μόνον οι Pedro Almodovar και Woody Allen να τον περνάνε με τον αριθμό των ταινιών τους που είχαν εμπορική διανομή στη χώρα μας!

Η ταινία ήταν να κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βερολίνου τον Φεβρουάριο του 2019. Η συμμετοχή της ακυρώθηκε όμως την τελευταία στιγμή. Επισήμως, η εξήγηση που δόθηκε στον κόσμο ήταν ότι η προβολή ακυρώθηκε λόγω «τεχνικών προβλημάτων». Σύμφωνα με φήμες, Η Χαμένη Σκηνή εντέλει λογοκρίθηκε από τους κρατικούς μηχανισμούς της Κίνας, καθώς είχε σοβαρές πιθανότητες να αποσπάσει ένα μεγάλο βραβείο και υπήρξε ανησυχία σχετικά με την προβολή που θα έπαιρνε σε αυτή την περίπτωση, μια ταινία που αντανακλούσε -στην πρώτη της τουλάχιστον εκδοχή- τη φτώχεια που έφερε η Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα. Γυρίστηκαν νέες σκηνές, το φιλμ μονταρίστηκε εκ νέου και η νέα εκδοχή βγήκε στην Κίνα στα τέλη Νοεμβρίου του 2020. Εκτός Κίνας, τη διεθνή της πρεμιέρα η ταινία την πραγματοποίησε τον Σεπτέμβριο του 2021 στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, όπου η ταινία σήμανε την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ.

Η υπόθεση: 1975, Κίνα. Ένας πολιτικός κρατούμενος σε στρατόπεδο εργασίας αποδρά και περιπλανιέται στην απομονωμένη βορειοδυτική Κίνα. Βρισκόμαστε στο τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης και ο κινηματογράφος είναι ένα από τα ελάχιστα ερεθίσματα τέχνης για τα πλήθη. Ο κατάδικος έχει έναν και μόνο στόχο: να δει τα Επίκαιρα, που συνοδεύουν την προβολή της ταινίας προπαγάνδας «Ηρωικοί γιοι και κόρες». Κάποιος του έχει δώσει την πληροφορία πως στα Επίκαιρα εμφανίζεται η κόρη του, με την οποία έχει αποξενωθεί εδώ και πολύ καιρό. Ο δρόμος του θα διασταυρωθεί με εκείνον ενός ορφανού κοριτσιού, της Λιου, που έχει βάλει στόχο να κλέψει μια μπομπίνα με φιλμ, για τους δικούς της σκοπούς. 

Ο κατάδικος πιστεύει πως η Λιου κλέβει την μπομπίνα που έχει μέσα τις σκηνές από τα Επίκαιρα. Θα την κυνηγήσει, η μπομπίνα θα αλλάξει πολλές φορές κατοχή και με τα πολλά, οι δυο τους θα βρεθούν σε ένα χωριό, όπου είναι προγραμματισμένη η επόμενη προβολή της ταινίας – και κατά συνέπεια, και των Επίκαιρων. Ο τοπικός προβολατζής έχει το προσωνύμιο «Κύριος Σινεμά» και λατρεύεται ως σταρ του... κινηματογράφου από τους συγχωριανούς του. Θα μπορέσουν οι τρεις αυτοί άνθρωποι να καταφέρουν αυτό που ο καθένας επιθυμεί περισσότερο;

Η άποψή μας: Ξεκινάμε από το... τέλος: το φινάλε της ταινίας, τόσο αυτό καθαυτό, όσο κι εκείνο το τμήμα του όπου πέφτουν τα ζενερίκ, ενώ παράλληλα βλέπουμε σκηνές της πρωταγωνίστριας να τραγουδάει το τραγούδι των τίτλων και τον Yimou σε b - roll, να δίνει οδηγίες μεταξύ των άλλων, δείχνουν το μέγεθος της επέμβασης και των αλλαγών επί της αρχικής ταινίας. Και μια αμηχανία. Και μια βιασύνη. Θα έχει αξία να δούμε κάποια στιγμή το director’s cut τούτης της ταινίας. Όμως, όπως και να έχει, τούτο το γεγονός δεν είναι παρά minor detail που λένε κι εδώ στα ξένα και δεν μπορεί να χαλάσει τη γενικότερη εικόνα. 

Που, ενώ υπάρχουν κι άλλα… minor details (θα τα αναφέρουμε παρακάτω), μένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη Μνήμη του θεατή ως μια υπέροχη ερωτική αποστολή του Δημιουργού προς το ίδιο το Σινεμά! Και μάλιστα το παλιό σινεμά, το οργανικό, εκείνο όπου οι εικόνες προέκυπταν σε 24 καρέ το δευτερόλεπτο, καταγεγραμμένες σε φιλμ. Όχι το ψηφιακό σινεμά, το σινεμά του σήμερα, που επειδή είναι φτηνό, από τη μία είναι πιο δημοκρατικό (ο καθένας μπορεί να γυρίσει μια ταινία και να τη μοντάρει έχοντας βασικές γνώσεις, χρησιμοποιώντας το κινητό του πχ) από την άλλη όμως δεν είναι απτό, δεν είναι χειροπιαστό κι ακριβώς επειδή είναι φτηνό, μπορεί να καταντήσει ευτελές. 

Ένας φόρος τιμής στο παλιό σινεμά είναι λοιπόν τούτη η ταινία. Σε κυριολεκτικό, πρώτο επίπεδο, ο Yimou μας προσφέρει υπέροχες εικόνες ακριβώς πάνω σε αυτόν τον τομέα. Το πως το φιλμ της μίας μπομπίνας, που φθείρεται όταν ο χαζούλης γιος του «κυρίου Σινεμά» την αφήνει ανοικτή κι εκείνο κυλιέται στον κακοτράχαλο δρόμο, αποκαθίσταται, οδηγεί σε υπέροχες σκηνές ανθολογίας. Το πώς δημιουργείται αποσταγμένο νερό, το πώς απλώνεται το φιλμ για να καθαριστεί με τη χρήση αυτού του νερού, το πώς καθαρίζεται με τρυφερές κινήσεις, είναι απλά θεσπέσιο. Όπως θεσπέσια είναι και η σκηνή που ο κύριος Σινεμά φτιάχνει τη λούπα, προκειμένου ο κατάδικος να βλέπει, συνεχόμενα, την αποτύπωση της κόρης του στο σελιλόιντ, επί της μεγάλης οθόνης. 

Αμ η μεγάλη οθόνη; Το τεράστιο πανί που στήνεται και πάνω του η μηχανή προβολής μεγεθύνει την εικόνα από τα καρεδάκια, προσφέροντας στους θεατές μια larger than life αποτύπωση; Θεατές – απλοί άνθρωποι, που στην ταινία κάθονται και μπροστά αλλά και πίσω από την οθόνη, μιας που η τεράστια αίθουσα δεν αρκεί για να τους χωρέσει όλους! Τι υπέροχες σκηνές, τι όμορφες εικόνες, τι τρομερή αναπαράσταση του ότι το σινεμά ήταν, είναι και θα είναι – σε πείσμα των διάφορων τηλεοπτικών πλατφορμών από τη μια και του γιγαντωμένου ατομικισμού ως χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών από την άλλη – η απολαυστικότερη συλλογική εμπειρία που μπορεί να προσφέρει ανθρώπινη εφεύρεση! 

Έχουμε όμως και μέσω των βασικών πρωταγωνιστών και μια ιχνηλάτηση των κυρίαρχων συμπεριφορών και των τύπων των ανθρώπων, ανάλογα με την «συμπεριφορά» τους απέναντι στον κινηματογράφο. Λειτουργούν δηλαδή και ως σύμβολα. Η πραγματίστρια Λου θέλει λίγα μέτρα φιλμ για εντελώς πρακτικούς λόγους: θέλει το σινεμά ως ύλη. Ο ιδεαλιστής κατάδικος θέλει τη μπομπίνα με τα Επίκαιρα: θέλει το σινεμά ως ψευδαίσθηση καθώς βλέποντας την κόρη του αποτυπωμένη εκεί, νιώθει ότι κατά μία έννοια συνδέεται εκ νέου μαζί της. Ο κύριος Σινεμά είναι το... σινεμά από μέσα: είναι ο go-between, εκείνος που ξέρει τα πάντα για μία σωστή προβολή, που ξέρει τι πρέπει να γίνει όταν «καεί» το φιλμ, ο εργάτης του σινεμά, που αγαπά αυτό που κάνει για το ίδιο το μέσο αλλά και για την αγάπη που παίρνει από τον κόσμο μέσω του μέσου. Είναι και ο γιος του κυρίου Σινεμά: στη δική του περίπτωση το σινεμά τον... χάζεψε! Μπορείτε να κάνετε τις αναγωγές σας... 

Η πλοκή που χρησιμοποιεί ο Yimou για να στήσει όλη αυτή την ερωτική εξομολόγηση είναι αδύναμη και περιορίζεται στα βασικά. Στο αρχικό πρώτο τρίτο, η ταινία διαθέτει στοιχεία κωμωδίας αλά Buster Keaton, καθώς η μπομπίνα αλλάζει συνεχώς χέρια, τύπου ο κλέψας του κλέψαντος. Λίγοι διάλογοι, εξαιρετική διεύθυνση φωτογραφίας, ο άνθρωπος μέσα στο απέραντο, αχανές τοπίο της κινεζικής ενδοχώρας και το κορίτσι – χαμίνι, να μοιάζει με τον... Πίπη της Αλίκης Βουγιουκλάκη με το μαλλί – θάμνο. Ας είναι. Αααα, πριν προχωρήσω παρακάτω, να ξεκαθαρίσω τι σόι πράμα είναι τα Επίκαιρα. Τα παλιά τα χρόνια, πριν την έλευση της τηλεόρασης, πριν την προβολή μιας ταινίας, προβάλλονταν τα Επίκαιρα, ήτοι, ρεπορτάζ τύπου ειδήσεων. Εννοείται πως πλέον έχουν εξαφανισθεί. 

Πριν 30 χρόνια, πάντως, θυμάμαι την μετεξέλιξη των Επίκαιρων, που ήταν πληρωμένα ρεπορτάζ πχ της γερμανικής κυβέρνησης... Κλείνει η παρένθεση. Τα... νουντλς και πάλι έχουν γαργαλιστικό ενδιαφέρον σε ταινία του Yimou, η σχέση του καταδίκου με την Λου (έστω, προβλέψιμα) είναι εν δυνάμει σχέση πατέρα – κόρης και η έρημος, η ατελείωτη έρημος, που περικυκλώνει το χωριό, είναι και μια λοξή αναφορά στον Θόδωρο Αγγελόπουλο («Η σκόνη του Χρόνου»), στον Antonioni («Η κόκκινη έρημος») και μια... πιο ευθεία: χωρίς σινεμά, έρημος η ζωή μας... Ένα δευτερόλεπτο σε μια ταινία μπορεί να είναι αρκετό για να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου. Που αν απομονωθεί και παίζει σε λούπα, αυτό το δευτερόλεπτο μπορεί να γίνει πολλά δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες. 

Δυο καρεδάκια είναι αρκετά για να κουβαλήσουν τη Μνήμη – και τι ωραία που χάνεται αυτή στην κλεψύδρα με την άμμο της ζωής; Το Σινεμά δεν μπορεί παρά να συνεχίσει να είναι μια οπτική ψευδαίσθηση που προκαλείται από τα παιχνίδια του φωτός. Μπορεί να προσφέρει αμέτρητες συγκινήσεις, να γεμίσει τον θεατή με απίστευτα συναισθήματα, να αποτελέσει ένα υπέροχο εργαλείο φυγής από την πραγματικότητα. Αρκεί να καταλάβουμε οι πιο... βαρεμένοι από εμάς, πως το Σινεμά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την Πραγματικότητα. Μα τι λέω: το Σινεμά είναι η Πραγματικότητα. Change my mind!

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 7 Ιουλίου 2022 από την Cinobo!

του gaRis (@takisgaris)

Όου Maggie Gyllenhaal! Αποπούθε να κινήσω και πως να σταματήσω να γράφω για την κατά ποιητική κυριολεξία αιθέρια ύπαρξη, αυτή την καλλιτεχνάρα που αθόρυβα μα σταθερά, δικαιώνει απερίφραστα τον τίτλο της βασίλισσας του οίκου των Gyllenhaals (σόρρυ Jake αλλά...). Παιδούλα στην καρακαλτιά Donnie Darko, σαγηνευτικά αγνή στο αλησμόνητο Secretary, μεστή και βαθιά ως ύπαρξη στo Crazy Heart ως το δωτανά το Kindergarten Teacher. Δηλωμένη φεμινίστρια, με τη θελκτικότερη σεταμέ έννοια, παίρνει τα ρίσκα της και ένα μικρό μπάτζετ από το Netflix για να γυρίσει το The Lost Daughter, καταμεσίς της πανδημίας, αλιεύοντας μαργαρίτες γυναικείας πεθυμιάς κι ενοχής στις παραλίες των Σπετσών. 

Διασκευάζοντας η ίδια την ομότιτλη νουβέλα της Elena Ferrante στα 2006, έχει κάνει μια υπέροχη έναρξη στις περσινές Κάννες, όπου νίκησε στην κατηγορία σεναρίου, που μετατράπηκε σε υποψηφιότητα στα όσκαρς, μαζί με τις βασικές ερμηνεύτριές της Olivia Coleman και Jessie Buckley που ενσαρκώνουν τη Λέντα Καρούσο, από τα 20 κάτι μέχρι τα 48 της σε ένα αέναο ταξίδι αναμόχλευσης παθών, ενοχής και καταπιεσμένης οργής. Μπορεί να τα φταίει η πατριαρχία. ‘Η νάναι σάμπως η μητρότητα που μπαίνει φραγμός στην ηρεμία και την αυτο-εκπλήρωση σας, ω γυναίκες;

Η Λέντα (Olivia Coleman), έχει στείλει τις μεγαλωμένες κόρες της στον Κάναδα, πεσκέσι στον πρώην σύζυγο και αποδρά στα γκρηκ άιλαντς με βαλίτσα γεμάτη βιβλία. Φλάσμπακ ακαριαία μπρος-πίσω στον πάλαι ποτέ έγγαμο βίο -κόλαση με δυο μικρά (ως Jessie Buckley), μια γερή μοιχεία με τον (σύζυγο και πατέρα δυο κορών της Μάγκι εκτός οθόνης) Peter Sarsgaard, η εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας, τα ψέματα, η γεμάτη τύψεις αρπαχτή της ηδονής. 

Η Λέντα είναι μια Κάρεν της ακροθαλασσιάς, λίγο ατσούμπαλη, λίγο αδρή, ίσως και ψιλοκακίστρω να την έλεγες. Μιαν ολιά φλερτάκι με τον ελληνοποιημένο επιστάτη της πανσιόν Ed Harris. Εκτεταμένη παρατήρηση της Dakota Johnson με τα δικά της μικρά, με τις ίδιες αγωνίες και εμμονές. Λίγα συμβαίνουν -περισσότερα υπονοούνται. Όσο η συμβατική ηθική υποχωρεί, τόσο οι άμυνες πέφτουν και ανασύρεται στην επιφάνεια μια ατόφια γυναικεία θωριά. Μια ζωντανή λαχτάρα για χαρά χωρίς την αυτο-ακύρωση του ρόλου της μάνας κατά το κοινωνικό προτσές ναούμε. Με εκφραστική λιτότητα σε επίπεδα ανέχειας στο προντάκσιον ντηζάιν, το The Lost Daughter είναι μια ταινία που δεν την περιμένεις από το Netflix. 

Φωτογραφία και μουσική κινούνται σε μούντι ατραπούς καθώς το μοντάζ λεπιδιάζει εκφράσεις και αναθυμιάσεις εικόνων που δένονται και ανατέμνονται σε μονοπάτια Chabrol ή ωρίμου Ozon, με μια λαγαρότητα τελευταίας κοπής Almodovar (δίχως τον ύστερο πολιτικό του ακτιβισμό). Η Coleman, ασύγκριτη στο να παραδίδει μαθήματα αναπάντεχα απροσποίητης εσωτερικότητας, σχεδόν χάνει την παράσταση από τη Buckley που σαρώνει το εκράν με την αγωνιώδη της ενέργεια. 

Η Gyllenhaal, δεν προδίδει τη διπλή της ηρωίδα, δεν την κριτικάρει, ούτε τη δικαιώνει. Στέκεται φρουρός, σε μια για κάποιους ίσως στρυφνή μπορεί και πικρή μαρτυρία ζωής μιας γυναίκας που παρολίγον αποτυγχάνει ως μάνα, γυρεύοντας να υπηρετήσει τα μοιραία θέλω της. Εντέλει, Η Χαμένη Κόρη μοιάζει να είναι η διάψευση της μεσόκοπης θηλυκότητας, το παγωμένο κάδρο κλεισίματος ενός γενετήσιου κύκλου, που αφήνει το μέλλον έωλο, ρευστό, βαθύ και άγνωστο. Σα τη θάλασσα.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 30 Ιουνίου 2022 από την Spentzos Films!

"Να δούμε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί, οεοε, οεοε"

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Όξω ρε κριάρια...

Ο Δημήτρης Κανελλόπουλος γεννήθηκε στην Αρκαδία. Σπούδασε κινηματογράφο, ενώ έχει εργαστεί ως ηχολήπτης σ’ έναν σημαντικό αριθμό ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους και ντοκιμαντέρ. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει πέντε ταινίες μικρού μήκους, οι οποίες συμμετείχαν σε πολλά διεθνή φεστιβάλ ταινιών. Η ταινία Αγέλη Προβάτων είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περασμένο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα και τιμήθηκε με το βραβείο κοινού. Ήταν υποψήφια για 10 βραβεία Ίρις, κερδίζοντας τελικά εκείνο για καλύτερο β’ ανδρικό ρόλο, για την ερμηνεία του Άρη Σερβετάλη. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας γυρίστηκε στην Τρίπολη και στο δάσος της Φολόης. Πρόκειται για συμπαραγωγή Ελλάδας, Σερβίας και Αλβανίας, με την σκηνοθέτιδα Ελίνα Ψύκου να έχει credit παραγωγού.

Η υπόθεση: Ο Θανάσης είναι ένας σαραντάρης, που ζει στην Τρίπολη. Είναι παντρεμένος, έχει έναν πιτσιρικά γιο, κι ένα φυτώριο, που τον έχει βάλει για τα καλά «μέσα». Για να διατηρήσει ζωντανή την επιχείρησή του αναγκάζεται να δανειστεί από τον τοκογλύφο Στέλιο, ο οποίος κάποια στιγμή, αρχίζει να πιέζει ολοένα και περισσότερο για να πάρει πίσω τα χρήματά του – εννοείται με υψηλότατο τόκο. Όταν σε μια επίσκεψη του Στέλιου στο φυτώριο του Θανάση ο τελευταίος τον ξεφτιλίζει, ο τοκογλύφος αποφασίζει να πάρει πιο δραστικά μέτρα. Με τη βοήθεια ενός φίλου του από την Αθήνα, προσλαμβάνει δυο κακοποιούς, τον Σωτήρη και τον Παραδείση, προκειμένου να πιέσουν με κάθε τρόπο τον Θανάση, ώστε να επιστρέψει τα χρήματα. 

Ο Θανάσης ψάχνει τρόπο να αμυνθεί. Στην απόγνωσή του θα μιλήσει με τον Αποστόλη, με τον οποίο τον ενώνουν πολλά πράγματα. Ο Αποστόλης, που έχει παντοπωλείο, χρωστάει επίσης πολλά χρήματα στον Στέλιο. Εντέλει, οι δυο τους καταλαβαίνουν πως στον κύκλο τους υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες, που όλοι χρωστάνε στον ίδιο τοκογλύφο. Ο Θανάσης προτείνει το προφανές: η ισχύς εν τη ενώσει. Όμως, αυτό που αρχικά φαινόταν ως ένας ειρηνικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί ο κοινός εχθρός, γρήγορα θα ξεφύγει από κάθε έλεγχο...

Η άποψή μας: Άλλο η αγέλη κι άλλο το κοπάδι. Και τα δύο είναι οργανωμένες - κατά το μάλλον ή ήττον - ομάδες ζώων από το ίδιο είδος. Μόνο που αγέλη δημιουργούν θηρευτές, ζώα που κυνηγούν, ζώα που έχουν μια κάποια αυτονομία, που μπορούν να καταστρώσουν σχέδια για να πετύχουν το σκοπό τους. Μιλάμε για αγέλη λύκων. Κοπάδι δημιουργούν ζώα... θύματα, ζώα που δείχνουν να μην έχουν ατομικό ένστικτο, που βολεύονται μέσα στο πλήθος, που ακολουθούν τον τσοπάνο ή το τσοπανόσκυλο εκεί που θα τα οδηγήσει: στην ασφάλεια της φυλακής τους. 

Αν υπάρχει ένα πράγμα (ίσως το μοναδικό...) που πέτυχε ο Δημήτρης Κανελλόπουλος, που χτύπησε διάνα που λένε σε τούτη την ταινία, είναι ο τίτλος της: αγέλη προβάτων. Τι γίνεται λοιπόν όταν τα πρόβατα αποφασίσουν να το παίξουν... λύκοι; Προφανώς, αποκτούν τα χαρακτηριστικά του λύκου. Με μανιχαϊστικούς όρους, από πλάσματα «καλά κ' αγαθά» γίνονται μοβόρα, κακά, ψυχρά κι ανάποδα. Παύουν όμως να είναι πρόβατα; Άχου, τι να πω κι εγώ, σάματης ξέρω; 

Στην ταινία μας. Ο Κανελλόπουλος καλά το σκέφτηκε το πράμα: θα γυρίσω μια ταινία – σκέφτηκε – όπου θα βάλω τα πρόβατα να γίνονται λύκοι. Να χαρώ εγώ. Σαν φιλόδοξος, λίγο αλαζόνας, λίγο «θα σας δείξω εγώ» μάγειρας, πήρε «υλικά» που προφανώς του άρεσαν και σκέφτηκε να... μην ακολουθήσει καμία συνταγή για να προσφέρει στο κοινό του μια γκουρμεδιά δικής του one of εκτέλεσης. Κρίμα όμως, το τελικό αποτέλεσμα δεν τον δικαίωσε. Λίγος Οικονομίδης (κυρίως στην εκφορά του λόγου και στην ένταση των ντεσιμπέλ κάποιες φορές – όχι, γαμωσταυρίδια δεν διαθέτει η ταινία), λίγο... γκρικέστερν (κατά το γουέστερν) σε ότι αφορά τη λογική του «Μια χούφτα δολάρια» (εστιάζουμε στον τίτλο παιδιά, όχι στην ουσία, ναι;), λίγο νεονουάρ καθώς κανείς ήρωας ή/ και αντιήρωας δεν είναι απόλυτα καλός ή απόλυτα κακός, αλλά όλοι κινούνται σε ηθικά γκρίζες περιοχές κι έτοιμο το φαγάκι. 

Μόνο που έχουν γίνει επιλογές, που λειτουργούν εναντίον της ταινίας. Πολλές υποπλοκές, κάποιες εκτός τόπου και χρόνου (όπως το... κέρατο που τρώει ο Αποστόλης), δεν βοηθάνε καθώς και «βαραίνουν» την κυρίως πλοκή αχρείαστα και φορτώνουν υπερβολικά τον θεατή, που ψάχνει πυξίδα για να πιάσει το αφηγηματικό νήμα. Το μοντάζ δεν βοηθάει επίσης: οι σκηνές «κρεμάνε», ο ρυθμός είναι προβληματικός, η ταινία φαίνεται να διαρκεί περισσότερο από όσο διαρκεί πραγματικά. Κι ενώ ο περιεκτικός τίτλος τα λέει όλα, το σενάριο της ταινίας (αυτή η μάστιγα στις περισσότερες ελληνικές ταινίες) φλυαρεί και δεν αποσαφηνίζει επακριβώς τις προθέσεις του δημιουργού. 

Αμ το άλλο; Η ταινία ουσιαστικά δεν έχει φινάλε. Εκτός κι αν ο σκηνοθέτης σκέφτεται να γυρίσει ένα «Αγέλη προβάτων 2» κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον, για να δούμε πώς καταλήγει όλη αυτή η ιστορία. Γιατί το «βάλτε φωτιά, κάψτε καλά» του ήρωα που υποδύεται ο Σερβετάλλης, πέρα από το γεγονός ότι ανήκει σε μια εντελώς άλλη ταινία, δεν δίνει καμία λύση. Δεν υπάρχει φινάλε, κάθαρση, πώς το λένε. Μένουν, η πολύ ενδιαφέρουσα κινηματογράφηση, η ικανότητα του σκηνοθέτη να ξέρει πού να τοποθετήσει την κάμερα και να στήσει σωστά κινηματογραφικά πλάνα, η πραγματικά εξαιρετικά διεύθυνση φωτογραφίας και το καστ ως επιλογή. Όχι ως ερμηνείες, καθώς κι εδώ υπάρχει αστοχία υλικού. Ελπίζουμε στη δεύτερη προσπάθειά του σε μεγάλου μήκους ταινία ο Κανελλόπουλος να διαθέτει καλό σενάριο. Γιατί την κινηματογραφική ματιά τη διαθέτει. Οψόμεθα.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 23 Ιουνίου 2022 από την Cinobo!

του gaRis (@takisgaris)

Το Lightyear, τελευταία Pixarική προσθήκη στην Toy Story μυθολογία ξεκινά με μια meta αναφορά μιας προτασούλας που έχει ως εξής: “Στα 1995, ο Andy αγόρασε ένα παιχνίδι από την αγαπημένη του ταινία. Αυτή εδώ είναι εκείνη η ταινία”. Φίλος, ασυζητητί ζούμε εποχές που οι χάρτινοι υπερ-ήρωες, ζουν - βασιλεύουν - και τον κόσμο κυριεύουν. Δες τις είσπραξες και σιγουρέψου περί του λόγου το ασφαλές. Δεύτερο κρατούμενο, στουντιακώς το πράμα έχει γύρει απειλητικά μονόπαντα, καθότι Disney - Pixar - Marvel - Star Wars είναι μια οικογένεια, μια ομπρέλα, μια ιδιοκτησία (Disney) που όλα τα αλέθει κι όλα τα μαχαιρώνει. Σε σημείο που, παράδειγμα το τουτονί, το Λάιτγήαρ, πας χαρωπός για Πιξάρ μεγαλεία και καταλήγεις να ουριαίνεις από την πλήξη και την κίβδηλη επαναλητικότητα. Κι αν όχι επίπεδο - υπόγειο τύπου Cars 2, γιατί το σκίτσο εννοείται παραμένει αξεπεράστου, εύκολα έρχεται ξερωγώ στο μυαλό το Planes. Να μην ξεχάσω την πινελιά wokeness βέβαια, η οποία είναι αρκούντως ενοχλητική όταν το αληθινό τάργκετ γκρουπ είναι τα νήπια 5-8 χρονώ.

Το λοιπό ο Buzz Lighyear είναι το γνωστό και μη εξαιρετέο παιχνίδι -αστροναύτης του θρυλικού (ποτέ δε το αγάπησα) Toy Story. Ναι, του οσκαροστεφανωμένου, με την αχρείαστη 4η συνέχεια Toy Story. H γελάδα (μάντεψε ποιος θεατάκο μου) κατεβάζει άφθονο γάλα, οπόταν ρίξε να υπάρχει κι ένα σπίνοφ, που μάλλον πρήκουελ αλλά και κάπως multiverse, με δόσεις Στάργουρς, κουτουλού κουτουλού (δις). Σε αντίθεση με τον ορίτζιναλ ρόλο του (Tim Allen, αναντικατάστατος) ο αστρορέηντζερ εδώ (Chris Evans, από φωνή κορμάρα) δεν είναι ένα ηρωικό ντεμοντέ κόμικ ρηλίφ παρά πιότερο ένα εγωιστικό, ασυμπάθηστο κοκκόρι που φωνάζει έλλειψη αυτοεκτίμησης. 

Το υποτυπώδες στόρι τον φέρνει αντάμα με την εγγόνα της λεσβίας (να δουν τα μωρά - θεατές δυο γυναίκες να φιλιούνται φευγαλέα στο στόμα δεν το βλέπω μαγκιά, παρά μόνο τράβηγμα της κάρτας σεξουαλικού δικαιωματισμού, έτσι για το wink ασούμε) εκπαιδεύτριάς του, που λειτούργησε ως πατρική (;) εικόνα, καθώς εντωμεταξύ εγώ χαμπάρι δεν πήρα από που κρατά η σκούφια του Μπαζ, διότι το μόνο που σερβίρεται εδώ (σπόιλερ αλέρτ) είναι η αναμέτρησή του (οποία πρωτοτυπία) με τον γερασμένο-μελλοντικό του εαυτό. Τρέχα γυρευόπουλος δηλαδής. 

Στόχος της Lightyear παρέας (Chris Evans, Taika Waititi, Keke Palmer, Efren Ramirez) να σώσουν το μέλλον της αστρικής αποικίας από τον γνώριμο Zurg (James Brolin!) και να βιώσουν τη συνοχή, συναδελφικότητα, την κοινή επιδίωξη του να παλεύεις ως ομάδα, ώστε ο Buzz να ωριμάσει ως παιχνίδι και ως ρέηντζερ. 

Ο Angus MacLane, συνυπογράφων κάποτες τη σκηνοθεσία του Finding Dory και κάτι ψιλά toystoryκά, Andrew Stanton δεν είναι με την καμία, στάνταρ αυτό. Παρέλαση φράσεων κλισέ, μιας ρομποτικής ακρίβειας ανέπνευστη δομή, χορταστικό σχέδιο που γκελάρει σε μια ανυπόφορη κορεκτίλα, αυτή που παράγει αμέτρητες ενοχές σε όποιον λιγώνεται με την καμωμένη καλοκαγαθοσύνη της. Οι μεγαλύτεροι δε αν το αποφασίσουν (ενδεχομένως εξανάγκης) κάλλιο να πιάσουν στασίδι κοντά στην έξοδο, μιλάμε για το εγγυημένο ροχαλητό. Το Lightyear απέχει έτη φωτός από την καθαρή ματιά του μελαγχολικού Toy Story και γιαταμέ αδυνατεί να είναι η ταινία στην οποία της το χρωστάμε (το Toy Story ντε) όπως η ίδια βαυκαλίζεται. Η λάθος ταινία όμως, σίγουρα είναι.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 16 Ιουνίου 2022 από την Feelgood Ent.!

Η χειρονομία είναι που μετράει ( ; )

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Όταν οι καλές προθέσεις δεν είναι αρκετές...

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινίας της γεννημένης το 1970 στο Παρίσι, Sylvie Ohayon, μετά το «Papa Was Not a Rolling Stone» (2014), που είναι απρόβλητο στη χώρα μας. Και στις δύο ταινίες συνυπογράφει και το σενάριο μαζί με την Sylvie Verheyde.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ του Μπάρι, στην Ιταλία, τον Σεπτέμβριο του 2021. Στις 17 Νοεμβρίου του 2021 η ταινία βγήκε στις γαλλικές κινηματογραφικές αίθουσες, όπου την είδαν περίπου 180 χιλιάδες θεατές.

Η υπόθεση: Η Εσθέρ είναι μια μοναχική, μεσήλικη γυναίκα, που βρίσκεται λίγο πριν τη συνταξιοδότησή της ως βασική μοδίστρα στο εργαστήριο του Ντιόρ, στο Παρίσι, στην Avenue Montaigne. Μια μέρα, η Ζαντ, ένα 20χρονο κορίτσι από τα μπανλιού, τα υποβαθμισμένα προάστια της γαλλικής πρωτεύουσας, με τη βοήθεια της κολλητής της, θα της κλέψει την τσάντα στο μετρό. 

Όταν η Ζαντ, διαπιστώνοντας πως δεν υπάρχει κάτι πολύτιμο στην τσάντα, αποφασίζει να την επιστρέψει στην Εσθέρ, εκείνη, αντί να καλέσει την αστυνομία, αποφασίζει να της δώσει μια ευκαιρία να ξεφύγει από την προδιαγεγραμμένη μοίρα της. Βλέπει σε εκείνη την πιθανότητα να της μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις της, την τέχνη της ραπτικής, τον μοναδικό της πλούτο. Στον τρελό κόσμο της Υψηλής Ραπτικής όπου ο υπέρμετρος ανταγωνισμός είναι καθημερινότητα, η Εσθέρ θα δείξει στην Ζαντ έναν δρόμο, που μπορεί να την βγάλει από τα αδιέξοδά της.

Η άποψή μας: «Αόρατο νήμα», «Η μοδίστρα», ακόμα ακόμα ο ελληνικός «Ράφτης»: αν νομίζετε πως τούτη η γαλλική ταινία έχει κάποια σχέση με τις τρεις που πρόχειρα προανέφερα, πλανάστε πλάνην οικτράν. Κι αν το όνομα Dior σας κάνει... κάτι, θαρρώ πως δεν είναι αυτό ικανός λόγος για να παρακολουθήσετε τούτη την ταινία. Γιατί, καλές οι προθέσεις, αλλά είναι τόσο... παιδιάστικα και αφελώς στημένο όλο αυτό, που προσωπικά, περίμενα κάποια στιγμή, οι δύο βασικές πρωταγωνίστριες να βγουν και να πουν κι ένα «and world peace», ωσάν διαγωνιζόμενες σε καλλιστεία! 

Εκεί πραγματικά θα το... τερμάτιζε η συμπαθής κατά τα άλλα σκηνοθέτρια. Και να φανταστείτε, μου αρέσει τρομερά η Nathalie Baye ως ηθοποιός. Να διευκρινίσω εδώ πως οι ερμηνείες δεν αποτελούν πρόβλημα για την ταινία. Κάθε άλλο. Μια χαρά είναι η Baye, μια χαρά τα πάει και η Khoudri, δυο γυναίκες ηθοποιοί διαφορετικών γενεών, διαφορετικών παραστάσεων, διαφορετικών προσεγγίσεων. Το μέγα πρόβλημα βρίσκεται στο σενάριο: στο πόσο απλοϊκό είναι, στο πόσο αχρείαστα φορτωμένο με υποπλοκές και στο πόσο επιλέγει να πατήσει σε δυο βάρκες, του ρεαλισμού και του παραμυθιού, χωρίς να τα καταφέρνει, βουλιάζοντας εντέλει στα αβαθή. 

Δεν μπορείς από τη μια να βάζεις τη μία από τις πρωταγωνίστριές σου να προέρχεται από το (βαθύ) λούμπεν προλεταριάτο, να κάνεις αναφορές για τα (ρατσιστικά) στερεότυπα (όσοι μεγαλώνουν στα προάστια είναι αγράμματοι, άσχετοι, κλεφτρόνια, χωρίς στον ήλιο μοίρα) και από την άλλη, να τη βάζεις σε ένα πλαίσιο... Σταχτοπούτας και να δείχνεις πόσο εύκολα μπορεί να δουλέψει σε έναν απαιτητικό οίκο μόδας όπως ο Dior! Δεν ξέρω πολλά (πες καθόλου) περί μόδας, αλλά μου φαίνεται λίγο σόνικο κάποια κοπέλα, χωρίς εκπαίδευση, χωρίς άπειρες ώρες μαθητείας, να μπορέσει εν μία νυκτί να πάει σε εργαστήρι μόδας ενός οίκου όπως του Dior και να πιάσει δουλειά επειδή... έτσι. 

Επειδή, και καλά, η πεπειραμένη Εσθέρ είδε στη Ζαντ ταλέντο και... δάχτυλα, που πολύ γρήγορα μπορούν να μάθουν. Ναι, οκ, αλλά όχι τόσο γρήγορα ρε παιδιά. Και μάλιστα, η μικρή κάνει τσαλιμάκια. Μία έτσι, μία γιουβέτσι. Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κώλος του πονεί. Ήξεις, αφήξεις. Τραβάτε με κι ας κλαίω. Ναι, έχει να αντιμετωπίσει και την ρατσίστρια «συνάδελφο» (τόσο σχηματικά γραμμένη ως ρόλος) και τις δυσκολίες της ζωής (πατέρας απών, μητέρα καταθλιπτικιά) και τη δικιά της κυκλοθυμία και τα νεύρα της και τη ζήλια της απέναντι στο αγόρι της (μα πόσο γρήγορα λέει κι αυτός το «σ' αγαπώ», δηλαδή, ήμαρτον – όλα γίνονται... ταχύρρυθμα σε τούτη την ταινία) αλλά ρε αδερφέ, πρώτον δεν γίνεται ποτέ πιστευτή ως χαρακτήρας και δεύτερον δεν γίνεται και αρεστή ως χαρακτήρας. 

Το γεγονός ότι η σκηνοθέτιδα επιλέγει το ρεαλιστικό πλαίσιο «κλωτσάει» το παραμυθένιον του πράγματος. Και η – εμμέσως – σχέση μητέρας με κόρη, που αναπτύσσουν η Εσθέρ με τη Ζαντ, θα άξιζε να διερευνηθεί περισσότερο, αλλά σε άλλο πλαίσιο. Anyway, πολύ κακό για το τίποτα. Και κρίμα. Γιατί αυτή δεν είναι μια κακή ταινία per se. Απλά, η ζαχαρόσκονη σκεπάζει την όποια αλήθεια της...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 16 Ιουνίου 2022 από την Odeon!

Η λύτρωση, που δεν έρχεται όταν την περιμένεις...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

"Ό,τι σπέρνεις, θερίζεις"

Αυτή είναι η 21η μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 22 Ιουλίου του 1946 στην πόλη Γκραντ Ράπιτς του Μίσιγκαν (ΗΠΑ) Paul Schrader. Μεγαλωμένος από οικογένεια πιστών καλβινιστών, αυστηρών αρχών, δεν του επιτρεπόταν να βλέπει σινεμά! Την πρώτη του ταινία την είδε στα 17 του χρόνια και ήταν το «The Absent Minded Professor» του Robert Stevenson. Ξεκίνησε την ενασχόλησή του με το σινεμά ως κριτικός κινηματογράφου, έχοντας την υποστήριξη της μυθικής Pauline Kael. Να θυμίσουμε πως ως κριτικοί κινηματογράφου ξεκίνησαν την καριέρα τους σκηνοθέτες όπως οι François Truffaut, Peter Bogdanovich, Jean-Luc Godard, Wim Wenders και Olivier Assayas (σημείωση: η ελπίδα ποτέ δεν πεθαίνει...). Το πρώτο του σενάριο που έγινε ταινία ήταν εκείνο για το «Μυστική οργάνωση Γιακούζα» (The Yakuza, 1974) του Sydney Pollack, το οποίο συνέγραψε μαζί με το αδελφό του, Leonard, και τον επίσης μυθικό σεναριογράφο Robert Towne. Δύο χρόνια μετά υπογράφει το απόλυτο αριστούργημά του: το σενάριο για την ταινία «Ο ταξιτζής» (Taxi Driver, 1976) του Martin Scorsese. Ακολούθησαν άλλες τρεις συνεργασίες με τον Scorsese: «Οργισμένο είδωλο» (Raging Bull, 1980), «Ο τελευταίος πειρασμός» (The Last Temptation of Christ, 1988) και «Σταυροδρόμια της ψυχής» (Bringing Out the Dead, 1999). Η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Schrader ήταν το εξαιρετικό «Θανάσιμη απειλή» (Blue Collar, 1978). Από τις υπόλοιπες ταινίες του ξεχωρίζουμε τις: «Επάγγελμα: Ζιγκολό» (American Gigolo, 1980), «Η αγριόγατα» (Cat People, 1982) και «Mishima» (1985). Η προτελευταία του ταινία που είδαμε στους κινηματογράφους στη χώρα μας ήταν το «Σκάνδαλο» (The Walker, 2007). Τις επόμενες τέσσερις δεν τις είδαμε στο σινεμά στην Ελλάδα – βγήκαν κατευθείαν σε dvd! Μεταξύ της τελευταίας του ταινίας (την οποία είδαμε και στη χώρα μας), του «Ακρότητες» (First Reformed) και τούτης εδώ, πέρασαν τέσσερα ολόκληρα χρόνια.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περσινό φεστιβάλ Βενετίας, όπου συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα. Από εκεί και πέρα, έλαβε μέρος σε μια σειρά από άλλα φεστιβάλ (Τέλουραϊντ, Ντοβίλ, Ζυρίχης, Βιέννης) ενώ στο φεστιβάλ της Βαγιαδολίδ τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου σεναρίου. Τα Cahiers du Cinéma τοποθέτησαν την ταινία στο νούμερο 9 ανάμεσα στις 10 καλύτερες ταινίες του 2021. Το Sight & Sound κατέταξε την ταινία στο νούμερο 33 ανάμεσα στις 50 καλύτερες ταινίες του 2021. Η ταινία ήταν ανάμεσα στις 14 πιο αγαπημένες του Μπαράκ Ομπάμα για το 2021. Ο Martin Scorsese είναι ένας από τους 20 (!!!) executive producers της ταινίας – ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει καταγραφεί σε ταινία του Χόλιγουντ, σύμφωνα με το imdb. Και είναι η πρώτη φορά που οι δύο δημιουργοί συνεργάζονται από το 1999 και τα «Σταυροδρόμια της ψυχής».

Η υπόθεση: Ο Γουίλιαμ Τελ είναι ένας μοναχικός τζογαδόρος. Μετακινείται από καζίνο σε καζίνο προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να μην σκέφτεται το ταραγμένο στρατιωτικό παρελθόν του (και κάποιες αποφάσεις που πήρε και κάποιες πράξεις που έκανε), που τον στοιχειώνει. Το μόνο που θέλει είναι να παίζει χαρτιά, χωρίς να ξεχωρίζει ή να δίνει δικαιώματα. Τα πράγματα θα αλλάξουν όταν τον πλησιάσει ένας νεαρός, ονόματι Κερκ. Ο Κερκ του προτείνει να τον βοηθήσει να εκδικηθούν έναν άνθρωπο, υπεύθυνο για πολλά δεινά, που σημάδεψαν τις ζωές τους. Ο Τελ το βλέπει όλο αυτό ως μια ευκαιρία για λύτρωση. 

Χρηματοδοτούμενος από τη μυστηριώδη Λα Λίντα, ο Τελ παίρνει υπό την προστασία του τον Κερκ και μαζί επισκέπτονται διαδοχικά καζίνο από μια πόλη στην άλλη, ελπίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρει να σταματήσει τα σκοτεινά σχέδια του νεαρού. Μέχρι που βάζουν στόχο να νικήσουν το World Series of Poker στο Λας Βέγκας. Ο Κερκ όμως δεν θα λειτουργήσει έτσι όπως ήλπιζε ο Τελ, αναγκάζοντάς τον να επιστρέψει στο σκοτάδι του παρελθόντος του και να έρθει αντιμέτωπος με αυτό, προσπαθώντας πλέον να ξεκαθαρίσει τα πράγματα μια και καλή.

Η άποψή μας: «Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα». Και επίσης, είμαστε οι εμμονές μας. Ο Paul Schrader συνεχίζει τη μοναχική μα τόσο ενδιαφέρουσα πορεία του με μια ταινία, που έχει πάρα πολλά κοινά σημεία με την προηγούμενή του, το υπέροχο «Ακρότητες», ευρισκόμενη ένα τσικ πιο χαμηλά από εκείνη. Κι εκεί μοναχικός ήρωας, κι εδώ μοναχικός ήρωας. Κι εκεί λιτός βίος κι εδώ λιτός βίος. Κάντε σύγκριση στα δωμάτια του Ερνστ και του Τελ: δωρικότητα. Κάθε βράδυ ο Ερνστ έρχεται αντιμέτωπος με το αδυσώπητο σκοτάδι. Εκτός από το ποτό, μόνη του παρηγοριά είναι ένα ημερολόγιο που κρατάει. Χειρόγραφα. Για ένα χρόνο. Κάτι σαν εξομολόγηση. Κάτι για να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τους δαίμονές του. Κάτι για να τον βοηθήσει να κρατηθεί όρθιος. Το ίδιο ακριβώς θα μπορούσαμε να πούμε και για τον Τελ, που επίσης κρατάει ημερολόγιο χειρόγραφα. Και οι δύο συναντούν ανθρώπους έτοιμους να πραγματοποιήσουν κάτι παράτολμο, κάτι δραστικό, κάτι που τους εκτρέπει από την πορεία τους. Και οι δύο ψάχνουν απεγνωσμένα την λύτρωση – μέσω τρίτου. 

Η διαφορά των δύο ταινιών – που είναι ολοφάνερο πως γυρίστηκαν με ελάχιστα μέσα και με όλους τους συντελεστές να είναι ταγμένοι σε αυτό που κάνουν – βρίσκεται στο φινάλε. Το φινάλε στις «Ακρότητες», εκεί που λες πως θα μπορούσε να είναι και happy, χωρίς αυτό απαραίτητα να σε χαλάει, κόβει με ένα cut σε μαύρο που σε αφήνει μαλάκα. Στη νέα του ταινία το φινάλε είναι... αναγκαστικό. Κι ίσως κομματάκι... μπερδεμένο πολιτικά. Σαν να μας λέει ο Schrader πως η φυλακή αρχικά λειτούργησε όντως... σωφρονιστικά για τον Τελ. Κι όχι μόνον αυτό: τον έκανε και... καλύτερο άνθρωπο! Κι όχι μόνον αυτό: λειτουργεί ως το... σπίτι στο οποίο νιώθει οικεία και άνετα. Κουλό; Τι να πω; Προσωπικά, πάντως, δεν μου έκατσε καλά, το ομολογώ. 

Από εκεί και πέρα, τίποτα δεν είναι τυχαίο. Από το όνομα του βασικού αντιήρωα, που είναι ευθεία αναφορά στον Γουλιέλμο Τέλλο, τον φολκλόρ ήρωα της Ελβετίας, εκείνον ντε που κατάφερε να πετύχει με το βέλος του μήλο στηριγμένο στο κεφάλι ανθρώπου – ενώ παράλληλα παίζει με τον ποκερικό όρο «Tell», ήτοι, την κίνηση, την χειρονομία, το τικ, το οποίο χαρακτηρίζει εκείνον τον παίκτη, που δεν καταφέρνει το περίφημο poker face και προδίδεται είτε όταν έχει καλό φύλλο είτε όταν έχει κακό. Ο αριθμός του δωματίου του πρώτου μοτέλ στο οποίο πηγαίνει ο Τελ, είναι το 101, αριθμός που είχε και ο περίφημος θάλαμος βασανιστηρίων στο «1984» του Όργουελ. 

Το φινάλε παραπέμπει στο «American Gigolo» και το «Light Sleeper» του ίδιου του Schrader, που εννοείται πως σε όλες αυτές τις ταινίες αποτίνει φόρο τιμής στον αριστουργηματικό «Πορτοφολά» του Bresson. Κι άλλες αναφορές, κινηματογραφοφιλικές, inside jokes, τέτοια. Πολιτικά, έθεσα τη διαφωνία μου αλλά ο δημιουργός δεν ακολουθεί τον εύκολο δρόμο. Το Άμπου Γκράιμπ και τα απάνθρωπα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκαν μουσουλμάνοι, και καλά στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, περιγράφονται ως μια μελανή σελίδα στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, που, ειρωνικά, το όνομά τους – USA – ακούγεται συχνά πυκνά ως πανηγυρισμός ενός παίκτη πόκερ και των οπαδών του: η χώρα στην οποία εφαρμόζεται ο υπαρκτός καπιταλισμός, δεν μπορεί παρά να δοξάζει τον τζόγο και το εύκολο κέρδος. 

Σκηνοθετικά, ο Schrader ακολουθεί έναν μπασταρδεμένο νεονουάρ τόνο και είναι λιτός και δωρικός όσο και ο ήρωάς του: ψαχνό ρε παιδί μου, χωρίς εφέ και μαλακίες. Αφήνει χώρο και για λίγη μαγεία, λίγη ομορφιά: η νυχτερινή κινηματογράφηση του Austin Trail of Lights είναι απλά μαγική! Ο Oscar Isaac δίνει μια φαινομενικά εύκολη μα ουσιαστικά εξαιρετική ερμηνεία στον κεντρικό ρόλο, που είναι και ο πιο προσεγμένος σεναριακά. Η Λα Λίντα της Tiffany Haddish δεν είναι καλογραμμένη, καλά σκιαγραφημένη ή σωστά ερμηνευμένη, ενώ τόσο ο Tye Sheridan όσο και ο Willem Dafoe δεν έχουν ακριβώς πού να πατήσουν. Όπως και να 'χει, αξίζει να δείτε μια ταινία, φτιαγμένη από έναν άνθρωπο που αν μη τι άλλο είναι συνεπής και πάντα βάζει τον θεατή σε διαδικασία σκέψης, μη δίνοντάς του να καταναλώσει fast food χυλό. Κι αυτό έχει τη σημασία του.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 9 Ιουνίου 2022 από την Odeon!