Movies Ltd

Η ταινία «Όμηροι» (Hostages) του Rezo Gigineishvili είναι μια συμπαραγωγή Ρωσίας, Γεωργίας και Πολωνίας. Βασίζεται σε πραγματικό γεγονός που έλαβε χώρα το 1983 στην πρώην ΕΣΣΔ. Μια ιστορία που ακόμα και σήμερα φαίνεται να είναι μια πληγή η οποία δεν λέει να κλείσει. Την παγκόσμια πρεμιέρα της η ταινία την έκανε στην περασμένη Berlinale, στο τμήμα «Πανόραμα» ενώ στο φεστιβάλ μας προβάλλεται ως μέρος του προγράμματος «Ανοιχτοί Ορίζοντες». Είναι η 5η μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο Gigineishvili και η πρώτη που δεν είναι κωμωδία. Και οι εντυπώσεις που μας άφησε είναι ανάμικτες...

Η υπόθεση: Μπατούμι, Γεωργία, 1983. Μια ομάδα νεαρών κάνει μπάνιο στις όχθες της Μαύρης Θάλασσας έως ότου μια στρατιωτική περίπολος τους αναγκάζει να βγουν από το νερό. Στις 11 η ώρα ξεκινάει η απαγόρευση – έτσι λέει ο κανονισμός, τους λέει ένας από τους στρατιώτες της περιπόλου. Η παρέα των νεαρών καπνίζει αμερικάνικα τσιγάρα, ακούει Beatles, διασκεδάζει «δυτικά». Δομείται από γιατρούς, ηθοποιούς, έναν παπά στα σπάργανα και τους Άννα και Νίκα, που είναι έτοιμοι να παντρευτούν. Στόχος τους: να το σκάσουν από την ΕΣΣΔ και να πάνε στην Τουρκία. Πώς θα το καταφέρουν; Αμέσως μετά το γάμο, θα ανεβούν στο αεροπλάνο για την Τιφλίδα και θα κάνουν αεροπειρατεία. Μόνο που τα πράγματα δεν θα πάνε έτσι όπως τα είχαν σχεδιάσει. Και η παράτολμη κίνησή τους θα οδηγήσει σε μια εθνική τραγωδία...

Η άποψή μας: Μια από τις πιο δύσκολες ερωτήσεις που καλείται να απαντήσει ένας κομουνιστής είναι η εξής: «ε, αφού περνούσαν τόσο καλά στον κομουνισμό, γιατί όλοι ήθελαν να φύγουν και να πάνε στη δύση;». Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι πειστική. Αλλά υπάρχουμε κι εμείς που πιστεύουμε πως τη δεύτερη φορά τα λάθη του υπαρκτού σοσιαλισμού δεν θα επαναληφθούν! Στην ταινία μας τώρα. Ο σκηνοθέτης γυρίζει την ταινία με χαρακτηριστικά καθαρά φεστιβαλικά. Θέλω να πω, φανταστείτε τι χολιγουντιανή ταινία θα προέκυπτε με βάση πραγματικό γεγονός και αεροπειρατεία! Ε, εδώ, ο σκηνοθέτης θέλει να μας δείξει (έστω και ελλειπτικά) τα πρόσωπα πίσω από το συμβάν, να εμβαθύνει, να εξηγήσει, να ερμηνεύσει. Μας δείχνει την κατάσταση στη Σοβιετική Ένωση και ειδικότερα στη Γεωργία εκείνη την εποχή. Πολλοί από τους νέους καταπιεζόταν από την κατάσταση στη χώρα τους και επιθυμούσαν ελευθερία, χωρίς να φοβούνται ανά πάσα ώρα και στιγμή την εμφάνιση κάποιου πράκτορα της KGB, που θα τους έκανε τη ζωή δύσκολη. Ο Gigineishvili χτίζει την ταινία του μεθοδικά, με υπομονή, παίρνει το χρόνο του, δεν εκβιάζει καταστάσεις. Το... κακό είναι πως η ταινία διαθέτει μόνο δύο σκηνές που πραγματικά είναι σπουδαίες. Η μία είναι η σκηνή του γλεντιού του γάμου, όπου ο σκηνοθέτης δίνει ρέστα με την κίνηση της κάμερας και τη χρήση εξαιρετικής μουσική. Και η άλλη είναι η σκηνή της αεροπειρατείας, σκηνή που βγάζει μπόλικο ρεαλισμό, ένταση, αψάδα. Ενδιαφέρουσα ως θέμα η ταινία, που θα της έπρεπε διαφορετική κινηματογραφική αντιμετώπιση.

Και ο αμοραλιστής ήρωάς του γίνεται άνθρωπος. Άτσαλα. Βιαστικά. Παρά φύσιν. Παρά τρίχα αριστούργημα! Έτσι κι αλλιώς, πάντως, τούτη είναι σίγουρα μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς!

(η ταινία προβάλλεται την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου στις 15.15 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης και σε επανάληψη την Παρασκευή 10 Νοεμβρίου στις 13.30 στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα – η ταινία δεν έχει προς το παρόν διανομή για τη χώρα μας)

Θόδωρος Γιαχουστίδης

Η ταινία «Το τετράγωνο» (The Square) είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του Σουηδού Ruben Östlund, στον οποίο το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει στήσει ένα πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα με όλες τις ταινίες του να προβάλλονται στο επίσημο πρόγραμμα. Η ταινία πριν έρθει στο φεστιβάλ μας, έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περασμένο φεστιβάλ των Καννών, όπου συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα. Και τιμήθηκε με την ύψιστη διάκριση. Κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα! Και είναι η επίσημη πρόταση της Σουηδίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ!

Η υπόθεση: Ο Κρίστιαν είναι ο ευυπόληπτος επιμελητής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στην Στοκχόλμη, ένας διαζευγμένος πατέρας δύο ανήλικων κοριτσιών, που οδηγεί ηλεκτρονικό αυτοκίνητο μάρκας Tesla κι ένας άνθρωπος που βοηθάει τους επαίτες γύρω του όποτε μπορεί – πολλές φορές, όμως απλά τους λέει πως δεν έχει μετρητά. Επόμενο μεγάλο έκθεμα του μουσείου είναι το «Τετράγωνο», μια εγκατάσταση μιας καλλιτέχνιδας από την Αργεντινή, που καλεί τους περαστικούς να επιδείξουν αλτρουισμό, θυμίζοντάς τους το ρόλο ενός υπεύθυνου στην κοινωνία ατόμου. Αλλά καμιά φορά είναι δύσκολο να παραμείνεις πιστός στα ιδανικά σου. Μια μέρα, χωρίς να το καταλάβει, ο Κρίστιαν πέφτει θύμα ενός καλοστημένου κόλπου μέσω του οποίου του κλέβουν το πορτοφόλι και το κινητό του. Με την παρότρυνση ενός συνεργάτη του αντιδράει επιθετικά, κάτι που από τη μια έχει αποτέλεσμα (του επιστρέφονται τα κλεμμένα), από την άλλη όμως προκύπτουν και παρενέργειες. Κι έχει να αντιμετωπίσει και μια δημοσιογράφο, με την οποία κάνει σεξ, αλλά και τους μαρκετίστες που προσλαμβάνει το μουσείο για να προωθήσει την έκθεση, οι οποίοι ετοιμάζουν μια καμπάνια τουλάχιστον ανήθικη. Η έκρηξη του ανεξέλεγκτου Κρίστιαν οδηγεί αυτόν, όπως και το μουσείο, σε κρίση.

Η άποψή μας: Ο Κρίστιαν είναι όμορφος. Ο Κρίστιαν είναι ετοιμόλογος. Ο Κρίστιαν ξέρει να λέει μπούρδες να ακούγονται ωραία. Ο Κρίστιαν ξέρει από σύγχρονη τέχνη. Ή προσποιείται ότι ξέρει. Το σίγουρο είναι ότι οι άλλοι πείθονται. Ο Κρίστιαν είναι ένας μεσοαστός. Ξέρει κόσμο. Ξέρει πολύ κόσμο. Ξέρει έναν από τους 251 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, από αυτούς που έχουν στην κατοχή τους τον μισό πλούτο ολάκερης της γης! Ξέρει τη σημασία να είσαι αυθεντικός και αυθόρμητος, οπότε τα... προβάρει και τα δύο. Όταν (νομίζει πως) σταματάει μια επίθεση ενός άντρα απέναντι σε μια γυναίκα που φωνάζει πως θα τη σκοτώσουν, νιώθει δυνατός, σαν να ξυπνάει μέσα του το αρσενικό, ένα αρσενικό που κατά πως φαίνεται, έχει δώσει τη θέση του σε έναν μετροσέξουαλ. Νιώθει έξαψη. Όταν καταλαβαίνει πως όλο αυτό ήταν κόλπο για να τον κλέψουν δημοσίως, θίγεται ο ανδρικός εγωισμός του. Και βάζει πλώρη να πάρει εκδίκηση. Ο σκηνοθέτης παίρνει όλα τα όπλα του και πυροβολεί αδιακρίτως.

Το χιούμορ του και ο σουρεαλισμός του παραπέμπουν από τον συμπατριώτη του Andersson και τον Bunuel μέχρι τον Haneke και τον Carax! Στην πρώτη γραμμή του πυρός, η τέχνη. Τι είναι τέχνη; Τι είναι σύγχρονη τέχνη; Το να μπει οποιοδήποτε αντικείμενο σε ένα μουσείο το κάνει αντικείμενο τέχνης; Είναι 20 βουναλάκια από χαλίκια μαζεμένα σε έναν μουσείο, τέχνη; Είναι 10 καρέκλες μπλεγμένες η μία πάνω στην άλλη, ακατάστατα, συνοδευμένες από τον ήχο της κατάρρευσής τους σε λούπα, τέχνη; Μπορεί οι ζωγραφιές ενός χιμπατζή να είναι τέχνη; Σύγχρονη τέχνη ρε φίλε. Ένας ακόμα τρόπος να διαχωρίζονται οι φτωχοί από τους πλούσιους. Οι μεγαλοαστοί θαυμάζουν την τέχνη – εννοείται ότι δεν καταλαβαίνουν γρι. Κι όταν η τέχνη είναι διαδραστική, ζωώδης, πηγμένη στα ένστικτα, η τέχνη είναι... επικίνδυνη! Τους τρομοκρατεί. Τους γελοιοποιεί: είναι καταπληκτική η σκηνή με τον Ρώσο καταστασιακό καλλιτέχνη που «κάνει» τον χιμπατζή σε ένα πάρτι γεμάτο από την αφάν γκατέ της σουηδικής κοινωνίας και τα κάνει γιάμπαλο!

Τρόμο να δουν τα μάτια σας! Αλλά πάντα σε πρώτο πλάνο ο Κρίστιαν. Ο καλός αυτός άνθρωπος. Που βοηθάει τους επαίτες: ξεχασμένοι στο περιθώριο, μόνο ως... εκρηκτική πρώτη ύλη για viral βίντεο μπορούν να χρησιμεύσουν! Ο εραστής: η σκηνή του σεξ με την Elisabeth Moss και η τύχη του... προφυλακτικού, είναι από τις πολύ αστείες της ταινίας. Ο δίκαιος: ζητάει δικαιοσύνη και βάζει να ακούσει... Justice!!! Ένα τίποτα είναι. Ένας κενός άνθρωπος που δείχνει ωραίος μέσα στα ακριβά του κουστούμια. Και η σύγχρονη τέχνη κάποτε θα είναι κλασική τέχνη, όπως σήμερα κλασική τέχνη είναι η τέχνη που κάποτε ήταν σύγχρονη: η τύχη του αγάλματος με τον έφιππο μπροστά από το μουσείο, που πρέπει να φύγει για να τοποθετηθεί εκεί το Τετράγωνο, είναι επίσης από τις πολλές αστείες σκηνές της ταινίας. Μιας ταινίας που μιλάει πέρα από τη σύγχρονη τέχνη και για τη σύγχρονη κοινωνία, που βρίσκεται ολοφάνερα σε ελεύθερη πτώση. «Θέλετε να βοηθήσετε να σωθεί ένας άνθρωπος;» ρωτάει μια ακτιβίστρια τους περαστικούς στο δρόμο. «Όχι σήμερα» είναι η απάντηση ενός, από εκείνους που δίνουν απάντηση! Ρε φίλε, κατάντια. Όσο οδεύουμε όμως προς το φινάλε νιώθεις να πλησιάζει με φόρα μια... αμηχανία! Μετά από δυόμιση ώρες ταινίας ο σκηνοθέτης αφήνει υποπλοκές ανολοκλήρωτες (πχ τι γίνεται η σχέση του κεντρικού ήρωα με την Moss;) και θαρρείς και φοβάται να το τραβήξει το πράγμα μέχρι τέλους. Κι εκεί που σκοτώνει με το βαμβάκι και μας κάνει να γελάμε με τα χάλια των δυτικών κοινωνιών, στο τέλος σοβαρεύει.

Και ο αμοραλιστής ήρωάς του γίνεται άνθρωπος. Άτσαλα. Βιαστικά. Παρά φύσιν. Παρά τρίχα αριστούργημα! Έτσι κι αλλιώς, πάντως, τούτη είναι σίγουρα μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς!

(η ταινία προβάλλεται την Τρίτη 7 Νοεμβρίου στις 21.00 στο Ολύμπιον - έχει διανομή και θα βγει στις αίθουσες της χώρας μας από την Feelgood Entertainment στις 7 Δεκεμβρίου)

Θόδωρος Γιαχουστίδης

Το «Γουέστερν» (Western) είναι μια συμπαραγωγή Γερμανίας, Αυστρίας και Βουλγαρίας και αποτελεί την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της Valeska Grisebach, 11 χρόνια μετά την προηγούμενή της! Να σημειώσουμε πως η σκηνοθέτιδα εργάστηκε ως σύμβουλος σεναρίου στο «Toni Erdmann» της Maren Ade, που αντιστοίχως, έχει ρόλο παραγωγού σε τούτη την ταινία. Μια ταινία την οποία είδαμε στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» του περασμένου φεστιβάλ Καννών και προβάλλεται στη Θεσσαλονίκη στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες».

Η υπόθεση: Μια ομάδα οικοδόμων από τη Γερμανία προσλαμβάνεται για μια εργολαβία που έχει να κάνει με ένα έργο στη Βουλγαρία, έξω από ένα χωριό κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα. Ουσιαστικά θέλουν να φτιάξουν ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο και να βελτιώσουν την υποδομή της περιοχής. Με λεφτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης φυσικά. Από την ομάδα των Γερμανών ξεχωρίζουν δύο: ο καλότροπος, μοναχικός πενηντάρης Μάινχαρτ, που πιάνουν τα χέρια του κι έχει καταταγεί και στην Λεγεώνα των Ξένων παλαιότερα, και ο τσαμπουκαλής, χωρίς τρόπους, γερμαναράς Βίνσεντ. Όσο ο Μάινχαρτ προσπαθεί να πλησιάσει τους ντόπιους, να τους καταλάβει, να σεβαστεί τις συνήθειές τους και τον τρόπο ζωής τους, άλλο τόσο ο Βίνσεντ κάνει του κεφαλιού του, δεν δίνει σημασία σε τίποτε, λειτουργεί ως... κατακτητής και θέλει απλά να τελειώσει η δουλειά. Και να... πηδήξει και καμιά ντόπια, αν του κάτσει. Εντωμεταξύ η ζέστη του καλοκαιριού δεν βοηθάει τα πράγματα...

Η άποψή μας: Ας ξεκινήσουμε από τον τίτλο της ταινίας: «Γουέστερν». Εντάξει, έχει άλογα, έχει σκληρούς άντρες (όχι ακριβώς καουμπόηδες), έχει κώδικες τιμής αλλά δεν έχει καμία σχέση με την... Άγρια Δύση! Με την Ανατολή έχει να κάνει, με τα ταλαίπωρα Βαλκάνια, που όμως προβάλλουν πλέον ως νέο Ελ Ντοράντο (χμ...) για τις πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες του βορρά. Και ιδού το πρώτο παράδοξο: ενώ το χωριό έχει ουσιαστικά ερημώσει από νεολαία, μιας που όλοι έχουν φύγει μετανάστες για δουλειά σε Αμερική, Γερμανία και... Ελλάδα (μουάχαχαχα, ισχύει και αυτό), οι Γερμανοί πηγαίνουν στη Βουλγαρία για δουλειά!

Όπως λέει και ο προφανώς φασίστας Βίνσεντ «70 χρόνια μετά είμαστε και πάλι εδώ»! Το φόκους της ταινίας είναι πάνω στον Μάινχαρτ. Οι ηθικοί του κώδικες δεν έχουν καμία σχέση με εκείνους που ας πούμε ότι έχει ο Βίνσεντ. Ο Μάινχαρτ είναι άπατρης (καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι πήγε να δουλέψει στη Λεγεώνα των Ξένων), δεν νιώθει νοσταλγία για καμία «πατρίδα», πατρίδα του είναι όλη η γη, σύντροφός του ο κάθε άνθρωπος. Νιώθει καλά εκεί που βρίσκεται πλέον. Με τους ντόπιους, τους πιο πολλούς τουλάχιστον τα πάει εξαιρετικά κι ας υπάρχει πραγματικό πρόβλημα επικοινωνίας και συνεννόησης. Βλέπετε, στο χωριό ελάχιστοι μιλάνε γερμανικά ή έστω αγγλικά κι άντε να βγάλεις άκρη στη σύγχρονη αυτή μικρογραφία της Βαβέλ. Αποκτά φίλο που ονοματίζει «αδελφό» του, φλερτάρει με μια όμορφη γυναίκα της ηλικίας του, μαθαίνει ήθη και έθιμα του χωριού, μαθαίνει να καβαλάει άλογο, μαθαίνει να πασταλιάζει καπνό (ρε τι μου θύμισε η συγκεκριμένη σκηνή), μαθαίνει να αγαπάει την απόλυτα άναρχη φύση, την τόσο μακρινή από την τακτοποιημένη στην Ευρώπη, που έχει περάσει Διαφωτισμό. Υπάρχει όμως και ο Βίνσεντ. Ο εθνικιστής. Ο κατακτητής. Ο αρπάζων και δεν πληρώνων. Που έχει βάλει στο μάτι την νεαρή, όμορφη του χωριού. Ε, για να του τη βγει, ο Μάινχαρτ του την παίρνει κι ας είναι ολοφάνερο πως η συνομήλική του είναι για εκείνον. Τελικά, όμως και οι δύο άντρες θα βγουν ηττημένοι από όλη την περιπέτεια. Ο Βίνσεντ από τον Μάινχαρτ και ο Μάινχαρτ από τους χωριανούς που δεν τον χωνεύουν. Τουλάχιστον, θα δεχτεί την ήττα του με αξιοπρέπεια. Κι έναν χορό που μόλις μαθαίνει να χορεύει.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ταινία της Grisebach, με ερασιτέχνες ηθοποιούς, λέει αυτά που θέλει καθαρά και σταράτα. Μια μικρή, θετική έκπληξη.

(η ταινία προβάλλεται την Δευτέρα 6 Νοεμβρίου στις 20.15 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης και σε επανάληψη την Τρίτη 7 Νοεμβρίου στις 19.30 στην αίθουσα Παύλος Ζάννας στο Ολύμπιον – έχει διανομή και θα βγει στις αίθουσες της χώρας μας από την One From The Heart χωρίς να έχει ακόμα ημερομηνία εξόδου)

Θόδωρος Γιαχουστίδης

Της... αυτοδικίας γίνεται στη νέα ταινία του πολύ πολύ αγαπημένου μας Fatih Akin «Aus dem Nichts» (In the Fade). Πλάκα πλάκα, αυτή είναι η ένατη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας του τουρκικής καταγωγής Γερμανού σκηνοθέτη, που αγαπάει το Αμβούργο (όπου γεννήθηκε) και την Ελλάδα (κι εμείς τον αγαπάμε, τα αισθήματα είναι αμοιβαία)! Και είναι μόλις η δεύτερη ταινία του, που έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ των Καννών! Η προηγούμενη με την οποία διεκδίκησε τον Χρυσό Φοίνικα ήταν η ταινία «Η άκρη του ουρανού» (Auf der anderen Seite, 2007). Μάλιστα, εκείνη η ταινία κέρδισε το βραβείο σεναρίου και το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής! Τούτη εδώ έφυγε από τις Κάννες με το βραβείο γυναικείας ερμηνείας, για την Diane Kruger. Και στο φεστιβάλ μας προβάλλεται στο τμήμα Special Screening ή αλλέως πως, Ειδικές Προβολές!

Η υπόθεση: Η Κάτια είναι μια Γερμανίδα που ζει στο Αμβούργο. Είναι ερωτευμένη με τον κουρδικής καταγωγής Νούρι Σεκέρτσι, ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή για εμπόριο ναρκωτικών. Εκεί θα τον παντρευτεί. Έξι χρόνια μετά, ο Νούρι έχει βγει από τη φυλακή, δουλεύει ως νομοταγής πολίτης και επιχειρηματίας, η Κάτια κρατάει τα λογιστικά του βιβλία κι έχουν αποκτήσει μαζί κι έναν αξιολάτρευτο γιο, τον Ρόκο. Μια μέρα η Κάτια θα αφήσει τον Ρόκο στο γραφείο του πατέρα του για να πάει με την κολλητή της σε ένα σπα. Επιστρέφοντας, θα μάθει τα άσχημα νέα: έκρηξη βόμβας διέλυσε το γραφείο και σκότωσε τον Νούρι και τον Ρόκο! Η Κάτια είναι συντετριμμένη, τόσο που θέλει να βάλει τέλος στη ζωή της. Όταν η αστυνομία, με τη βοήθεια της Κάτιας, παύει να ψάχνει στην κατεύθυνση του ξεκαθαρίσματος λογαριασμών ως κίνητρο της βομβιστικής επίθεσης, αλλά συλλαμβάνει δύο νεοναζί ως υπαίτιους, υποκινούμενους από ρατσιστικό μίσος, η Κάτια παίρνει κουράγιο για να τους δει να τιμωρούνται. Θα τιμωρηθούν όμως; Μπορεί η δικαιοσύνη να τη δικαιώσει; Ή θα χρειαστεί να πάρει η ίδια το νόμο στα χέρια της;

Η άποψή μας: Μετά την αστοχία της «Μαχαιριάς» και το μικρό αλλά γλυκύτατο «Βερολίνο, Αντίο», που είδαμε (οι λίγοι που το είδαμε) φέτος στις αίθουσες της χώρας μας, ο Akin επιστρέφει σε ακόμα μεγαλύτερη φόρμα με τούτη τη δραματική ταινία. Είναι παράδοξο το γεγονός ότι η πρωταγωνίστρια της ταινίας, η Diane Kruger, παίζει για πρώτη φορά την Γερμανίδα σε γερμανική παραγωγή, όντας... Γερμανίδα. Η γυναίκα έχει παίξει σε δεκάδες ταινίες, κυρίως όμως γαλλικές ή και χολιγουντιανές παραγωγές. Κλείνουμε την παρένθεση. Τούτη η ταινία έχει σαφή διακριτά μέρη. Στην αρχή, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, ο Akin μας παρουσιάζει τους πρωταγωνιστές της ταινίας του και με λιτές λεπτομέρειες μας βάζει στον κόσμο τους. Δεν φαφλατίζει, δεν απεραντολογεί, είναι καίριος, άμεσος, μας συστήνει τους ήρωές του και δεν μπορούμε παρά να τους συμπαθήσουμε. Ναι ρε παιδί μου, κι ένας μπλεγμένος με ναρκωτικά άνθρωπος μπορεί να έχει μια δεύτερη ευκαιρία, μπορεί να γίνει συνειδητοποιημένος πολίτης, θετικός για το κοινωνικό σύνολο, καλός οικογενειάρχης, όλα αυτά. Και μετά έρχεται η έκρηξη. Και η απώλεια. Και ο θάνατος. Και στο κάδρο κυριαρχεί πλέον η Kruger. Που πνίγεται μέσα στη θλίψη. Που προσπαθεί να συνειδητοποιήσει τι έγινε και γιατί έγινε. Που δεν μπορεί να συνέλθει. Που είναι διαλυμένη. Αλλά που έχει τη διαύγεια να υπερασπιστεί τη μνήμη του άνδρα της και του παιδιού της. Όταν η αστυνομία αφήνει υπονοούμενα ότι ο άνδρας της έμπλεξε ξανά με τα ναρκωτικά και πως η έκρηξη είχε ως κίνητρο το ξεκαθάρισμα λογαριασμών, αντιδράει. Λογικά.

Και αντιπροτείνει κάτι που της φαίνεται απολύτως λογικό επίσης: τη βόμβα την έβαλαν νεοναζί. Έτσι κι αλλιώς, καθώς έφευγε από το γραφείο, μίλησε με μια κοπέλα που άφησε το ποδήλατό της έξω από το γραφείο. Μια κοπέλα με χαρακτηριστικά... Άριας φυλής. Δεν την πιστεύει όμως κανείς. Και προχωράει σε μια πράξη, που εκείνη τη στιγμή της φαίνεται η πιο... λογική (και πάλι, αυτό το άτιμο το μυαλό – spoiler alert!!!). Και με κάποιο τρόπο συναντά την ταινία «Η ψυχή και το σώμα», που άνοιξε την αυλαία του εφετινού φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η σκηνή που βγαίνει η Kruger από το γεμάτο αίμα μπάνιο της θα μπορούσε να είχε παρθεί από το «Carrie» ή από ταινία του Argento! Από αυτό το σημείο και μετά, η λογική της ταινίας αλλάζει. Γίνεται ένα δικαστικό δράμα. Και ο Akin χάνει για λίγο την ισορροπία του. Το ασπρόμαυρο κυριαρχεί στη δικαστική αίθουσα, το ασπρόμαυρο κυριαρχεί και σε ότι αφορά τους συμμετέχοντες στη δίκη. Οι νεοναζί κατηγορούμενοι (η κοπέλα με το ποδήλατο όπου ήταν παγιδευμένη η βόμβα και ο σύντροφός της) και ο δικηγόρος τους σκιαγραφούνται ως το απόλυτο κακό και η Kruger και ο δικός της δικηγόρος ως το απόλυτο καλό.

Λογικό (υπερβολική χρήση της λέξης, αλλά ναι, απολύτως δικαιολογημένα): σκατά στους φασίστες και δεν μπορεί φασίστας να είναι καλός άνθρωπος. Αλλά να, ίσως θα μπορούσε να το δουλέψει λίγο περισσότερο αυτό το τμήμα ο σκηνοθέτης. Ήταν εύκολο γι' αυτόν να το αφήσει έτσι όπως τελικά μας το παρουσιάζει. Τέλος πάντων. Στις σκηνές του δικαστηρίου κάνει μεγάλη εμφάνα και ο Γιάννης Οικονομίδης, ο γνωστός σκηνοθέτης μας, που υποδύεται έναν χρυσαυγίτη (!!!) ο οποίος δίνει άλλοθι στους κατηγορούμενους (ότι και καλά, την εποχή που έγινε η επίθεση, βρίσκονταν στο ξενοδοχείο του, στην Ελλάδα), όταν ο ίδιος ο πατέρας του νεοναζί τον κατηγορεί ξεκάθαρα ως βέβαιο οργανωτή της επίθεσης (πάρα πολύ καλός για άλλη μια φορά ο Ulrich Tukur στον μικρό του ρόλο). Και μετά; Η δικαιοσύνη όντας τυφλή (ή κάνοντας τα στραβά μάτια εκεί που θέλει) βγάζει απόφαση που σπιλώνει τη μνήμη των νεκρών και που δεν δικαιώνει αυτούς που έμειναν πίσω. Και σας ρωτώ: εσείς τι θα κάνατε στη θέση της Kruger; Θα συγχωρούσατε τους ενόχους; Μπράβο, αυτό θα σας έκανε καλούς Χριστιανούς. Ή θα ζητούσατε να πάρετε εκδίκηση; Κι εδώ μπαίνει και πάλι το ακανθώδες ζήτημα της αυτοδικίας. Κι άλλη παρένθεση εδώ: στο «120 χτύποι το λεπτό» τα μέλη της γαλλικής Act Up, βλέποντας πως η κυβέρνηση Μιτεράν και η δικαιοσύνη δεν κάνουν τίποτε για να αντιμετωπιστεί η μάστιγα του Aids, προβαίνουν σε δυναμικές αντιδράσεις. Μεταξύ αυτών, πετάνε μπαλόνια ή καπότες γεμάτες με ψεύτικο αίμα, σε ανευθυνο-υπεύθυνους. Δεν είναι αυτό... αυτοδικία; Δεν αντιδρούν σε κάτι που μπορεί να στερήσει τη ζωή τους, που τους αδικεί κατάφωρα, παίρνοντας το νόμο στα χέρια τους; Έχουν άδικο; Δεν ασκούν βία; Ναι, οι γραμμές είναι πολύ λεπτές, αλλά εδώ κολλάει ένα παλιό σύνθημα των αναρχικών: «καμιά πράξη βίας δεν είναι αδικαιολόγητη σε έναν κόσμο τελείως αδικαιολόγητο», εντάξει; Αυτοδικία, λοιπόν. Το ποιος θα αποφασίσει αν είναι «σωστή» ή «λάθος» έχει να κάνει με το από ποια μεριά του φράχτη βρίσκεσαι. Εδώ, ευτυχώς, σε αντίθεση με τις σκηνές στο δικαστήριο, ο Akin το παλεύει το θέμα, όπως και η πρωταγωνίστριά του. Ο άνδρας της σκοτώθηκε, το παιδί της σκοτώθηκε, η δικαιοσύνη την πρόδωσε και οι δολοφόνοι βρίσκονται εκεί έξω (στην Ελλάδα συγκεκριμένα!!!), να κρύβονται (γνωστά θρασύδειλα), μέχρις ότου αποφασίσουν να προχωρήσουν σε κάποια άλλη πράξη βίας, για την οποία υπάρχουν πολλές πιθανότητες να μείνουν για άλλη μια φορά ατιμώρητοι. Οπότε, τι κάνεις; Πώς πολεμάς τον φασισμό;

Αν βάλει απλά τα εκρηκτικά και σκοτώσει τους ενόχους, όπως σχεδιάζει αρχικά η Kruger, θα εξισωθεί με αυτούς στα βλέμματα κάποιων θεατών – όχι όλων, αλλά λέμε. Δεν μπορεί όμως και να τους αφήσει και ατιμώρητους. Οπότε... Συγκλονιστική ταινία, που σε στιγμές θυσιάζει τη λεπτότητα υπέρ του μηνύματος. Αυτό.

(η ταινία προβάλλεται την Κυριακή 5 Νοεμβρίου στις 22.30 στην αίθουσα Ολύμπιον και σε επανάληψη το Σάββατο 11 Νοεμβρίου στις 19.30 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης – έχει διανομή και θα βγει στις αίθουσες της χώρας μας από την Rosebud.21 χωρίς να έχει ακόμα ημερομηνία εξόδου)

Θόδωρος Γιαχουστίδης

Η Ινδία δεν είναι μια χώρα της οποίας τις ταινίες έχουμε την ευκαιρία να δούμε συχνά στην Ελλάδα. Έχουν το Bollywood τους κι έχουν και κάποιες ταινίες που ξεχωρίζουν εντός ή εκτός φεστιβάλ, ταινίες που δεν είναι παραγωγής Bollywood. Πχ, τα τελευταία χρόνια έχουμε δει το υπέροχο «Παραδόσεις αγάπης» (The Lunchbox, 2013) και το πολύ δυνατό «Το δικαστήριο» (Court, 2014). Ε, λοιπόν, στη φετινή Berlinale, στο τμήμα του φεστιβάλ που ονομάζεται Forum είδαμε μια ινδική ταινία, την οποία λατρέψαμε! Και το δικό μας φεστιβάλ την προβάλει στο αγαπημένο τμήμα των περισσοτέρων, τους «Ανοιχτούς Ορίζοντες». Τίτλος της ταινίας: «Νιούτον» (Newton). Ρε τους μπαγάσες, μιλάμε για σπουδαίο σινεμά!

Η υπόθεση: Ο Νιούτον είναι ένας νεαρός Ινδός που έχει αρχές. Είναι από τους σπάνιους κρατικούς υπαλλήλους που κάνει τη δουλειά του χωρίς να δέχεται λαδώματα: έχει συνείδηση. Οι γονείς του τον πιέζουν να παντρευτεί, εκείνος όμως αντιδράει. Καθώς κηρύσσονται εκλογές στην πολυπληθή χώρα, τη μεγαλύτερη δημοκρατία του πλανήτη, όπου οι εκλογές κοστίζουν σχεδόν πέντε δισεκατομμύρια δολάρια, ο Νιούτον επιλέγεται (αν και αναπληρωτής αρχικά) να πάει στη ζούγκλα, σε μια απομονωμένη περιοχή, όπου κατοικούν ιθαγενείς Adivasi, για να φέρει εις πέρας την εκλογική διαδικασία. Η περιοχή, όμως, ελέγχεται από μαοϊκούς αντάρτες εδώ και τρεις δεκαετίες! Αντάρτες που στόχος τους είναι να ανατρέψουν την αστική δημοκρατία και να αναλάβουν την εξουσία με τη βία. Έτσι, δίνουν φιρμάνι στους κατοίκους της περιοχής να μην συμμετέχουν στις εκλογές.

Ο Νιούτον όμως είναι πεισματάρης. Πιστεύει πως το μεγαλύτερο μέρος από τους 76 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους της περιοχής θα εμφανιστεί και θα ψηφίσει! Μαζί του είναι άλλοι δύο κρατικοί λειτουργοί και μια πανέμορφη κοπέλα από την περιοχή, αλλά κι ένας λόχος κυβερνητικών στρατιωτών μαζί με τους αξιωματικούς τους. Οι στρατιωτικοί έχουν αναλάβει να μεταφέρουν με ασφάλεια τον Νιούτον και τους συν αυτό μέσα από τη ζούγκλα στο σχολείο που θα λειτουργήσει ως εκλογικό κέντρο. Καθώς η ζέστη γίνεται ολοένα και χειρότερη και τα κουνούπια γίνονται ολοένα και πιο απειλητικά ο Νιούτον αναρωτιέται: θα πάει εντέλει κανείς να ψηφίσει;

Η άποψή μας: Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο σαφέστατα ταλαντούχος 36χρονος Ινδός σκηνοθέτης Amit V Masurkar. Και με μια λέξη είναι αριστούργημα! Και λογικά αυτή θα είναι μία από τις καλύτερες ταινίες που θα δείτε στο εφετινό φεστιβάλ, οπότε φροντίστε απλά να μην τη χάσετε! Ο δημιουργός κατορθώνει κάτι που φαίνεται απλό αλλά ελάχιστοι το πετυχαίνουν: να ξεκινήσει από το μερικό για να μιλήσει για το γενικό. Και λέει σπουδαία πράγματα με μπόλικο χιούμορ, το οποίο πηγάζει όχι μόνο από τους διαλόγους του σεναρίου αλλά και από τις καταστάσεις. Ο Νιούτον (έτσι βαφτίζει τον εαυτό του ο ήρωάς μας σε σχέση με το Nutan, όπως τον είχαν βαφτίσει οι γονείς του – το γιατί κάνει τη συγκεκριμένη αλλαγή, είναι από τις στιγμές της ταινίας που βγάζει πολύ γέλιο) είναι ένας άνθρωπος με αρχές. Με ήθος. Με σαφή γνώση για το πώς οριοθετείται το καλό και πώς το κακό. Που ακολουθεί πιστά το νόμο. Και που είναι άκαμπτος και ισχυρογνώμων!

Ο Νιούτον θα βρεθεί μέσα σε μια πολύ παράξενη κατάσταση. Θα βιώσει πράγματα που δεν μπορούσε καν να φανταστεί. Όπως του λέει και η κοπέλα που βοηθάει στη διαδικασία: «το παράξενο είναι πως ζεις δυο μόλις ώρες μακριά από εδώ και δεν έχεις χαμπάρι για το τι γίνεται εδώ πέρα». Και δεν θα αργήσει να καταλάβει πως συμμετέχει σε ένα φιάσκο, σε ένα θέατρο του παραλόγου! Ουσιαστικά, συμμετέχει σε εκλογές «δημοκρατίας με το ζόρι»! Όταν εντέλει εμφανίζονται ψηφοφόροι για να ψηφίσουν (κουβαλιούνται ουσιαστικά με την απειλή όπλου!) ο Νιούτον καταλαβαίνει πως κανείς από τους ανθρώπους αυτούς δεν ξέρει τα κόμματα που συμμετέχουν στις εκλογές και τους υποψηφίους! Πώς να επιλέξουν λοιπόν; Κουτουρού! «Θα το δούνε σαν παιχνίδι» του λέει ο μπαρουτοκαπνισμένος κανάγιας λοχίας για να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Ο Νιούτον κάποια στιγμή καταλαβαίνει το μάταιο της όλης κατάστασης. Το όλο γίνεται mediaκο σόου, καθώς εμφανίζεται δημοσιογράφος του BBC (!!!) για να επιβεβαιώσει πως στην Ινδία υπάρχει δημοκρατία! Μουάχαχαχαχα.

Τρομερό φιλμ για όλες τις στρεβλώσεις των δυτικών κοινωνιών και των υπό ανάπτυξη χωρών, όπως η Ινδία, με απίστευτες πλουτοπαραγωγικές πηγές και ακόμα πιο απίστευτη φτώχεια! Το τι ακούγεται στην ταινία: ο διαβητικός βοηθός του Νιούτον λέει κάποια στιγμή: μην τρομάζετε τον κόσμο εδώ – δώστε του τηλεοράσεις, να δουν διαφημίσεις για την Coca Cola και για φαγητά και να δείτε πως θα μπουν στη σειρά. Ένας από τους υποψηφίους για τις εκλογές λέει πως δεν θα ησυχάσει αν δεν δει κάθε νέο της χώρας να έχει στο αριστερό του χέρι ένα λάπτοπ και στο δεξί ένα κινητό! Ο λοχίας που λέγαμε βάζει παιδάκια – ιθαγενείς να τραγουδήσουν: interrogation, λέει στον εμβρόντητο Νιούτον. Ο άλλος από τους υπαλλήλους λέει πως θέλει να... επενδύσει στην περιοχή και ζητάει πληροφορίες από τους φαντάρους. Κι ένας από αυτούς, του απαντάει: πάρε ένα όπλο, πες πως είσαι κομουνιστής και παραδώσου – θα πάρεις καλά λεφτά! Όλα στο βωμό της προπαγάνδας! Ο διαβητικός μαθαίνει αγγλικά βλέποντας ταινίες στο κινητό του, όλες αριστουργήματα της Έβδομης Τέχνης, όπως «Η νύφη του Τσάκι» και ταινίες με ζόμπι ή τζόμπι, όπως τα λέει ο ίδιος! Λέει και τα χαρτιά στον Νιούτον: τον βάζει να διαλέξει τρία χαρτιά. Το ένα αντιπροσωπεύει το παρελθόν, το δεύτερο το παρόν και το τρίτο το μέλλον. Εν πάση περιπτώσει, του ερμηνεύει το παρελθόν και το παρόν, κάτι συμβαίνει όμως και δεν του λέει για το μέλλον. Αφού ολοκληρωθούν οι εκλογές – παρωδία, ανοίγει και το χαρτί για το μέλλον: είναι ένα άσημο (φαινομενικά) πεντάρι! Χμ, λέει ο υπάλληλος, αν ήταν άσσος, βαλές, ντάμα, θα μπορούσα να σου πω ευχάριστα πράγματα, το πεντάρι, όμως, δεν λέει τίποτε. Κι αυτό που ακολουθεί είναι ό,τι πιο επαναστατικό και υπέροχο έχω δει τελευταία σε ταινία. Γιατί η όμορφη κοπέλα δεν αφήνει το σχόλιο να πέσει κάτω. Τι λες, λέει. Το πέντε παραπέμπει σε αυτό – και μας δείχνει την ανοιχτή παλάμη του ενός χεριού της με τα πέντε δάχτυλα. Το οποίο η συντρόφισσα το κάνει γροθιά και το σηκώνει στον αέρα! Ανατριχίλια!

Τρομερή ταινία, έπαθα πλάκα, γέλασα, συγκινήθηκα, μπήκα σε σκέψεις και κόλλησα αισιοδοξία! Σούπερ!

(η ταινία προβάλλεται το Σάββατο 4 Νοεμβρίου στις 22.30 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης και σε επανάληψη την Τετάρτη 8 Νοεμβρίου στις 17.15 στην αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη – η ταινία δεν έχει προς το παρόν διανομή για τη χώρα μας)