Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2017 TIFF 17 Live

του Θόδωρου Γιαχουστίδη

5η ανταπόκριση – Δευτέρα 6 Νοεμβρίου
Να γίνονται πράγματα!

Γιά να πούμε και καναν καλό λόγο για την φετινή διοργάνωση, μιας που διαφορετικά θα πέσει το σπίτι (μας) να μας πλακώσει. Λοιπόν, μερικά πράγματα είναι πολύ απλά. Με μεγάλη μας χαρά είδαμε στις τουαλέτες να έχουν στηθεί θήκες για υγρό κρεμοσάπουνο – οπότε τέρμα τα κομμένα πλαστικά μπουκάλια νερού όπου είχαν μέσα τους υγρό για πιάτα – αλλά και θήκες για χαρτί για να σκουπιστεί κάποιος αφού πλύνει τα χέρια του – οπότε τέρμα τα αντιαισθητικά ρολά χαρτί, που τα έπιαναν όλοι με τα υγρά τους χέρια και παπάριαζαν (τα ρολά, όχι τα χέρια). Μην γελάτε: στις λεπτομέρειες κρίνεται η επιτυχία ενός θεσμού. Τα παραπάνω τα διαπιστώσαμε από μόνοι μας. Υπήρξαν όμως και γεγονότα που μας μεταφέρθηκαν. Εννοείται ότι δεν μπορούμε να είμαστε ταυτόχρονα σε όλες τις προβολές! Οπότε, όχι ένα αλλά δύο... πουλάκια (μουάχαχαχαχα) μου μετέφεραν πως στην προβολή της ταινίας «Του Θεού η χώρα» στο «Ολύμπιον», ένα γκέι δράμα αλά «Brokeback Mountain» με ευρωπαϊκή ματιά, εκεί όπου τα πράγματα άρχισαν να γίνονται επικίνδυνα... καυτά, άρχισε να βαράει ο συναγερμός! Και υπήρξε δεκάλεπτη διακοπή της προβολής! Ok, συμβαίνουν και στις καλύτερες οικογένειες...

Με τρεις ταινίες θα ασχοληθούμε και στη σημερινή ανταπόκριση. Μία που έχουμε ήδη δει σε προηγούμενα φεστιβάλ και δύο που είδαμε στο δικό μας φεστιβάλ και λέμε τη γνώμη μας γι' αυτές. Επαναλαμβάνουμε, δεν θα διαβάσετε εδώ απόψεις και κριτικές προσεγγίσεις για ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος αλλά και του ελληνικού φεστιβάλ. Η δεοντολογία πάνω από όλα...

Western TIFF 2017

Το «Γουέστερν» (Western) είναι μια συμπαραγωγή Γερμανίας, Αυστρίας και Βουλγαρίας και αποτελεί την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία της Valeska Grisebach, 11 χρόνια μετά την προηγούμενή της! Να σημειώσουμε πως η σκηνοθέτιδα εργάστηκε ως σύμβουλος σεναρίου στο «Toni Erdmann» της Maren Ade, που αντιστοίχως, έχει ρόλο παραγωγού σε τούτη την ταινία. Μια ταινία την οποία είδαμε στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» του περασμένου φεστιβάλ Καννών και προβάλλεται στη Θεσσαλονίκη στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες».

Η υπόθεση: Μια ομάδα οικοδόμων από τη Γερμανία προσλαμβάνεται για μια εργολαβία που έχει να κάνει με ένα έργο στη Βουλγαρία, έξω από ένα χωριό κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα. Ουσιαστικά θέλουν να φτιάξουν ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο και να βελτιώσουν την υποδομή της περιοχής. Με λεφτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης φυσικά. Από την ομάδα των Γερμανών ξεχωρίζουν δύο: ο καλότροπος, μοναχικός πενηντάρης Μάινχαρτ, που πιάνουν τα χέρια του κι έχει καταταγεί και στην Λεγεώνα των Ξένων παλαιότερα, και ο τσαμπουκαλής, χωρίς τρόπους, γερμαναράς Βίνσεντ. Όσο ο Μάινχαρτ προσπαθεί να πλησιάσει τους ντόπιους, να τους καταλάβει, να σεβαστεί τις συνήθειές τους και τον τρόπο ζωής τους, άλλο τόσο ο Βίνσεντ κάνει του κεφαλιού του, δεν δίνει σημασία σε τίποτε, λειτουργεί ως... κατακτητής και θέλει απλά να τελειώσει η δουλειά. Και να... πηδήξει και καμιά ντόπια, αν του κάτσει. Εντωμεταξύ η ζέστη του καλοκαιριού δεν βοηθάει τα πράγματα...

Η άποψή μας: Ας ξεκινήσουμε από τον τίτλο της ταινίας: «Γουέστερν». Εντάξει, έχει άλογα, έχει σκληρούς άντρες (όχι ακριβώς καουμπόηδες), έχει κώδικες τιμής αλλά δεν έχει καμία σχέση με την... Άγρια Δύση! Με την Ανατολή έχει να κάνει, με τα ταλαίπωρα Βαλκάνια, που όμως προβάλλουν πλέον ως νέο Ελ Ντοράντο (χμ...) για τις πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες του βορρά. Και ιδού το πρώτο παράδοξο: ενώ το χωριό έχει ουσιαστικά ερημώσει από νεολαία, μιας που όλοι έχουν φύγει μετανάστες για δουλειά σε Αμερική, Γερμανία και... Ελλάδα (μουάχαχαχα, ισχύει και αυτό), οι Γερμανοί πηγαίνουν στη Βουλγαρία για δουλειά!

Όπως λέει και ο προφανώς φασίστας Βίνσεντ «70 χρόνια μετά είμαστε και πάλι εδώ»! Το φόκους της ταινίας είναι πάνω στον Μάινχαρτ. Οι ηθικοί του κώδικες δεν έχουν καμία σχέση με εκείνους που ας πούμε ότι έχει ο Βίνσεντ. Ο Μάινχαρτ είναι άπατρης (καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι πήγε να δουλέψει στη Λεγεώνα των Ξένων), δεν νιώθει νοσταλγία για καμία «πατρίδα», πατρίδα του είναι όλη η γη, σύντροφός του ο κάθε άνθρωπος. Νιώθει καλά εκεί που βρίσκεται πλέον. Με τους ντόπιους, τους πιο πολλούς τουλάχιστον τα πάει εξαιρετικά κι ας υπάρχει πραγματικό πρόβλημα επικοινωνίας και συνεννόησης. Βλέπετε, στο χωριό ελάχιστοι μιλάνε γερμανικά ή έστω αγγλικά κι άντε να βγάλεις άκρη στη σύγχρονη αυτή μικρογραφία της Βαβέλ. Αποκτά φίλο που ονοματίζει «αδελφό» του, φλερτάρει με μια όμορφη γυναίκα της ηλικίας του, μαθαίνει ήθη και έθιμα του χωριού, μαθαίνει να καβαλάει άλογο, μαθαίνει να πασταλιάζει καπνό (ρε τι μου θύμισε η συγκεκριμένη σκηνή), μαθαίνει να αγαπάει την απόλυτα άναρχη φύση, την τόσο μακρινή από την τακτοποιημένη στην Ευρώπη, που έχει περάσει Διαφωτισμό. Υπάρχει όμως και ο Βίνσεντ. Ο εθνικιστής. Ο κατακτητής. Ο αρπάζων και δεν πληρώνων. Που έχει βάλει στο μάτι την νεαρή, όμορφη του χωριού. Ε, για να του τη βγει, ο Μάινχαρτ του την παίρνει κι ας είναι ολοφάνερο πως η συνομήλική του είναι για εκείνον. Τελικά, όμως και οι δύο άντρες θα βγουν ηττημένοι από όλη την περιπέτεια. Ο Βίνσεντ από τον Μάινχαρτ και ο Μάινχαρτ από τους χωριανούς που δεν τον χωνεύουν. Τουλάχιστον, θα δεχτεί την ήττα του με αξιοπρέπεια. Κι έναν χορό που μόλις μαθαίνει να χορεύει.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ταινία της Grisebach, με ερασιτέχνες ηθοποιούς, λέει αυτά που θέλει καθαρά και σταράτα. Μια μικρή, θετική έκπληξη.

(η ταινία προβάλλεται την Δευτέρα 6 Νοεμβρίου στις 20.15 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης και σε επανάληψη την Τρίτη 7 Νοεμβρίου στις 19.30 στην αίθουσα Παύλος Ζάννας στο Ολύμπιον – έχει διανομή και θα βγει στις αίθουσες της χώρας μας από την One From The Heart χωρίς να έχει ακόμα ημερομηνία εξόδου)

Undir trénu TIFF 2016

Από την αγαπημένη μας Ισλανδία μας έρχεται η επόμενη ταινία που παρουσιάζουμε. Τίτλος της: «Κάτω από το δέντρο» (Undir trénu) του Hafsteinn Gunnar Sigurðsson. Την παγκόσμια πρεμιέρα της την έκανε στο περασμένο φεστιβάλ Βενετίας, όπου συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα «Ορίζοντες»! Στη Θεσσαλονίκη προβλήθηκε στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες»! Είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη της και αποτελεί την πρόταση της Ισλανδίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Γενικώς, όπως θα έχετε ήδη καταλάβει, πολλές είναι οι ταινίες που βλέπουμε στο φεστιβάλ, οι οποίες αποτελούν τις προτάσεις των χωρών τους για ξενόγλωσσο Όσκαρ!

Η υπόθεση: Η Άγκνες διώχνει τον σύζυγό της, τον Άτλι, από το σπίτι τους, όταν τον τσακώνει στα πράσα να είναι έτοιμος να... αυνανιστεί, παρακολουθώντας μια home made τσόντα στην οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος! Ο Άτλι, προς μεγάλη του δυσαρέσκεια, καθώς του απαγορεύεται τίνι τρόπω να βλέπει την τετράχρονη κόρη του, αναγκάζεται να μετακομίσει στο πατρικό του σπίτι, ένα σπίτι το οποίο έχει βιώσει μια μεγάλη απώλεια. Οι γονείς του βρίσκονται σε διαμάχη με τους γείτονες. Αιτία: το τεράστιο δέντρο που κυριαρχεί στην αυλή τους και το οποίο ρίχνει μεγάλη σκιά στην αυλή των γειτόνων, μην αφήνοντας την κυρία του διπλανού σπιτιού να ευχαριστιέται την ηλιοθεραπεία της! Καθώς η ένταση κλιμακώνεται, καταστρέφονται περιουσίες, κατοικίδια εξαφανίζονται, κατοικίδια βαλσαμώνονται. Και η τελική τροπή θα είναι πραγματικά τραγική...

Η άποψή μας: Τούτη η ταινία δεν είναι απλά μαύρη κωμωδία – είναι κατάμαυρη! Κατά μία έννοια, μου θύμισε τον «Πόλεμο των Ρόουζ» του Danny Devito. Εκείνη η ταινιάρα, βεβαίως, επικεντρωνόταν στο τι μπορεί να κάνουν δύο σύζυγοι, ο ένας στον άλλο, όταν η αγάπη στο γάμο τελειώνει και αν θέλουν να ζήσουν (!) θα πρέπει να χωρίσουν. Πολιτισμένα. Αυτή είναι η κρίσιμη λέξη. Πολιτισμένα. Στην ισλανδική ταινία ο... πολιτισμός πάει περίπατο. Και ο φίλος μας ο Ισλανδός μας δείχνει μέχρι πού μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη βλακεία! Οι αστείοι ανταγωνισμοί, η επιδίωξη ζωτικού χώρου, η απλή και καθαρή ζήλια, οι ματαιώσεις, οι απώλειες, και εντέλει, η ανθρώπινη φύση. Όχι, μας λέει ο σκηνοθέτης, οι άνθρωποι ως είδος δεν είναι σχεδιασμένοι για να ζήσουμε μαζί, με αρμονία, σε μικρές ή μεγαλύτερες κοινωνίες. Αργά ή γρήγορα θα ξεσπάσει πόλεμος!

Και η κλιμάκωση μπορεί να φτάσει στο σημείο χωρίς επιστροφή όταν καλά καλά οι εμπλεκόμενοι δεν μπορούν να θυμηθούν πως ξεκίνησαν όλα αυτά! Α, το δέντρο. Το δέντρο της... ζωής. Το δέντρο του... θανάτου. Απλά, φυτρώνει. Απλά, υπάρχει. Απλά, όταν πέφτει ο ήλιος επάνω του, αφήνει μια παχιά, μακριά σκιά. Δεν ξέρει τίποτε για φράχτες. Δεν γνωρίζει τίποτε για αντιπαλότητες. Δεν είναι «καλό» ή «κακό». Προσφέρει οξυγόνο, αγάπη, ομορφιά και... σκιά αν τη θέλει κάποιος. Αν δεν τη θέλει, μπορεί απλά να την αποφύγει! Δεν χρειάζεται να κοπεί το δέντρο. Ίσως να χρειάζεται κλάδεμα, ποιος ξέρει, ίσως αν το κλάδευαν, τα πράγματα να ήταν καλύτερα. Όμως, το πού θα πέσει ένα δέντρο που κάποιος το κόβει και κάποιος το σπρώχνει δεν είναι ευθύνη του δέντρου! Και ποιος τα άρχισε όλα αυτά; Ποιος ξεκίνησε τον καβγά; Από πού άρχισαν όλα; Και οι κοινωνικοί δεσμοί να καταρρέουν με θόρυβο. Να λιώνουν, αδύναμοι να αντισταθούν, αδύναμοι να αντέξουν, αδύναμοι να σώσουν. Και ο σκηνοθέτης δεν κωλώνει: τραβάει το πράγμα μέχρι το κατάμαυρο φινάλε του. Ή το κατακόκκινο αν προτιμάτε.

Και όλα στο τελευταίο πλάνο καταλαβαίνουμε ότι έγιναν μάταια! Τόσοι άνθρωποι χάθηκαν από μια παρανόηση, από μια παρεξήγηση, από τη φυσική τάση των γάτων να εξαφανίζονται από καιρού εις καιρόν. Πολύ δυνατή ταινία, που βγάζει συχνά πυκνά γέλιο, στο φινάλε όμως κάνει το γέλιο των πάντων να παγώνει στα αποσβολωμένα τους πρόσωπα. Για μια... μαλακία καταστρέφεται ένας γάμος. Για ένα... pussy! Και για μια pussy-cat, καταστρέφονται πολλές, πολλές ζωές. Μπράβο και πάλι μπράβο στον σκηνοθέτη, που δεν λείανε τις γωνίες και μας ανάγκασε να πιούμε το πικρό ποτήριον μέχρι το τέλος...

(η ταινία ολοκλήρωσε τις προβολές της στο φεστιβάλ – η ταινία δεν έχει προς το παρόν διανομή για τη χώρα μας)

Vida de Familia TIFF 2017

Αν δεν έστελνε η Χιλή ως πρόταση για ξενόγλωσσο Όσκαρ το «Μια φανταστική γυναίκα», μάλλον θα έστελνε τούτη εδώ την ταινία: «Οικογενειακή ζωή» (Vida de Familia) των Cristián Jiménez, Alicia Scherson. Η πρώτη ταινία της Scherson, το «Play» είχε λάβει στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 2005! Η προηγούμενη ταινία της Scherson, το «Il futuro» είχε βγει εμπορικά στις κινηματογραφικές αίθουσες της χώρας μας. Ετούτη η ταινία του διδύμου προβάλλεται στο τμήμα «Ανοιχτοί Ορίζοντες».

Η υπόθεση: Ο Μπρούνο και η Κονσουέλο είναι ένα ευκατάστατο, παντρεμένο ζευγάρι, που ζουν στο υπέροχο διαμέρισμά τους, μαζί με την ανήλικη κορούλα τους. Είναι χειμώνας και (για λόγο που δεν αποσαφηνίζεται) θα μετακομίσουν οικογενειακώς για τρεις μήνες στο Παρίσι (όπου, εννοείται, πως είναι καλοκαίρι). Χρειάζονται κάποιον για να φροντίζει το σπίτι και τον γάτο τους για το αρκετά μεγάλο αυτό χρονικό διάστημα. Ο τυχερός είναι ο Μάρτιν, ένας μακρινός ξάδελφος του Μπρούνο, ο οποίος βιώνει μια μεγάλη κατάθλιψη κυρίως λόγω του θανάτου του πατέρα του. Ο Μάρτιν λοιπόν μετακομίζει στο σπίτι του ξαδέλφου του και το... φροντίζει. Περισσότερο το ανακατεύει και το κάνει χάλια, ασχολούμενος πιο πολύ με παιδικές φωτογραφίες του παρά με οτιδήποτε άλλο. Όταν ο γάτος ξεπορτίζει, ο Μάρτιν αρχίζει να τον ψάχνει. Έτσι συναντά την Πάτσι, μια ανύπαντρη μητέρα, πολύ ερωτική, με την οποία υπάρχει «χημεία» και πριν το καταλάβουν ζουν πλέον σε μια σχέση. Μόνο που ο Μάρτιν, καλοπερνώντας στο διαμέρισμα και μη θέλοντας να διακινδυνεύσει τίποτε, φλομώνει την Πάτσι στα ψέματα. Μέχρι πότε;

Η άποψή μας: Πρώτα από όλα θα ξεκινήσω από αυτό που γούσταρα περισσότερο στη συγκεκριμένη ταινία: τι θεάρα είναι αυτή η Gabriela Arancibia, που παίζει την Πάτσι ρε παιδιά; Τι εξωστρεφής ερωτισμός, τι βλέμμα, τι σώμα, τι φωνή, τι συμπεριφορά, τι άνεση! Λες και γεννήθηκε για τον έρωτα! Μελανούρι από τα λίγα, κυριαρχεί στην οθόνη, της βάζει φωτιά άμα τη εμφανίσει! Πόσο σημαντικό είναι το κάστινγκ για μια ταινία, έτσι; Κι εγώ στη θέση του Μάρτιν το ίδιο θα έκανα. Θα φλόμωνα την κοπέλα στα ψέματα για να την έχω όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κοντά μου. Γιατί, υπό κανονικές συνθήκες, she's out of my league! Τούτη η ταινία είναι μια μικρή το δέμας κωμωδία, που νομίζω πως ανταποκρίνεται περισσότερο από όλες τις ταινίες που είδα έως τώρα στο φεστιβάλ στη θεματική του ριζώματος, με κριτήριο υποτίθεται το οποίο έγινε η επιλογή των ταινιών του διαγωνιστικού τμήματος.

Μέσα στο τετράγωνο φορμά της περιγράφει στην εντέλεια την ανασφάλεια των αρσενικών. Τον «κατεστραμμένο» Μάρτιν, που «σβήνει» το πρόσωπό του από... οικογενειακές φωτογραφίες! Τι αντίφαση, έτσι; Να προσπαθεί να εξαφανίσει κάθε ένδειξη παρουσίας του μέσα σε οικογένεια αυτός που διψά περισσότερο από όλους να βρίσκεται μέσα σε μια τέτοια. Ο τίτλος της ταινίας είναι και δεν είναι παραπλανητικός. Μιλάει για οικογενειακή ζωή. Ναι, ο Μάρτιν ζει την τέλεια οικογενειακή ζωή! Εκείνη όπου όλα τα κακά είναι εξαφανισμένα: η πλήξη, οι κόντρες, η ρουτίνα, το σβήσιμο της ερωτικής φλόγας, η έλευση ενός παιδιού. Αυτή, όμως, δεν είναι πραγματική οικογενειακή ζωή, έτσι; Είναι ένα ψέμα. Γιατί μόνο στα ψέματα η οικογενειακή ζωή μπορεί να είναι μια ευτυχισμένη ζωή. Εκτός από τις ανασφάλειες των αντρών εννοείται ότι καταγράφονται υπέροχα και οι ανασφάλειες των γυναικών. Τόσο της Πάτσι όσο και της Κονσουέλο (τρομερή η ερμηνεία της Blanca Lewin στο ρόλο, που εμφανίζεται μόνο στην αρχή και στο τέλος της ταινίας). Καταγράφεται και η σχέση του φαγητού όταν δεν χρησιμοποιείται για λόγους... θρέψης: το ψωμί στον «Πόλεμο των ψίχουλων» και η νουτέλα ως ερωτικό εργαλείο!

Γενικά, οι σκηνές σεξ είναι και ερωτικές και ρεαλιστικές και καθόλου εξιδανικευμένες και δίνουν χώρο για μπόλικο χιούμορ. Πικρό χιούμορ σε κάποια σημεία, ξεκαρδιστικό σε άλλα. Υπάρχει κινηματογραφοφιλία ειδικού τύπου, με το πόστερ της ταινίας του Jean Vigo να κυριαρχεί σε έναν από τους τοίχους του σπιτιού (πραγματικό σπίτι της Scherson!) και με την Πάτσι να βγάζει χρήματα πουλώντας παράνομα dvd, όπως την κουβανική ταινία που κάνει fusion μεταξύ μιας αισθηματικής ιστορίας και ενός αιματοβαμμένου φιλμ τρόμου! Γενικώς, μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία.

(η ταινία ολοκλήρωσε τις προβολές της στο φεστιβάλ – η ταινία δεν έχει προς το παρόν διανομή για τη χώρα μας)


Θόδωρος Γιαχουστίδης

Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 2017 TIFF 17 Live

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η δική σου κριτική