Movies Ltd

γράφει ο zerVo (@moviesltd)

Δεν υπάρχει χώρα σε ετούτο τον πλανήτη που να μην απαντάται αυτό το φαινόμενο. Των σημαντικών διαφορών δηλαδή, σε τρόπο σκέψης και αντίληψης, λογικής και συμπεριφοράς, μεταξύ των ανθρώπων που διαβιώνουν στο κέντρο, στην πρωτεύουσα, στην μητρόπολη, με εκείνους που ζουν στην περιφέρεια. Η ένταση του αυξομειώνεται και μάλιστα σε πολύ σημαντικά ποσοστά, ανάλογα με το μέγεθος του τόπου, αφού έχει παρατηρηθεί σε πιο συμμαζεμένα σε έκταση κράτη, πολύ μικρότερη η τάση της αστυφιλίας, όσο και της απόστασης σε εκφραστικούς τρόπους. Αντιθέτως, χώρες αχανείς σε εύρος, μετά μεγάλης ευκολίας σπάζουν τους δεσμούς με το πολιτισμένο επίκεντρο, συνεπώς όσο πλησιάζουμε στα άκρα τους να συναντάμε φερσίματα που δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την βιτρινική κουλτούρα. Προς καμία φοβερή έκπληξη μας, αφού αυτή την τεράστια σε οποιουδήποτε είδους μήκος απόσταση βάσης - πλευρών, την έχουμε πληρώσει με μια εθνική καταστροφή, η εξ ανατολών γείτονας μας, λογικά προβάλλει στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας λίστας εκδήλωσης του φαινομένου.

Από τις πρώτες κιόλας ώρες που θα βρεθεί στην απομονωμένη επαρχία του Γιανικλάρ, ο νεαρότατος και λουστραρισμένος εισαγγελέας Εμρέ, θα αντιληφθεί πως αυτή η παρθενική του μετάθεση δεν είναι ότι ακριβώς θα περίμενε. Παρόλα αυτά τάχιστα θα θελήσει να περάσει τις δικές του πολιτισμένες πεποιθήσεις, καταργώντας άμεσα τις πρωτόγονες των ντόπιων που αρέσκονται στο να περιφέρονται δημόσια οπλισμένοι βαρώντας μπαλοθιές σε κάθε ευκαιρία, επιδεικνύοντας και τα βάναυσα κατορθώματα τους στο κυνήγι αγριογούρουνων.

Στάση που φυσικά θα τον φέρει μονομιάς σε ρήξη με τους τοπικούς άρχοντες, που χάρη στην τεράστια ισχύ τους, έχουν μεγάλη πέραση στην μάζα, που τους στηρίζει ειδωλολατρικά. Αποφασισμένος ο δικαστικός λειτουργός να μην αφήσει να συνεχιστούν τα απολίτιστα έθιμα, δεν θα διστάσει να προβεί και σε διώξεις κατά παντός υπευθύνου, όποιο κι αν είναι το αξίωμα του. Μια βραδιά καλωσορίσματος στο κονάκι του Δημάρχου, που θα οδηγήσει τον Εμρέ σε βαθιά μέθη από την αλόγιστη κατανάλωση ρακής, θα ορίσει και το μεγάλο του σφάλμα, αφού πλέον τίποτα στην δράση του, ελέω κενού μνήμης, δεν θα μπορέσει να είναι το ίδιο.

Το σοκ του διοικητικού ρούκι θα μεγεθυνθεί ακόμη περισσότερο στην αντίληψη της ατελείωτης ξηρασίας που μαστίζει ολάκερη την Ανατολία, με συνέπεια οι κάτοικοι να παίρνουν νερό με το δελτίο, πιστεύοντας πάντως τις υποσχέσεις των προυχόντων, πως με την επανεκλογή τους στον θώκο, θα εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα που (λένε πως) κρύβει το σκονισμένο υπέδαφος. Μακρά αναβροχιά που έχει δημιουργήσει ακραία γεωλογικά φαινόμενα σε όλη την περιοχή, με την γη να υποχωρεί προκαλώντας γιγάντιες και άκρως επικίνδυνες για την ασφάλεια των πολιτών καταβόθρες.

Σε αυτό το νοσηρό και φουντωμένο από το κοκκινόχωμα που αιωρείται στην ατμόσφαιρα κλίμα, καλείται να εργαστεί με βάση τα όσα έχει διδαχθεί, αλλά και με γνώμονα τις ηθικές του αρχές, ο δημόσιος λειτουργός, που ούτε την εμπειρία διαθέτει, ούτε το κύρος να επιβληθεί στους προσφάτως δημιουργηθέντες εχθρούς του. Που από την μεριά τους και την καπατσοσύνη έχουν στο τσεπάκι, όπως και την άγνοια τιμωρίας τους για τις παραβατικές τους ενέργειες, προκειμένου να στήσουν την παγίδα στον κολαρισμένο υπάλληλο του υπουργείου δικαιοσύνης. Κι έτσι κάτω από τον καυτό ήλιο που ισοπεδώνει διαθέσεις και συναισθήματα, θα στηθεί η μονομαχία του εξευγενισμένου ενός με το υποανάπτυκτο σύνολο.

Φυσικά και δεν μιλάμε για κάποια υπερβολικά πρωτότυπη ιστορία, αφού με το συγκεκριμένο κοινωνικό κοντράστ, έχουν μπόλικοι κινηματογραφιστές ασχοληθεί κατά καιρούς. Πέρα του γεγονότος πως ο φιλόδοξος και ιδιαίτερα αγαπητός στα απανταχού φεστιβάλια σκηνοθέτης Emin Alper (Abluka), έχει στήσει ένα σενάριο σωστά δομημένο και καταρτισμένο, οφείλουμε να αποδεχτούμε και το ότι στην Τουρκία, τέτοιου είδους καυστικές προς το καθεστώς, πολιτικές θέσεις, δεν είναι και τόσο ελεύθερες να εκφραστούν. Άρα αυτομάτως παίρνει ένα πόιντ ο 50χρονος σκηνοθέτης, στο τέταρτο μεγάλου μήκους βήμα του.

Και είναι πραγματικότητα πως στο μεγαλύτερο τμήμα της δίωρης ταινίας του, πετυχαίνει να αναπτύξει όλη αυτή την φρενίτιδα που προκαλεί η δίψα, η ξηρασία, αλλά και η πλήρης έλλειψη πολιτισμικού υπόβαθρού, που θα αντιμετώπιζε τις δύσκολες συνθήκες αλλιώς. Εντάσσοντας στην σεναριακή του γραμμή και το αστυνομικό στοιχείο - τον βιασμό μιας ανήλικης Ρομά, την νυχτιά μέθης του εισαγγελέα - προχωρά μεθοδικά στην δόμηση των κεντρικών ιδεών, που έχουν σαν βάση τον καθορισμό των απίστευτων αντιθέσεων. 

Στα υπέρ του στέκεται, εννοείται, η άριστα φωτογραφημένη μορφολογία της γειτονιάς που εκτυλίσσεται το δράμα, στην περίπτωση μας η Καισαρεία, που ορίζει ένα γνώριμο και από άλλες, παρόμοιου ύφους τουρκικές παραγωγές, δυστοπικό σκηνικό. Εξαιρετική και η αρωγή του μοντάζ, που προσφέρει μερικές ανθολογικές, μακροσκελείς σε διάρκεια, αλλά απόλυτα πειστικές και ρεαλιστικές σεκάνς, όπως εκείνη της μάζωξης στον δημαρχιακό οντά, που θα αποφέρει τόσο την σεξουαλική κακοποίηση, όσο και το μπλακ άουτ στο μυαλό του νομικού. 

Σε αυτή ακριβώς την εξέλιξη βοηθούν τα μέγιστα οι αληθινές περιφερειακές ερμηνείες των "κακών" του στόρι, που είναι τόσο όσο εριστικές, ξεδιάντροπες και χυδαίες, ώστε να δημιουργήσουν το αίσθημα της αποτροπής στον θεατή. Και της στήριξης στο "παιδάκι", που οι ιθύνοντες του φόρεσαν μια θεσμική γραβάτα και το έστειλαν από τον κοσμοπολίτη Βόσπορο στα Εσκισεχίρ, σαν κάπρο προς σφαγή. Δεν θα έλεγα το ίδιο, για την στάση του μοναδικού συμμάχου του, ενός ντόπιου ρεπόρτερ που εναντιώνεται στο σύστημα, που μάλλον δεν είναι πλήρως εξηγήσιμη, ούτε ομοίως άρτια μελετημένη. Είναι και εκείνη η αδιόρατα γκέι έκφανση, που και αταίριαστη με το σύνολο μοιάζει και αποπροσανατολιστικά δρα, δίχως να είναι και η πρώτη φορά που το homosexual στοιχείο παρεμβάλλεται έτσι ξεκάρφωτο και ανούσιο σε arthouse φιλμικό πόνημα.

Συνολικά όμως η ταινία του Alper είναι και ενδιαφέρουσα και θέτει τα θεμέλια που πάνω τους μπορεί να διεξαχθεί μπόλικη κουβέντα πάνω στο υπαρκτό κενό μεταξύ της χάι σοσάιτι και της χωριατιάς. Της φωτεινής Ιστανμπούλ, εδώ και του απόμερου, αφιλόξενου και ιμπέριουμ ιν ιμπέριο Μπαλκάγια. Τόσο βαθιού και απροσπέλαστου χάσματος, όσο αυτό που στήνουν οι τρυπάρες στα εδάφη της κοινής πατρίδας. Εμείς, οι σπουδαγμένοι άριστοι θα είμαστε πάντα από εδώ, εσείς οι κατιμάδες απέναντι, εκεί θα παραμείνετε, άλογα και άφιλα ζώα σαν κι αυτά που βάζετε σημάδι.