Movies Ltd

του zerVo (@moviesltd)

Εν αρχή, θα εκφράσω την προσωπική μου γνώμη πάνω στο φλέγων ζήτημα. Δεν τάσσομαι ούτε με την πλευρά των φανατικών οπαδών της ευθανασίας, ειδικά εκείνων που βρίσκονται εκτός χορούς, συνεπώς δεν έχουν και κανέναν λόγο να το κουβεντιάζουν, ούτε με την αυστηρή πλευρά της ηθικής, που είναι κάθετα ενάντια και αποτρεπτική. Είμαι με την πλευρά του ασθενή, μάλιστα του βαρύτατα ασθενή, του μη αναστρέψιμης βλάβης ασθενή, που και βέβαια έχει το δικαίωμα να αποφασίσει να αναχωρήσει με όση αξιοπρέπεια του απομένει. Προσοχή όμως! Δίχως να εντάσσει κανέναν απολύτως, φίλο, γνωστό ή τυχαίο, στο πλάνο του, ως βοηθό στο εγχείρημα του. Δεν ξέρω, ούτε υποδεικνύω πως και με ποιον τρόπο θα το πράξει. Η απόφαση, όπως και η εκτέλεση της πράξης είναι αποκλειστικά προσωπική υπόθεση. 

Ένα βαρύ εγκεφαλικό, αιμορραγικό επεισόδιο, θα γίνει η αιτία ο 85χρονος Αντρέ Μπερνχάιμ, ένας εύπορος Παριζιάνος συλλέκτης έργων τέχνης, να καταλήξει παραπληγικός στο κρεββάτι του πόνου, υποχρεωμένος να ζητά βοήθεια, ακόμη και για την ελάχιστη ανάγκη του. Μαθημένος να λειτουργεί ανεξάρτητα κι έχοντας έντονη δίψα για μια ζωή που την έχει φάει ήδη με το κουτάκι, ο ηλικιωμένος άντρας θα ζητήσει από τις θυγατέρες του, την μεγαλύτερη, συγγραφέα, Εμανουέλ και την νεότερη, Πασκάλ, να του βρουν τον πιο ανώδυνο τρόπο για να οδηγηθεί στην ευθανασία.

Παρόλες τις αρχικές τους αντιδράσεις οι δύο αδελφές, γνωρίζοντας πως η Γαλλική νομοθεσία απαγορεύει αυστηρά κάθε τέτοιου είδους ανώδυνες "αυτοκτονίες", θα αναζητήσουν λύση στο κοντινό εξωτερικό και την Ελβετία, που προσφέρει στους βαριά ασθενείς, κατόπιν όχι και λίγης γραφειοκρατικής δουλειάς, αυτή την δυνατότητα. Κι αφού ο ιδιότροπος και απαιτητικός γονιός τους είναι πλέον αποφασισμένος για να προβεί στο, με βοήθειες, απονενοημένο διάβημα, θα κάνουν ότι περνά από το χέρι τους για να ικανοποιήσουν αυτή του, την ύστατη επιθυμία.

Οι αναποδιές στην διαδρομή τους αμέτρητες, όπως όμως και οι προσωπικές τους αμφιβολίες. Πόσο εύκολο είναι άραγε, να σκηνοθετήσεις τον θάνατο του πατρός σου? Ακόμη κι αυτού του δεσποτικού και κακότροπου, που ευθύνεται με την αυταρχική νοοτροπία του στο μεγάλωμα σου, ακόμη και για το παραμικρό σου σύμπλεγμα ή που υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να φταίει για την καταθλιπτική κατάσταση που έχει περιέλθει η μητέρα / πρώην σύζυγός του, από πάντα. Το αίμα που λένε νερό δεν γίνεται, συνεπώς δεν είναι και τόσο αναίμακτο ψυχικά να στήσεις ευθανασιακό θέατρο. Άσε που το μακρύ χέρι του Νόμου καραδοκεί, ειδικά από την στιγμή που η κληρονομιά του ωσονούπω μακαρίτη, δεν είναι ευκαταφρόνητη.

Υπό κανονικές συνθήκες το αφήγημα θα έπρεπε να είναι στενόχωρο, θλιβερό, ίσως και δακρύβρεχτο. Εδώ όμως λαμβάνει χώρα μια ιδιόμορφη ντιρεκτορική ανατροπή από έναν εκ των κορυφαίων μετρ του σύγχρονου φραντσέζικου σινεμά, αφού ο Ozon προσεγγίζει την ιστορία του με όσο το δυνατόν πιότερη γλαφυρότητα, κυνισμό και καυστικό χιούμορ μπορεί να του επιτρέψει η επερχόμενη δυσάρεστη απώλεια. Προβάλλοντας ένα ταχύτατο πινγκ πονγκ ευθύβολων περιστάσεων, που ορίζεται από την μια μεριά από τα ανακατεμένα συναισθήματα της μεγαλοθυγαγέρας και από την άλλη από τις μπριόζικες ατάκες του φαντασμένου μπον βιβέρ, που πλέον τα κάνει πάνω του, ακινητοποιημένος στο ράντζο της (μάλλον δημόσιας) κλινικής.

Σε συνέχεια των όσων μιλήσαμε στον πρόλογο, πάντως, ο Γάλλος ασθενής δεν μπορώ να πω πως μου δικαιολογεί απόλυτα την στάση του προς την μη ζωή. Δεν βρίσκεται σε κανένα ύστατο στάδιο κάποιας ανίατης κατάρας, ούτε δείχνει ανίκανος να απολαύσει εξόδους για διασκέδαση σε ένα ρεστοράν ή σε ένα κονσέρτο. Συν τοις άλλοις, με τα φράγκα να ρέουν ποταμός από την τσέπη του, θα μπορούσε κάλλιστα να διαθέτει ολοήμερη αποκλειστική να τον φροντίζει, αλλά κι έναν...Omar Sy να τον πηγαινοφέρνει όπου κάνει κέφι. Άρα εκ προοιμίου δεν τον συμμερίζομαι στην απόφαση του, αφού στην τελική ανάλυση στα κοντά 90 του τον βρήκε το εγκεφαλικό, τι στην ευχή θα ήταν εκείνο το συγκλονιστικό που θα βίωνε, στον όποιο χρόνο του επέμενε φυσιολογικά. Είπαμε στεκόμαστε στο πλευρό της αυτοδιάθεσης, αλλά δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες.

Το θέμα πάντως βασίζεται σε αληθινά περιστατικά, που τα κατέγραψε σε βιβλίο ως απομνημονεύματα η διάσημη γραφιάς Emmanuèle Bernheim, γνωστή από τις συνεργασίες της με τον Ozon, 5x2, Sous Le Sable και Ricky. Το σενάριο, που εδώ δεν υπογράφεται από εκείνη, καθώς έφυγε από την ζωή προ πενταετίας, ισορροπεί μεταξύ του δεδομένου δράματος στο φόντο και της απρόβλεπτης χιουμοριστικής ατάκας, προβάλλοντας μόνιμα τα εμπόδια που προκύπτουν στον οποιονδήποτε επιθυμεί να σχεδιάσει και να εκτελέσει την "αυτοκτονία" του. Μου φαίνεται πως οι περιστάσεις θα είχαν πολύ λιγότερη δυναμική και ένταση, αν η διανομή των ρόλων δεν είχε πιάσει το άριστα με τόνο.

Αφού έχοντας συνεργαστεί με άπασες τις μεγάλες ντίβες του τρικολόρ σινεμά ο Francois, ολοκληρώνει τοι άλμπουμ του προσθέτοντας την μοναδική που απουσίαζε από αυτό. Την Sophie Marceau, που και πάλι, εκτός από κούκλα και θεά, είναι πειστικότατη στις απαιτήσεις που την θέλουν να ταλαντεύεται στις άκριες της ανεξάρτητης θηλυκής αγριάδας και της διαρκούς θυγατερίσιας υποταγής. Παρόντος ενός συγκλονιστικού καρατερίστα, όπως ο Andre Dussolier, που ρεστάρει στον ρόλο του εκκεντρικού, ορισμού του παρτάκια, πατρός, κερδίζοντας με την άνεση που του δίνει η πείρα και τα πρόσθετα προσώπου, όλο το χειροκρότημα της πλατείας. Ανσάμπλ, αντάμα με την Pailhas και την Rampling, που εκτοξεύουν την ποιότητα ενός φιλμ, που υπό άλλες συνθήκες, δίχως αυτές τις ερμηνευτικές μορφές, ενδεχόμενα να μην του δίναμε και μεγάλη σημασία. Αντιθέτως τώρα τις κουβεντιάζουμε τις κεντρικές του ιδέες, εκθέτοντας απόψεις καίριες, ίσως και ανακατωσούρικες. Όπως ότι - αυτόν - τον μπαμπά, εγώ δεν θα τον βοηθούσα δράμι στο πλάνο του, όπως έκανε η Λα Μπουμ. Δικαίωμα του να ζητά, δικαίωμα μου να αρνηθώ...