Movies Ltd

Τελευταία ταινία για την πρώτη μας ανταπόκριση από το φεστιβάλ του Λονδίνου είναι ένα φιλμ από την Ινδία. The Disciple είναι ο τίτλος του και ο Chaitanya Tamhane είναι ο σκηνοθέτης του. Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη και κατά μία έννοια μοιάζει σε αρκετά σημεία με την πρώτη του μεγάλου μήκους, «Το δικαστήριο» (Court, 2014), που ευτύχησε να βρει κινηματογραφική διανομή και φανατικό κοινό στη χώρα μας. Όπως και «Το δικαστήριο» έτσι και τούτη η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ της Βενετίας, συμμετέχοντας στο διαγωνιστικό του τμήμα («Το δικαστήριο» είχε λάβει μέρος στο τμήμα Orizonti). Και τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου σεναρίου και με το βραβείο της FIPRESCI εκεί. Και μεταξύ των παραγωγών της βρίσκεται ο πολύς Alfonso Cuarón.

Η υπόθεση: 2006, Μουμπάι, βόρεια Ινδία. Ο 24χρονος Σαράντ Νερουλκάρ, προετοιμάζεται πυρετωδώς προκειμένου να λάβει μέρος σε έναν διαγωνισμό τραγουδιού για νέα ταλέντα. Με τη συνοδεία ενός σιτάρ θα προβεί σε μελωδικούς φωνητικούς αυτοσχεδιασμούς, κάτι που είναι γνωστό ως raga. Το raga έχει φανατικούς πιστούς και λατρεύεται από χιλιάδες οπαδούς στη συγκεκριμένη γωνιά της αχανούς χώρας. Ο Σαράντ μυήθηκε στο μουσικό αυτό είδος από τον πατέρα του, ειδήμονα πάνω στο raga, αλλά ατάλαντο ως ερμηνευτή του. Η αφοσίωση του Σαράντ απέναντι στον γκουρού του είναι απόλυτη. Και η προσπάθειά του να τελειοποιήσει την τέχνη του είναι μια μόνιμη και συνεχής επιδίωξη, που δεν αφήνει χώρο για τίποτε άλλο στη ζωή του. Οι διδαχές του γκουρού του είναι το απόσταγμα των δικών του διδαχών από τη δική του γκουρού, τη Μάαϊ, που δεν επέτρεψε κανέναν να την ηχογραφήσει και δεν έβγαλε ποτέ δίσκο. Καθώς ο καιρός περνάει ο Σαράντ αρχίζει να αναρωτιέται αν έχει ταλέντο, αν είχε ποτέ ταλέντο ή αν απλά άφησε τη ζωή να του ξεφύγει χωρίς να τη ζήσει...

Η άποψή μας: Το να είσαι ταγμένος κάπου. Τι θαυμαστό, ε; Να ζεις, να αναπνέεις, να υπάρχεις απόλυτα αφοσιωμένος σε ένα ιδανικό. Να προσπαθείς να ζήσεις βασιζόμενος σε αρχές που σε ξεπερνάνε. Να υπηρετείς κάτι πολύ μεγαλύτερο από εσένα. Ο Σαράντ από μικρός μυήθηκε στο raga. Το κοντινότερο με το οποίο θα μπορούσα να το συγκρίνω είναι οι αμανέδες, για να καταλάβετε για τι πράγμα μιλάμε – και raga λοιπόν δεν είναι απλά το παρατσούκλι του Ραγκάτζη, του ραδιοφωνικού παραγωγού στο Ράδιο Primo! Ο πατέρας του, του μιλούσε ώρες ατελείωτες για το raga και τον εκπαίδευε, μην αφήνοντάς τον να πάει να παίξει μπάλα με τους φίλους του. Μετά ο Σαράντ γνώρισε τον γκουρού του και μαθήτευσε δίπλα του. 

Τον θαυμάζει, τον περιποιείται, είναι μονίμως δίπλα του, τον φροντίζει, τον πλένει, του μαγειρεύει, του κάνει τα θελήματα, όλα αδιαμαρτύρητα: είναι τιμή του που τα κάνει όλα αυτά. Κι όταν είναι στη μοτοσυκλέτα και κυκλοφορεί στους πολύβουους δρόμους της Μουμπάης – παλιά Βομβάη – (εξαιρετικές σκηνές σε slomo, από τις πιο δυνατές της ταινίας) ακούγοντας ή «ακούγοντας» το μανιφέστο της Μάαϊ, λάμπει και νιώθει γίγαντας, ελεύθερος, ένας Easy Rider, όχι Born to be Wild αλλά Born to sing raga! Η μουσική raga είναι ο κόσμος του όλος. Και είναι ένας ωραίος κόσμος. Όμως. Όμως... Υπάρχει και η μοναξιά. Υπάρχουν και οι νύχτες στο δωμάτιο, μπροστά σε μια οθόνη που παίζει πορνό, να μαλακίζεται. Υπάρχει και η αμφιβολία: κι αν είμαι λίγος; Κι αν δεν έχω ταλέντο; Κι αν δεν μπορέσω ποτέ να γίνω σαν τον γκουρού μου; Κι αν δεν μπορέσω ποτέ να γίνω ο καλύτερος disciple της Μάαϊ; Κι αν χαράμισα ολόκληρη τη ζωή μου για ένα ιδανικό, για ένα πουκάμισο αδειανό, για μια Ελένη; 

Ακόμα και στα χειρότερά του, ακόμα κι όταν έχει δει τον γκουρού του να μην μπορεί να τραγουδήσει από τα γηρατειά και την ανέχεια, ψάχνοντας για λίγα χρήματα για να τα βγάλει πέρα, ο Σαράντ, εκεί, κολλημένος: «θα παντρευτώ μετά τα σαράντα». Με συνοικέσιο εννοείται, με κάποια καλή χήρα ή ζωντοχήρα ή άλλη ατυχήσασα. Και η δεύτερη ταινία του Tamhane είναι σπουδαία, καλύτερη από την πρώτη του! Είναι μια ταινία που ντύνεται μια χαρά τον χαρακτηρισμό Έπος! Και ο Aditya Modak που υποδύεται τον Σαράντ: τι ερμηνειάρα είναι αυτή! Πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο, με παιδεία πάνω στο raga και είναι απλά καταπληκτικός! Δείτε τον (γιατί θα τον δείτε, δεν μπορεί αυτή η ταινία να μην αγοραστεί από Έλληνα διανομέα, κι ας είναι και λόγω κορωναϊού λειψές οι εμπορικές της προοπτικές) με τι λατρεία μιλάει για τον δάσκαλό του στην πρώτη σκηνή της ταινίας και πως μεταμορφώνεται, καθώς υποδύεται τον Σαράντ σε δυο διαφορετικές χρονικές περιόδους. Απίστευτος. 

Βάζει βάρος καθώς μεγαλώνει, τα χρώματα πλέον είναι άτονα, τα όνειρα έχουν διαψευστεί, έχει συμβιβαστεί με την ιδέα ότι είναι ταλαντούχος, αλλά όχι τόσο ταλαντούχος όσο χρειάζεται. Απογοητεύεται από την εμπορευματοποίηση της μουσικής, από το ότι η ζωή τον έχει ξεπεράσει, από το ότι στην τηλεόραση, σε ένα πρόγραμμα τύπου «X-Factor», μια κοπέλα με ταπεινές ρίζες και εξαιρετική φωνή γίνεται ολοένα και πιο ποπ. Κι όμως, ακόμα κι έτσι, ακόμα και απογοητευμένος, ακόμα και ηττημένος, δεν μπορεί παρά να υπερασπιστεί τα είδωλά του: όταν ένας φημισμένος μουσικοκριτικός με τρομερή δισκοθήκη και γνωριμίες με όλους τους γνωστούς και λιγότερο γνωστούς τραγουδιστές, απομυθοποιήσει την Μάαϊ, θα του πετάξει νερό στα μούτρα. Περισσότερο ως αντίδραση για το ότι ο μουσικοκριτικός δεν μπορεί να λέει αλήθεια, γιατί αν είναι αλήθεια αυτό που λέει, τότε και η δική του η ζωή ήταν ολόκληρη ένα μεγάλο ψέμα! Τρομερή, τρομερή ταινία! Καλά ξεκινήσαμε, ε;