του Mohamed Ben Attia. Mε τους Majd Mastoura, Rym Ben Messaoud, Sabah Bouzouita, Omnia Ben Ghali, Hakim Boumsaoudi
Με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις...
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Δύσκολο να αποδεχθείς ότι είσαι αυτό που δεν θέλεις να είσαι...
Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στην Τύνιδα το 1976 Mohamed Ben Attia, σε σενάριο που υπογράφει ο ίδιος. Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στις 12 Φεβρουαρίου 2016, λαμβάνοντας μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα της Berlinale, όπου τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης ταινίας πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη και με την Αργυρή Άρκτο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας για τον Majd Mastoura (ωραίο επίθετο στα ελληνικά, έτσι;). Γενικώς, η ταινία έλαβε μέρος σε πάρα πολλά φεστιβάλ παγκοσμίως, λαμβάνοντας μέρος και στις περσινές Νύχτες Πρεμιέρας του φεστιβάλ Αθηνών, όπου τιμήθηκε με τη Χρυσή Αθηνά καλύτερης ταινίας!
Μεταξύ των παραγωγών της ταινίας συναντάμε τα ονόματα των αδελφών Dardenne. Και αυτή είναι η πρώτη αραβική ταινία που συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βερολίνου, 20 χρόνια μετά την προηγούμενη που κατάφερε κάτι ανάλογο!
Η υπόθεση: O Hedi, ένας ήσυχος νεαρός άνδρας ακολουθεί ένα μονοπάτι ζωής προδιαγεγραμμένο. Ενώ στη χώρα του, την Τυνησία, τα πράγματα φαίνονται να αλλάζουν και να εξελίσσονται μετά την Επανάσταση, ο ίδιος δεν περιμένει πολλά από το μέλλον του και αφήνει όλες τις σημαντικές αποφάσεις που τον αφορούν σε άλλους. Το μόνο του πάθος είναι να ζωγραφίζει κόμικ, είναι κάτι όμως που δεν φανερώνει προς τα έξω. Δουλεύει στην Peugeot, όμως κι εκεί τα πράγματα είναι ζόρικα λόγω κρίσης. Καθώς η μητέρα του ετοιμάζει τον γάμο του με την όμορφη Khedija, με την οποία ο Hedi έχει γνωριστεί εδώ και τρία χρόνια, βρίσκονται όμως μόνο για λίγα λεπτά μέσα στο αυτοκίνητό του, χωρίς ερωτική σπίθα όλον αυτόν τον καιρό, ο εργοδότης του τον στέλνει στην παραθαλάσσια πόλη Mahdia προς αναζήτηση νέων πελατών.
Ο Hedi βαριέται, λουφάρει, παραμελεί τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις. Στο ξενοδοχείο που διαμένει θα γνωρίσει την Rym, μια εξωστρεφή και όμορφη γυναίκα, μεγαλύτερή του, που βγάζει τα προς το ζην χορεύοντας προς τέρψιν των τουριστών. Και η Rym παραδόξως βλέπει κάτι στον Hedi και οι δυο τους δεν αργούν να παραδοθούν σε μια παθιασμένη ερωτική σχέση. Ο Hedi κάνει την δική του επανάσταση. Μέχρι πού θα την τραβήξει όμως; Θα ακολουθήσει αυτό που υποδεικνύει η καρδιά του ή θα συμβιβαστεί εντέλει;
Η άποψή μας: Τούτη η ταινία έχει πολλές χάρες. Και μπόλικες αναγνώσεις. Βασικά, μπορεί να ιδωθεί με τον πιο απλούστερο από τους τρόπους. Ως το πορτρέτο ενός συνηθισμένου ανθρώπου. Ο Hedi του τίτλου είναι τόσο ήρεμος όσο δηλώνει και το όνομά του στα αράβικα. Είναι ένας άντρας στα 30 του που επί χρόνια έχει μάθει να ζει σύμφωνα με τις επιταγές των άλλων και δη της κυριαρχικής μητέρας του. Που δεν χάνει την ευκαιρία να του την «πει» κιόλας, δείχνοντας την ξεκάθαρη προτίμησή της στον άλλο της γιο, τον μεγάλο, εκείνον που έφυγε νωρίς και πήγε στη Γαλλία. Ο Hedi δείχνει να μην νοιάζεται. Έχει συμβιβαστεί. Ζει έτσι, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς πάθη, χωρίς κατά πως φαίνεται, όνειρα. Μοναδική του διέξοδος η ενασχόλησή του με τα κόμικ, κάτι για το οποίο μοιάζει να έχει ταλέντο. Αλλά είναι πειθήνιος σε ότι του λένε.
Η δουλειά του δεν τον γεμίζει αλλά δεν λέει όχι στο αφεντικό. Η σχέση του με την Khedija δεν τον γεμίζει αλλά δεν λέει όχι στον επικείμενο γάμο του μαζί της, με μια γυναίκα δηλαδή που ελάχιστα γνωρίζει. Η ζωή του δεν κρύβει καμία χαρά αλλά δεν λέει όχι σε όλα όσα έχει σχεδιάσει η μητέρα του για εκείνον! Λογικό είναι ένας τέτοιος άνθρωπος να μπορεί να απορρυθμιστεί μόνον μέσω του έρωτα. Κι όταν γνωρίζει την Rym εντελώς ξαφνικά μα και εντελώς φυσιολογικά, το άβουλο ον μετατρέπεται σε άντρα. Πλέον επιθυμεί. Πλέον θέλει. Πλέον διεκδικεί. Μια καλύτερη ζωή (εντάξει, οτιδήποτε για εκείνον είναι καλύτερη ζωή από αυτό που ζούσε ως εκείνη τη στιγμή). Μπαίνει σε διαδικασία να σχεδιάζει, να ονειρεύεται, να πιστεύει στον εαυτό του μα κυρίως στον έρωτά του. Η Rym του δίνει αυτοπεποίθηση. Του δίνει δύναμη. Του δίνει χαρακτήρα. Και κάνει την επανάστασή του.
Η σκηνή που οι δυο τους βρίσκονται σε ένα γλέντι και ο Hedi χορεύει, είναι μία από τις πιο σημαντικές και δυνατές της ταινίας. Γιατί εκεί ο φακός του σκηνοθέτη συλλαμβάνει ατόφια τη μετάλλαξη ενός ανθρώπου, το ξύπνημά του, το πέρασμά του από zombie mode σε «είμαι πλέον αληθινά ζωντανός». Η άλλη κομβική στιγμή είναι το ξέσπασμά του απέναντι στη μητέρα του. Εκεί που χρόνια καταπίεσης και εγκιβωτισμού πικριών και ακυρώσεων βγαίνουν στην επιφάνεια: είναι σαν κάποιος να κρατάει επί χρόνια την ανάσα του και μεμιάς να παίρνει μια βαθιά αναπνοή που του γεμίζει με ζωή τα πνευμόνια! Μια γυναίκα λοιπόν γίνεται καταλύτης. Μια γυναίκα οδηγεί στην επανάσταση. Μπορεί όμως τόσο εύκολα ο Hedi να διώξει από πάνω του τόσα χρόνια υπακοής και πειθήνιας συμπεριφοράς; Εδώ θέτει πολύ όμορφα το δίλημμα ο σκηνοθέτης: με το μυαλό (που έχει καταπιεστεί) ή με την καρδιά (που φτερουγίζει για πρώτη φορά);
Εννοείται ότι οι παραλληλισμοί με την κατάσταση στην ίδια την Τυνησία δεν είναι καθόλου τυχαίοι. Θαρρείς και η τύχη όλων των επαναστάσεων είναι είτε αποτελέσουν αναλαμπή είτε να αποτύχουν είτε να γίνουν εκείνες αντιδραστικές. Πολύ όμορφη, πολύ δυνατή ταινία, πραγματικά.
Η υπόθεση: O Hedi, ένας ήσυχος νεαρός άνδρας ακολουθεί ένα μονοπάτι ζωής προδιαγεγραμμένο. Ενώ στη χώρα του, την Τυνησία, τα πράγματα φαίνονται να αλλάζουν και να εξελίσσονται μετά την Επανάσταση, ο ίδιος δεν περιμένει πολλά από το μέλλον του και αφήνει όλες τις σημαντικές αποφάσεις που τον αφορούν σε άλλους. Το μόνο του πάθος είναι να ζωγραφίζει κόμικ, είναι κάτι όμως που δεν φανερώνει προς τα έξω. Δουλεύει στην Peugeot, όμως κι εκεί τα πράγματα είναι ζόρικα λόγω κρίσης. Καθώς η μητέρα του ετοιμάζει τον γάμο του με την όμορφη Khedija, με την οποία ο Hedi έχει γνωριστεί εδώ και τρία χρόνια, βρίσκονται όμως μόνο για λίγα λεπτά μέσα στο αυτοκίνητό του, χωρίς ερωτική σπίθα όλον αυτόν τον καιρό, ο εργοδότης του τον στέλνει στην παραθαλάσσια πόλη Mahdia προς αναζήτηση νέων πελατών.
Ο Hedi βαριέται, λουφάρει, παραμελεί τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις. Στο ξενοδοχείο που διαμένει θα γνωρίσει την Rym, μια εξωστρεφή και όμορφη γυναίκα, μεγαλύτερή του, που βγάζει τα προς το ζην χορεύοντας προς τέρψιν των τουριστών. Και η Rym παραδόξως βλέπει κάτι στον Hedi και οι δυο τους δεν αργούν να παραδοθούν σε μια παθιασμένη ερωτική σχέση. Ο Hedi κάνει την δική του επανάσταση. Μέχρι πού θα την τραβήξει όμως; Θα ακολουθήσει αυτό που υποδεικνύει η καρδιά του ή θα συμβιβαστεί εντέλει;
Η άποψή μας: Τούτη η ταινία έχει πολλές χάρες. Και μπόλικες αναγνώσεις. Βασικά, μπορεί να ιδωθεί με τον πιο απλούστερο από τους τρόπους. Ως το πορτρέτο ενός συνηθισμένου ανθρώπου. Ο Hedi του τίτλου είναι τόσο ήρεμος όσο δηλώνει και το όνομά του στα αράβικα. Είναι ένας άντρας στα 30 του που επί χρόνια έχει μάθει να ζει σύμφωνα με τις επιταγές των άλλων και δη της κυριαρχικής μητέρας του. Που δεν χάνει την ευκαιρία να του την «πει» κιόλας, δείχνοντας την ξεκάθαρη προτίμησή της στον άλλο της γιο, τον μεγάλο, εκείνον που έφυγε νωρίς και πήγε στη Γαλλία. Ο Hedi δείχνει να μην νοιάζεται. Έχει συμβιβαστεί. Ζει έτσι, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς πάθη, χωρίς κατά πως φαίνεται, όνειρα. Μοναδική του διέξοδος η ενασχόλησή του με τα κόμικ, κάτι για το οποίο μοιάζει να έχει ταλέντο. Αλλά είναι πειθήνιος σε ότι του λένε.
Η δουλειά του δεν τον γεμίζει αλλά δεν λέει όχι στο αφεντικό. Η σχέση του με την Khedija δεν τον γεμίζει αλλά δεν λέει όχι στον επικείμενο γάμο του μαζί της, με μια γυναίκα δηλαδή που ελάχιστα γνωρίζει. Η ζωή του δεν κρύβει καμία χαρά αλλά δεν λέει όχι σε όλα όσα έχει σχεδιάσει η μητέρα του για εκείνον! Λογικό είναι ένας τέτοιος άνθρωπος να μπορεί να απορρυθμιστεί μόνον μέσω του έρωτα. Κι όταν γνωρίζει την Rym εντελώς ξαφνικά μα και εντελώς φυσιολογικά, το άβουλο ον μετατρέπεται σε άντρα. Πλέον επιθυμεί. Πλέον θέλει. Πλέον διεκδικεί. Μια καλύτερη ζωή (εντάξει, οτιδήποτε για εκείνον είναι καλύτερη ζωή από αυτό που ζούσε ως εκείνη τη στιγμή). Μπαίνει σε διαδικασία να σχεδιάζει, να ονειρεύεται, να πιστεύει στον εαυτό του μα κυρίως στον έρωτά του. Η Rym του δίνει αυτοπεποίθηση. Του δίνει δύναμη. Του δίνει χαρακτήρα. Και κάνει την επανάστασή του.
Η σκηνή που οι δυο τους βρίσκονται σε ένα γλέντι και ο Hedi χορεύει, είναι μία από τις πιο σημαντικές και δυνατές της ταινίας. Γιατί εκεί ο φακός του σκηνοθέτη συλλαμβάνει ατόφια τη μετάλλαξη ενός ανθρώπου, το ξύπνημά του, το πέρασμά του από zombie mode σε «είμαι πλέον αληθινά ζωντανός». Η άλλη κομβική στιγμή είναι το ξέσπασμά του απέναντι στη μητέρα του. Εκεί που χρόνια καταπίεσης και εγκιβωτισμού πικριών και ακυρώσεων βγαίνουν στην επιφάνεια: είναι σαν κάποιος να κρατάει επί χρόνια την ανάσα του και μεμιάς να παίρνει μια βαθιά αναπνοή που του γεμίζει με ζωή τα πνευμόνια! Μια γυναίκα λοιπόν γίνεται καταλύτης. Μια γυναίκα οδηγεί στην επανάσταση. Μπορεί όμως τόσο εύκολα ο Hedi να διώξει από πάνω του τόσα χρόνια υπακοής και πειθήνιας συμπεριφοράς; Εδώ θέτει πολύ όμορφα το δίλημμα ο σκηνοθέτης: με το μυαλό (που έχει καταπιεστεί) ή με την καρδιά (που φτερουγίζει για πρώτη φορά);
Εννοείται ότι οι παραλληλισμοί με την κατάσταση στην ίδια την Τυνησία δεν είναι καθόλου τυχαίοι. Θαρρείς και η τύχη όλων των επαναστάσεων είναι είτε αποτελέσουν αναλαμπή είτε να αποτύχουν είτε να γίνουν εκείνες αντιδραστικές. Πολύ όμορφη, πολύ δυνατή ταινία, πραγματικά.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 8 Ιουνίου 2017 από την Strada Films
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Η δική σου κριτική