by Takis Garis (@takisgaris)
TIFF 40: Spotlight στην Άκρη του Τούνελ
Η στιγμή που cineδητοποιείς ότι το τρελό Φεστιβάλι έκλεισε αισίως την 4η από τις 10 ημέρες του κι εσένα τα κουράγια (αφού έχεις ήδη ξεπεράσει εύκολα τη μια ντουζίνα ταινίες) δεν είναι ανεξάντλητα. Δεν τίθεται θέμα ιαλουρονικού οξέος ή άλλων ξεσηκωτικών. Απλά, όταν βρεις αυτό που ζητούσες με μανία ως τα τώρα (μα του κάκου), ε, πώς να το κάμεις δλδ, κάπου νετάρεις. Και βέβαια, το TIFF θα βραβεύσει (χρίζοντας κατά την παράδοση ένα σοβαρό οσκαρικό χαρτί με το βραβείο κοινού του) την Κυριακή, όταν η μάνα Ελλάς θα αναζητά για πολλοστή φορά σταθερή κυβέρνηση. Ενώ σεταμάς, το ξέρεις ότι την 3η εβδομάδα του Οκτώβρη θα ψηφίζεις κάθε 4ετία. Άλλα ήθη. Χώρια που δεν παύω να αναρωτιέμαι αν το φιλοθεάμον στην Ελλάδα αντιλαμβάνεται τη σημασία του Τορόντο στον παγκόσμιο φεστιβαλικό χάρτη. Η πενιχρή ειδικότερα τον τελευταίο καιρό (ένεκα της Κρίσης) ελληνική μηντιακή παρουσία καταδεικνύει την έλλειψη εκτενούς πληροφόρησης, συγκριτικά με Κάννες, Βενετία και Βερολίνο. Ευτυχώς υπάρχουν ικανοί Έλληνες δημιουργοί που κρατούν ψηλά τη σημαία κι εδώ κλείνω παρένθεση.
Το παίρνω ανάποδα και ξεκινώ από την έσχατη επίσκεψή μου σε screening venue για να τσεκάρω, στα πλαίσια του προγράμματος Masters τον εβδομηντακοντούτη Arturo Ripstein (Profundo Carmesi, 1996) που θα πρέπει να τον ξέρουμε για δυο πράγματα. Ένα ότι θεωρείται ο πλέον πετυχημένος εν ζωή Μεξικανός σκηνοθέτης της παλιότερης (για να μην παρεξηγούμαστε) γενιάς. Το άλλο δένει με τα παραπάνω ελληνικού ενδιαφέροντος, καθότι είναι το όνομα που υπέγραψε το El Castillo De La Pureza (1973) το οποίο σίγουρα είχε υπόψη του ο Λάνθιμος όταν γύριζε τον Κυνόδοντα. Το Bleak Street (Le Calle de la Amargura, Βαθμολογία: 5/10) εξακολουθεί στη γνωστή πεσιμιστική, πεζοδρομιακά νιχιλιστική δραματουργία της ψυχοσύνθεσης του περιθωρίου, με ηρωίδες δυο σιτεμένες πόρνες που σκοτώνουν άθελά τους ληστεύοντας δυο πελατάκια νάνους-παλαιστές του κάτς. Σωματικός κινηματογράφος τόλμης αλλά και μια αίσθηση σκεβρωμένου που καντηφλιάζει χωρίς να καινοτομεί.
Τα αποδέλοιπα είναι χολυγουντιανός αφρώδης οίνος επί το πλείστο με την πλέον ευτυχή κατάληξη που υπονοώ στον υπέρτιτλο- αλλά υπομόνεψε λιγουλάκι, eh? Το Truth (Βαθμολογία: 5/10) φερειπείν, είναι φωσφανάρ από τη στιγμή που βλέπεις στόρυ και πρωταγωνιστή Robert Redford ως πασίγνωστο άνκορμαν του 60 Minutes (CBS) Dan Rather ότι το πράμα πάει για ταινία με αντι-Bush-ική ατζέντα, κάτι σαν Michael Moore αλλά προς μυθοπλασία μεριά σαναλέμε. Δε είναι κακό, απλά παρτιζάνικο και με ενοχλεί το ότι (εξαιτίας του βιβλίου όπου βασίστηκε ο σκηνοθέτης J. Vanderbilt, σεναρίστας του Zodiac, που γράφτηκε από την παραγωγό του σώου Mary Mapes) η ταινία κάνει εν πολλοίς στην μπάντα τον Dan Rather και πουσάρει τη Mapes, υποδυόμενη από αυτό το τέρας (υποκριτικής) την Καιτούλα (Blanchett) που κάνει το ensemble Dennis Quaid, Topher Grace και σία να φέρνουν σε μαϊντανό.
Λόγος αρκετός για τη νέα ταινία του Scott Cooper (Crazy Heart, Out of the Furnace), το φοβερό χρονικό του αρχιμαφιόζου “Whitey” Bulger που με τη συνεργασία του FBI αιματοκύλησε πριν τριάντα χρόνια τη Βοστώνη. Το Black Mass (Βαθμολογία: 6/10) επαληθεύει δυο πράματα. Το ένα το macho στυλ του συμπαγούς, σκληρού και προβλέψιμου σύμπαντος του Cooper. Το έτερο την υποκριτική επιστροφή του αγνώριστου Johnny Depp σε μια μονοτονική, εφιαλτική ερμηνεία που αντισταθμίζεται επάξια από μια έξυπνα υποστηρικτική γυροβολιά του σταθερά ανερχόμενου Joel Edgerton. Και φθάνω με χαρά στην κορυφαία τριπλέτα του φετινού TIFF, τετραγωνίζοντας το καρέ που άνοιξε το φοβερό Beasts of No Nation. Αν πάντως πιεστώ λίγο, θα ομολογήσω χωρίς ξύλο ότι η Anomalisa (Βαθμολογία: 7/10) αναμενόταν ως η (stop-motion animation) ταινία της χρονιάς, καθότι τόσο ο εξπέρ τεχνίτης Duke Johnson όσο φυσικά ο τρανός Charlie Kaufman ήταν ικανοί λόγοι να εξάψουν τη φαντασία για κάτι πρωτοποριακό. Εν μέρει το πέτυχαν, με συγκινητικά περίτεχνο κατασκευαστικά, φιλοσοφημένα απλό στόρυ όσο και με εικόνες οδυνηρής αλήθειας και γενναίας μελαγχολίας. Όμως δεν έχει μπει ο πήχης εκεί ψηλά όσο στο παρελθόν (Being John Malkovich, Adaptation, The Eternal Sunshine of the Spotless Mind, Synecdoche, New York) του ιδιοφυούς Νεοϋορκέζου.
Τον Ben Wheatley τον ανακάλυψα στο στοιχειωτικό Kill List. Με παρέσυρε στο δολοφονικά ιλαροτραγικό Sightseers και με άφησε αμήχανο στο τερραίν του παραισθησιογόνου A Field In England. Το τρομερό παιδί του νέου βρετανικού σινεμά ξεχύνεται με εμφανώς μπόλικο μπάτζετ και το σχεδόν μη-κινηματογραφίσιμο μετα-καφκικό, αντι-καπιταλιστικό έπος του J.G. Ballard (Crash) να τα κάνει λίμπα στο High-Rise (Βαθμολογία: 7/10). Ο υπεργόητας Tom Hiddleston και ο θεσπέσιος Jeremy Irons πλαισιώνονται από ένα τσούρμο τυπάρες σε μια ντρογκαρισμένη, ελεεινά ντεκαντάντ συνουσία καταπιεσμένων Εγώ. Με άλλες κουβέντες, ο Ben φκιάνει το δικό του Inherent Vice, με μεγαλύτερη κιόλα επιτυχία από τον Paul Thomas Anderson, καθότι έχει τη διαστροφή εγγενώς συνδεδεμένη στην καλλιτεχνική του φαρέτρα.
Προ 5νταλέπτου έρχεται το Κατινάκι μου (8 ετώνε, μελλοντική ταξιδιωτική συγγραφέας κατά ιδία δήλωση) να με ρωτήσει ποια ταινία μου άρεσε περισσότερο στο TIFF15. To Spotlight (Βαθμολογία: 8/10) λοιπόν του Tom McCarthy ήταν αυτό που μας έστειλε αδιάβαστους κοινό και κριτική με την ακρίβεια, τον ζήλο, το ήθος και το εκτόπισμα της πολυεπίπεδης ανάγνωσής του, έχοντας άξονα το τεράστιο σκάνδαλο παιδεραστίας στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας στη Βοστώνη όπως το απεκάλυψε (με βραβείο Πούλιτζερ) η Spotlight ομάδα της Boston Globe. Εδώ βρήκα όλα όσα αρνήθηκε πεισματικά να μου δώσει ο Fincher στο Zodiac. Αμεσότητα, ουσία στην εξερεύνηση της αλήθειας που θα δικαιώσει ζωές και θα αποκαταστήσει τη δικαιοσύνη ή για κάποιους την ίδια την πίστη στο Θεό. Ο Michael Keaton μαεστρικά κατευθύνει ένα απαράμιλλο κάστ δημοσιογράφων από το οποίο ξεχωρίζει ο Mark Ruffalo σε ερμηνεία καριέρας (χωρίς να ξεχνώ το Foxcatcher) ενώ ο McCarthy (μετά τον περσινό τραγέλαφο του The Cobbler) δίνει ρέστα με σεμνό σινεμά ουσίας που μεθοδικά και ντόμπρα σε λυτρώνει.
Αναμένοντας την Κυριακή-κοντή –γιορτή με βραβεία και τις πρώτες οσκαρικές προβλέψεις να μορφοποιούνται σύμφωνα με τα πατροποράδοτα Τοροντόνιαν έθιμα. Σε ευχαριστώ TIFF15, για ακόμα ένα χορταστικό έμπας σε μια νέα οσκαρική σεζόν.
Τα αποδέλοιπα είναι χολυγουντιανός αφρώδης οίνος επί το πλείστο με την πλέον ευτυχή κατάληξη που υπονοώ στον υπέρτιτλο- αλλά υπομόνεψε λιγουλάκι, eh? Το Truth (Βαθμολογία: 5/10) φερειπείν, είναι φωσφανάρ από τη στιγμή που βλέπεις στόρυ και πρωταγωνιστή Robert Redford ως πασίγνωστο άνκορμαν του 60 Minutes (CBS) Dan Rather ότι το πράμα πάει για ταινία με αντι-Bush-ική ατζέντα, κάτι σαν Michael Moore αλλά προς μυθοπλασία μεριά σαναλέμε. Δε είναι κακό, απλά παρτιζάνικο και με ενοχλεί το ότι (εξαιτίας του βιβλίου όπου βασίστηκε ο σκηνοθέτης J. Vanderbilt, σεναρίστας του Zodiac, που γράφτηκε από την παραγωγό του σώου Mary Mapes) η ταινία κάνει εν πολλοίς στην μπάντα τον Dan Rather και πουσάρει τη Mapes, υποδυόμενη από αυτό το τέρας (υποκριτικής) την Καιτούλα (Blanchett) που κάνει το ensemble Dennis Quaid, Topher Grace και σία να φέρνουν σε μαϊντανό.
Λόγος αρκετός για τη νέα ταινία του Scott Cooper (Crazy Heart, Out of the Furnace), το φοβερό χρονικό του αρχιμαφιόζου “Whitey” Bulger που με τη συνεργασία του FBI αιματοκύλησε πριν τριάντα χρόνια τη Βοστώνη. Το Black Mass (Βαθμολογία: 6/10) επαληθεύει δυο πράματα. Το ένα το macho στυλ του συμπαγούς, σκληρού και προβλέψιμου σύμπαντος του Cooper. Το έτερο την υποκριτική επιστροφή του αγνώριστου Johnny Depp σε μια μονοτονική, εφιαλτική ερμηνεία που αντισταθμίζεται επάξια από μια έξυπνα υποστηρικτική γυροβολιά του σταθερά ανερχόμενου Joel Edgerton. Και φθάνω με χαρά στην κορυφαία τριπλέτα του φετινού TIFF, τετραγωνίζοντας το καρέ που άνοιξε το φοβερό Beasts of No Nation. Αν πάντως πιεστώ λίγο, θα ομολογήσω χωρίς ξύλο ότι η Anomalisa (Βαθμολογία: 7/10) αναμενόταν ως η (stop-motion animation) ταινία της χρονιάς, καθότι τόσο ο εξπέρ τεχνίτης Duke Johnson όσο φυσικά ο τρανός Charlie Kaufman ήταν ικανοί λόγοι να εξάψουν τη φαντασία για κάτι πρωτοποριακό. Εν μέρει το πέτυχαν, με συγκινητικά περίτεχνο κατασκευαστικά, φιλοσοφημένα απλό στόρυ όσο και με εικόνες οδυνηρής αλήθειας και γενναίας μελαγχολίας. Όμως δεν έχει μπει ο πήχης εκεί ψηλά όσο στο παρελθόν (Being John Malkovich, Adaptation, The Eternal Sunshine of the Spotless Mind, Synecdoche, New York) του ιδιοφυούς Νεοϋορκέζου.
Τον Ben Wheatley τον ανακάλυψα στο στοιχειωτικό Kill List. Με παρέσυρε στο δολοφονικά ιλαροτραγικό Sightseers και με άφησε αμήχανο στο τερραίν του παραισθησιογόνου A Field In England. Το τρομερό παιδί του νέου βρετανικού σινεμά ξεχύνεται με εμφανώς μπόλικο μπάτζετ και το σχεδόν μη-κινηματογραφίσιμο μετα-καφκικό, αντι-καπιταλιστικό έπος του J.G. Ballard (Crash) να τα κάνει λίμπα στο High-Rise (Βαθμολογία: 7/10). Ο υπεργόητας Tom Hiddleston και ο θεσπέσιος Jeremy Irons πλαισιώνονται από ένα τσούρμο τυπάρες σε μια ντρογκαρισμένη, ελεεινά ντεκαντάντ συνουσία καταπιεσμένων Εγώ. Με άλλες κουβέντες, ο Ben φκιάνει το δικό του Inherent Vice, με μεγαλύτερη κιόλα επιτυχία από τον Paul Thomas Anderson, καθότι έχει τη διαστροφή εγγενώς συνδεδεμένη στην καλλιτεχνική του φαρέτρα.
Προ 5νταλέπτου έρχεται το Κατινάκι μου (8 ετώνε, μελλοντική ταξιδιωτική συγγραφέας κατά ιδία δήλωση) να με ρωτήσει ποια ταινία μου άρεσε περισσότερο στο TIFF15. To Spotlight (Βαθμολογία: 8/10) λοιπόν του Tom McCarthy ήταν αυτό που μας έστειλε αδιάβαστους κοινό και κριτική με την ακρίβεια, τον ζήλο, το ήθος και το εκτόπισμα της πολυεπίπεδης ανάγνωσής του, έχοντας άξονα το τεράστιο σκάνδαλο παιδεραστίας στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας στη Βοστώνη όπως το απεκάλυψε (με βραβείο Πούλιτζερ) η Spotlight ομάδα της Boston Globe. Εδώ βρήκα όλα όσα αρνήθηκε πεισματικά να μου δώσει ο Fincher στο Zodiac. Αμεσότητα, ουσία στην εξερεύνηση της αλήθειας που θα δικαιώσει ζωές και θα αποκαταστήσει τη δικαιοσύνη ή για κάποιους την ίδια την πίστη στο Θεό. Ο Michael Keaton μαεστρικά κατευθύνει ένα απαράμιλλο κάστ δημοσιογράφων από το οποίο ξεχωρίζει ο Mark Ruffalo σε ερμηνεία καριέρας (χωρίς να ξεχνώ το Foxcatcher) ενώ ο McCarthy (μετά τον περσινό τραγέλαφο του The Cobbler) δίνει ρέστα με σεμνό σινεμά ουσίας που μεθοδικά και ντόμπρα σε λυτρώνει.
Αναμένοντας την Κυριακή-κοντή –γιορτή με βραβεία και τις πρώτες οσκαρικές προβλέψεις να μορφοποιούνται σύμφωνα με τα πατροποράδοτα Τοροντόνιαν έθιμα. Σε ευχαριστώ TIFF15, για ακόμα ένα χορταστικό έμπας σε μια νέα οσκαρική σεζόν.
gaRis
