Movies Ltd

του gaRis (@takisgaris)

Ήμανα νιος και γέρασα τότε, στα χρόνιατου καινοτόμου Jurassic Park (1993) δια χειρός Μούσια, από τις ελάχιστες διαχρονικά μπλοκμπαστεριές που εμπίπτουν στην κατηγορία «χάρμα ιδέσθαι». Ίσως η μόνη τερατοκατάσταση που θα έλεγες ότι θα χώραγε αξιοπρεπέστατα σε μια οσκαρική 10δα Καλύτερης Ταινίας. Σε τρελά κέφια βεβαίως τότενες ο Σπηλβέργιος, καθότι υπέγραψε την ίδια χρονιά την αριστουργηματική Λίστα του Σίντλερ. Μόνο αυτός θα μπορούσε να το διαπράξει τέτοιο κατόρθωμα. Είχαμε λοιπόν πρωτοπάρει μυρωδιά του τι σημαίνει ILM (βλ. το άλλο μέγα φιλμικό κεφάλαιο - George Lucas) ήδη από τα ζαμάνια της Star Wars Saga. Οι Δεινόσαυροι πάντως ήταν εκείνοι που άνοιξαν διάπλατα την πόρτα στους πρωτοπόρους εφφετζήδες της Industrial Light Magic στα εισπρακτικά μεγαθήρια της μετέπειτα εποχής (Harry Potter, Star Trek, Pirates of the Caribbean, Transformers, Mission Impossible, Marvel, μέχρι την κολεγιά με τη Weta στο (οσονούπω επιστρέφοντος) Avatar έφτασε η χάρη της.

Με την πρώτη παράγραφο σου χάραξα περίγραμμα: Εφφέδες και Δεινόσαυροι, αυτό πουλάει, αυτή είναι η ουσία (και ο μπακλαβάς γωνία) των έξι (6) συνολικά ταινιών της ιουρασικής περιόδου. Ποια πλοκή, ποια οικολογικά μηνύματα και ποιοί χαρακτήρες κι άλλες ανθρωπίλες τώρα. Μη γελιόμαστε. Να σου γράψω περί του πολιτισμικού φαινομένου Τζουράσικ για τα δώ τα μέρη, δειγματολειπτικά, ένα πράμα μόνο: Μια ομάδα έχουμε στην πόλη και ακούει στο όνομα Toronto Raptors, ιδρυθείσα στα 1995, ΝΒΑ champions μόλις πρόπερσι (τόζησα κι αυτό). 

Πίσω στη φιλμική εξάδα, ο Στηβ άφησε το τιμόνι (και καλά έκανε)στα 1997 μετά το Lost World που δε πολυβλεπότανε, όμως το franchise άντεξε και δεύτερη, ρημπουτιασμένη τριλογία που άνοιξε συμπαθητικά ο Colin Trevorrow στα 2015 (Jurassic World), για να επιστρέψει σχεδόν ανήμερα της επετείου των 29 χρόνων από την πρώτη με το κύκνειο (;) άσμα των δεινοσαύρων, επικά τιτλοφορούμενο World Dominion. Ε λοιπόν, δυο τινά δεν ισχύουν εδωνά. Πρώτον, σύμφωνα με την παραγωγάρα Frank Marshall, θα κάτσουν να το σκεφτούνε για επόμενο (λέει). 

Να σκεφτούνε τι, δηλαδή; Το Dominion, έχει βγάλει τα έξοδά του ήδη στο πρώτο 4ημερο προβολής αποδώθε και έχει γραπώσει αυθωρί και παραχρήμα το μισό μπιλιούνι παγκοσμίως. Τόμπολα. Το δεύτερο τινό που κάκιστα δεν ισχύει είναι το γεγονός ότι μόνο ντομίνιον των ντάινος δεν βλέπουμε στην οθόνη. Ειδικά στο πρώτο ημιχρόνιο των υπερβολικών σε διάρκεια 2 ½ ωρών, οι σαύρες είναι στο μπακγκράου, ενώ στο δεύτερο, μπηκόζ PG13, τα ζωντανά (εννιά στις δέκα φορές) μένουν από γκάζι με μαθηματική ακρίβεια μια σαγωνιά πριν το θανατηφόρο τους μπάιτ. 

Στα αποδέλοιπα, πάρε τζεημισμποντικά κυνηγητά στη Μάλτα, δώσε Ιντιάνα Τζοουνς σκοτεινές τρεχάλες στη ζουγκλα, γενικά μια έλλειψη ταυτότητας, χώρια που τοσάιντ στόρι περί αφανισμού των σπαρτών από μαμουθοακρίδες εργαστηρίου ή το περί ανθρώπινης κλωνοποίησης ανεκμετάλλευτο σεναριακό χαρτί, μούφεραν στο νου ένα ντεζαβύ από Downsizing του Alexander Payne. Ευτυχέστατα όμως, καθότι βρες μου θετική κριτική ταινίας με πρωταγωνιστή τον Chris Pratt (ενώ η συντρόφισσά του Bryce Dallas Howard προσπαθεί τουλάχιστον η κακομοίρα), υπάρχει η θρυλική επανένωση των οριζινάλ Laura Dern - Sam Neil - Jeff Goldblum, 

Για να χτυπήσει λιμιτάπια νοσταλγίας και να δώσει ανάσες από την αποπληκτική παρέλαση εικόνων και μηνυμάτων που τίποτις καινουργές δεν έχουν να προσθέσουν σε μια τελική αρπαχτή μιας ρομαντικής ιδέας που έχει οριστικά πιάσει στασίδι στο χρονοντούλαπο της ιουρασικής περιόδου.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 9 Ιουνίου 2022 από την Odeon!

Το "Μαγνητικά πεδία" αλά φινλανδικά!.

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Πώς το έλεγε η Desireless; "Voyage Voyage"...

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία, που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 30 Σεπτεμβρίου του 1979 στην πόλη Κόκολα της Φινλανδίας, Juho Kuosmanen. Παράλληλα με τις σπουδές του, σκηνοθέτησε κι έπαιξε σε έργα για το θέατρο και συνεργάστηκε στενά με την ομάδα West Coast Kokkola Opera, που ανεβάζει πειραματικές όπερες. Οι προηγούμενες μικρού μήκους ταινίες του απέσπασαν πολλά βραβεία σε σημαντικά φεστιβάλ, όπως στη Cinefondation των Καννών και στο Λοκάρνο. Η προηγούμενη ταινία του ήταν το αγαπημένο, ασπρόμαυρο «Η πιο ευτυχισμένη μέρα στη ζωή του Όλλι Μάκι» (Hymyilevä mies/ The Happiest Day in the Life of Olli Mäki, 2016), που είχε τιμηθεί με το βραβείο καλύτερης ταινίας στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του φεστιβάλ των Καννών εκείνης της χρονιάς.

Τούτη, η δεύτερη ταινία του Juho Kuosmanen γυρίστηκε με φιλμ, στη Ρωσία, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Rosa Liksom, η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περσινό (καλοκαιρινό) φεστιβάλ των Καννών. Έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό του τμήμα και τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής. Από εκεί και πέρα: ήταν υποψήφια για 3 βραβεία (καλύτερης ταινίας, γυναικείας και ανδρικής ερμηνείας) στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου, ήταν υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα διεθνούς ταινίας και υποψήφια για καλύτερη διεθνή ταινία στα Independent Spirit Awards. Ως επίσημη πρόταση της Φινλανδίας στα Όσκαρ, έφτασε στη βραχεία λίστα για το Όσκαρ διεθνούς ταινίας και κέρδισε βραβείο ερμηνείας για την πρωταγωνίστρια Seidi Haarla και το βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου Fipresci στο φεστιβάλ του Γκέτεμποργκ. Πρόσφατα απέσπασε οχτώ βραβεία Jussi, τα «φινλανδικά Όσκαρ», ανάμεσα τους κι αυτό της καλύτερης ταινίας της χρονιάς. Στην Ελλάδα, η ταινία έκανε πρεμιέρα στο περασμένο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπου προβλήθηκε στο επίσημο πρόγραμμα, εκτός συναγωνισμού, με προβολές στο Μέγαρο Μουσικής.

Η υπόθεση: Τέλη δεκαετίας του ’90, Ρωσία. Η Λάουρα είναι μια νέα γυναίκα, φοιτήτρια αρχαιολογίας από τη Φινλανδία, που ζει στη Μόσχα, έχοντας συνάψη ερωτική σχέση με την ιδιοκτήτρια του σπιτιού που νοικιάζει, την Ιρίνα. Είναι χειμώνας και οι δυο τους έχουν αποφασίσει να πάνε μαζί, με τρένο, μέχρι τον αρκτικό κύκλο και συγκεκριμένα μέχρι το λιμάνι του Μουρμπάνσκ, προκειμένου η Λάουρα να δει από κοντά τα περίφημα πετρογλυφικά, που έχουν ανακαλυφθεί εκεί. Εντέλει, η Ιρίνα ακυρώνει τη συμμετοχή της και η Λάουρα – με βαριά καρδιά – αποφασίζει να κάνει το ταξίδι μόνη της. Στο τρένο, η Λάουρα θα αναγκαστεί να μοιραστεί το μακρύ ταξίδι και το μικρό κουπε με έναν νεαρό Ρώσο μεταλλωρύχο, τον Λιόχα. Καθώς το τρένο προχωράει προς τον αρκτικό κύκλο, οι δυο τους συνειδητοποιούν ότι μοιράζονται ένα ταξίδι, που θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπουν τη ζωή.

Η άποψή μας: Ρε, τι όμορφη ταινία είναι αυτή; Τι γλυκιά, τι ζεστή (ω, ναι, παρά τις παγωμένες περιοχές της Ρωσίας που διασχίζει σε αυτό το ιδιαίτερο ταξίδι), τι αγαπησιάρικη. Μετά από μια σύντομη εισαγωγή, όπου καταλαβαίνουμε πως η Λάουρα αντιμετωπίζεται υποτιμητικά τόσο από την εράστριά της και σπιτονοικοκυρά της, την Ιρίνα, όσο και από την – γεμάτη διανοούμενους, μη χέσω – παρέα της, μπαίνουμε στο... ψητό. Είναι απαραίτητη η εισαγωγή, για να καταλάβει ο θεατής το στάτους στο οποίο βρίσκεται η Λάουρα. Είναι μια νέα γυναίκα, ίσως λίγο ανασφαλής εξαιτίας των λίγων παραπάνω κιλών της, σίγουρα σε αναζήτηση ταυτότητας. «Η κατανόηση του παρελθόντος μας είναι σημαντική για να μπορούμε να ερμηνεύσουμε το παρόν μας». Το ακούει και το ενστερνίζεται. Και το επαναλαμβάνει. Αλλά εντελώς μηχανικά. 

Κι αυτό είναι το υπέροχο σε αυτό το ταξίδι, όπου είναι η βασική πρωταγωνίστρια. Ξεκινάει ετερόφωτη και στο τέλος λάμπει, αυτόφωτη, με μεγαλύτερη γνώση του εαυτού της και του κόσμου, με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, χωρίς να χρειάζεται δεκανίκια, αλλά αντιλαμβανόμενη πως ναι, μπορεί να τα καταφέρει μόνη της, ναι, μπορεί να βρεθούν πολλοί άνθρωποι στο διάβα της που θα την πληγώσουν αλλά σίγουρα ναι, θα υπάρξουν και άνθρωποι σε αυτό το μεγάλο ταξίδι της ζωής, που θα τους αγαπήσει, θα αγαπηθεί από αυτούς και θα γίνει καλύτερη. 

Πώς το έλεγε ο πιτσιρίκος στο «Όταν ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές»; «Κάθε μέρα, με κάθε τρόπο, θα γίνομαι λίγο καλύτερος». Το επαναλάμβανε ως μάντρα. Η Λάουρα το βιώνει. Και μάλιστα, εκεί που δεν το περιμένει. Γιατί η πρώτη της επαφή με τον Λιόχα κάθε άλλο παρά ευχάριστη θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε. Φωνακλάς, μέθυσος, αδιάκριτος, στην αρχή την περνάει για πόρνη – και της το πετάει στα μούτρα, έτσι, χωρίς καμία αιδώ. Δεν καταλαβαίνει Χριστό, οπότε και η δικιά μας (που μιλάει σχεδόν άπταιστα ρώσικα) όταν πλέον νιώθει πιεσμένη και εκνευρισμένη, θα του ετοιμάσει μια κασκαρίκα. Όταν τη ρωτάει πώς λένε στα φινλανδικά το «σ’ αγαπώ», του απαντά «χάιστα βίτου», που απλά σημαίνει «άντε και γαμήσου»! Ναι, κατά μία έννοια, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει και «σ’ αγαπώ»... 

Η συνέχεια δεν είναι καλύτερη. Εκείνος δεν κάνει καμία προσπάθεια να κρύψει αυτά που νιώθει ή που αισθάνεται. Τα λέει όλα αφιλτράριστα. «Φαίνεσαι σοβαρή όλη την ώρα. Θα γεράσεις γρήγορα», της λέει. Δεν το λέει με κακία, εκείνη απαντά αμυντικά «το ξέρω» κι έτσι συνεχίζεται η κατάσταση. Η οποία θα επιδεινωθεί περισσότερο. Έως ότου μια κοινή έξοδος από το τρένο σε έναν από τους σταθμούς, θα αλλάξει τη δυναμική. Δεν γίνεται κάτι το συγκλονιστικό. Πάντως, η κατανάλωση άφθονης βότκας ίσως βοηθάει προς αυτήν την αλλαγή... Το δίδυμο όμως είναι δυναμικό. Εκεί που τσίγκλιζε ο Ρώσος και αμύνονταν η Φινλανδή, όταν η Φινλανδή, αφοπλισμένη, δεν κρύβει τα αισθήματά της, ο Ρώσος κάνει πίσω. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου... 

Αυτό που συμβαίνει μεταξύ της Λάουρα και το Λιόχα μου θύμισε περισσότερο τη σχέση ανάμεσα στην Έλενα και τον Αντώνη από τα «Μαγνητικά πεδία» παρά τη σχέση ανάμεσα στην Σελίν και τον Τζέσι από τη γνωστή τριλογία του Linklater – κι ας υπάρχει... τρένο στην πρώτη ταινία της τριλογίας, το «Πριν το ξημέρωμα». Ο Kuosmanen και το συνεργείο του κάνουν θαύματα σε ότι αφορά την κινηματογράφηση στους εκ προοιμίου στενούς και στενάχωρους χώρους ενός τρένου. Δεν μας δείχνει καθόλου την μηχανή του τρένου ή εξωτερικό του τρένου, που να δείχνει πέρα από ένα βαγόνι: όπως δήλωσε ο σκηνοθέτης, ήθελε ο θεατής να ενδιαφέρεται μόνο για αυτά που συμβαίνουν στο συγκεκριμένο βαγόνι. Ή στο βαγόνι – εστιατόριο. Ή στο βαγόνι όπου κοιμούνται στριμωγμένοι οι πιο φτωχοί ταξιδιώτες. Ή στην τουαλέτα του τρένου: μπορεί να μην έχει τρεχούμενο νερό στη βρύση για να πλένεις τα δόντια σου, αλλά μπορεί να λειτουργήσει μια χαρά ως καταφύγιο. Ή στο διάδρομο, έξω από το χώρο όπου βρίσκεται η ελεγκτής, εκεί όπου υπάρχει πάντα τεράστια τσαγιέρα με βραστό νερό, για να φτιάχνεις τσάι. 

Ο σκηνοθέτης μας μεταφέρει σε μια εποχή αναλογική, όπου τη μουσική την απολάμβανες από κασέτα στα γουόλκμαν, όπου δεν είχες κινητό για να καταγράψεις... τα πάντα, αλλά, στην καλύτερη, μια βιντεοκάμερα, η απώλεια της οποίας σου στοίχιζε πάρα, πάρα πολύ. Μια εποχή, την οποία ο δημιουργός δεν εξωραΐζει, δεν την γκλαμουροποιεί, αλλά ναι, η νοσταλγία είναι εκεί. Και ναι, τα πετρογλυφικά είναι η Ιθάκη. «Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν». Υπέροχο σενάριο, εξαιρετική κινηματογράφιση, τρομερές ατάκες («Απλά μου λείπει ο τρόπος που με κοιτούσε»), φοβερές ερμηνείες, κι όχι φίλε Λιόχα, ούτε η Λάουρα ούτε εμείς νομίζουμε πως είσαι κακός άνθρωπος. Κι ας «δανείζεσαι» ένα αυτοκίνητο, που δεν είναι δικό σου. Εκείνη η πρόχειρη, παιδική ζωγραφιά, που δεν ήθελες να δώσεις, τα λέει όλα. Ρε σεις, δείτε την ταινία. Είναι πραγματικά ότι καλύτερο για θερινό σινεμά.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 9 Ιουνίου 2022 από την One From The Heart!

"Η Αρχή της Ελπίδας"...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Το αυγό του φιδιού και τα... φιδάκια

Ο Βασίλης Δούβλης γεννήθηκε στα Ιωάννινα και σπούδασε Λογοτεχνία και Κινηματογράφο στην Αθήνα και το Παρίσι. Είναι προϊστάμενος του τομέα προγράμματος του Τηλεοπτικού Σταθμού της Βουλής των Ελλήνων. Έχει διδάξει σενάριο και σκηνοθεσία σε σχολές κινηματογράφου κι έχει σκηνοθετήσει ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, που έχουν προβληθεί και βραβευτεί σε πολλά διεθνή φεστιβάλ. Τούτη είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί 14 χρόνια μετά το «Η επιστροφή» (2007). Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον περασμένο Νοέμβριο στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου τιμήθηκε (εξ ημισείας με την ταινία «Αγία Έμυ») με το βραβείο Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου.

Ο τίτλος της ταινίας, 18, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, είναι ηθελημένα αμφίσημος, παραπέμποντας τόσο στην ηλικία των πρωταγωνιστών και τη δύσκολη ενηλικίωσή τους, όσο και στο γνωστό ναζιστικό σύνθημα (1=A= Adolf, 8=H=Hitler). Στην αρχή και στο φινάλε της ταινίας εντάσσεται οργανικά στη δράση η «Αρχή της Ελπίδας», η εμβληματική εγκατάσταση του Σκωτσέζου καλλιτέχνη Ρόμπερτ Μοντγκόμερι, που βρίσκεται πάνω από το πορθμείο στο Πέραμα.

Η υπόθεση: Ο Μιχάλης, μαθητής της Γ' Λυκείου από μια λαϊκή οικογένεια, ευαίσθητος και με καλλιτεχνικές ανησυχίες, συνηθίζει να φωτογραφίζει με το κινητό του πρόσωπα περαστικών στο δρόμο. Ζει στο Πέραμα, όπου η οικονομική κρίση και η πανδημία έχουν αφήσει έντονα τα σημάδια τους. Ένα από τα απότοκα αυτής της κρίσης είναι και η άνοδος του φασισμού. Στο Λύκειο του Μιχάλη δρα μια ρατσιστική ομάδα. Αρχηγός της είναι ο εξωσχολικός Ηλίας. Έχει μόλις απολυθεί από τις Ειδικές Δυνάμεις και μισεί οτιδήποτε είναι διαφορετικό από τον ίδιο: τους ξένους, τους μετανάστες, τους ομοφυλόφιλους. 

Ο Ηλίας και οι κολλητοί του, ο Πάνος, ο Στάθης και ο Στέλιος, θα στοχοποιήσουν τον Μιχάλη, ιδίως από τη στιγμή που θα μάθουν ότι εκείνος διαθέτει ενοχοποιητικό βίντεο με τον Ηλία και μια συμμαθήτριά του, την Κατερίνα. Ο Μιχάλης δέχεται επιθέσεις και απειλές για τη ζωή του και είναι σε δίλημμα για το τι πρέπει να κάνει: να σιωπήσει, προστατεύοντας έτσι, συγχρόνως, τον φίλο του, γιο μεταναστών, Αντώνη, αλλά και τον μικρότερο αδερφό του, τον Νίκο ή να τολμήσει να μιλήσει και να αποκαλύψει τη δράση της ομάδας, αδιαφορώντας για τις συνέπειες; Οι γονείς του, παρά τις καλές τους προθέσεις, αδυνατούν να σταθούν δίπλα του και να τον βοηθήσουν καθώς χαμένοι στο κυνήγι της επιβίωσης, είναι ουσιαστικά απόντες. Την ίδια ώρα, ο Στέλιος θα κάνει το δικό του ταξίδι αυτογνωσίας...

Η άποψή μας: Ακούμε ολοένα και συχνότερα τη φράση «βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», σαν καραμέλα, που προσπαθεί να δικαιολογήσει πολλές φορές τα αδικαιολόγητα, σε ότι αφορά παράλογες αποφάσεις της κυβερνησάρας μας. Τούτη η ταινία, αν μη τι άλλο, βρίσκεται όντως, ειλικρινά και ολοκληρωτικά, στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Αυτό βέβαια δεν την απαλλάσσει από τα προβλήματά της, που κατεβάζουν τις επιδόσεις της, παρά το γεγονός ότι ο πήχης των προσδοκιών είναι ανεβασμένος. Λακωνικά, θα λέγαμε πως το θέμα και η διαχείρησή του έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, το σενάριο, όμως (εννοείται, τι περιμένατε; ) σε ότι αφορά τη διάρθρωση της ιστορίας που αφηγείται, έχει κενά, σε κρίσιμα σημεία πλατειάζει, σε άλλα αποπροσανατολίζει (εδώ μπαίνει στην εικόνα και ο παράγοντας μοντάζ) και η ταινία κλείνει ουσιαστικά με ένα μη φινάλε. 

Το μείγμα επαγγελματιών ηθοποιών και ερασιτεχνών λειτουργεί καλά ως επί τω πλείστον – το ίδιο λειτουργεί και το μείγμα διαφορετικών ηλικιακών ομάδων: των 18άρηδων και των μεσηλίκων. Και παρά τα προβλήματά της, έχουμε την ταινία στην καρδιά μας. Γιατί τολμάει να μιλήσει με τρόπο σύγχρονο κι όχι αφ' υψηλού ή διδακτικά για μια πολύ πραγματική στρέβλωση της ελληνικής κοινωνίας. Ναι, το πρόβλημα της ανόδου της ακροδεξιάς είναι απότοκο της φτώχειας, της μιζέριας, της εξαθλίωσης. 

Βάζει όμως και μερικά άλλα ενδιαφέροντα ζητήματα ο Δούβλης. Την ουσιαστικά απουσία των γονέων πχ ή την αδυναμία – μην πω, αδιαφορία – να προσεγγίσουν ή να ασχοληθούν πραγματικά με τα παιδιά τους. Την έλλειψη αγάπης ουσιαστικά. Τον ναρκισσισμό, που χτυπάει κόκκινο. Την αποθέωση της σωματικής ρώμης. Την αποθέωση της εικόνας. Τη γοητεία «καθοδηγητών» που με επεξεργασμένη ρητορική και πατώντας σε κρίσιμα «κουμπάκια» μπορούν να προσηλυτίσουν νέους, που ψάχνουν από κάπου να πιαστούν. Την αίσθηση του να ανήκεις κάπου. Αλλά και τον έρωτα, που μπορεί (στην περίπτωση του Ηλία) να αναπαράγει την αρρώστια, αλλά που μπορεί (στην περίπτωση του Στέλιου) να αναδείξει τον καλύτερο εαυτό μας. 

Κάποια πράγματα, όμως, επαναλαμβάνω, δεν λειτουργούν, δεν βγάζουν νόημα ή δεν έχουμε αρκετές πληροφορίες για να τα ερμηνεύσουμε. Ας πούμε: γιατί ο Στέλιος (ο μόνος ουσιαστικά από τους ήρωες που αλλάζει με το πέρας της ταινίας) ενώ καταλαβαίνει ότι ένα από τα «φιλαράκια» του, τα φασιστόπουλα, του έχει κλέψει το πορτοφόλι, συνεχίζει να του(ς) κάνει παρέα και δεν τον ξεμπροστιάζει; Ο Μιχάλης γιατί πηγαίνει στην πιάτσα ταξί για να βρει τον πατέρα του, σε μια σκηνή μάλιστα η οποία ξεχειλώνει χωρίς λόγο; Η μεγάλη εικόνα της ταινίας είναι φανερή, την ασπαζόμαστε και την έχουμε στην καρδιά μας. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο θα θέλαμε να μην υπήρχαν οι μικρές αλλά βασικές ανορθογραφίες...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 2 Ιουνίου 2022 από την Rosebud 21!

Νέα γυναίκα, μόνη, ψάχνει...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Άννα μην κλαις...

Η Audrey Diwan είναι Γαλλίδα σκηνοθέτης με λιβανέζικη καταγωγή. Γεννήθηκε το 1980 στη Γαλλία. Πριν γίνει σκηνοθέτης, εργάστηκε ως δημοσιογράφος και σεναριογράφος. Είναι μέλος της Collectif 50 / 50, μιας γαλλικής ΜΚΟ που προωθεί την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στη βιομηχανία του κινηματογράφου. Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί. Η πρώτη ήταν η ταινία Mais vous êtes fous (Losing it, 2019), όπου πρωταγωνιστούσε ο Pio Marmaï (που υποδύεται τον καθηγητή στη δεύτερη ταινία της) – η συγκεκριμένη ταινία δεν έχει προβληθεί στην Ελλάδα. Προσεχώς, μαζί με την Rebecca Zlotowski, θα υπογράψουν το σενάριο στην αναβίωση της θρυλικής Εμμανουέλας, όπου θα πρωταγωνιστεί η Léa Seydoux!

Η ταινία Το Γεγονός έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περσινό φεστιβάλ Βενετίας, όπου συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα και όπου τιμήθηκε με τον Χρυσό Λέοντα καλύτερης ταινίας. Η πανελλήνια πρεμιέρα της ταινίας έγινε τον περασμένο Νοέμβριο στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου αποτέλεσε την ταινία που σήμανε την επίσημη πρεμιέρα του φεστιβάλ. Στη Γαλλία την ταινία είδαν στους κινηματογράφους γύρω στις 130 χιλιάδες θεατές.

Η υπόθεση: Γαλλία, 1963. Η Αν είναι μια νεαρή, έξυπνη και φέρελπις φοιτήτρια φιλολογίας από μια κωμόπολη κοντά στην Αγκουλέμ της δυτικής Γαλλίας, όπου οι γονείς της διατηρούν ένα μικρό καφέ. Δεν θέλει να γίνει καθηγήτρια: θέλει να γίνει συγγραφέας και να ξεφύγει από τα προβλεπόμενα που ορίζονται από την εργατική καταγωγή της. Η απρόσμενη εγκυμοσύνη της θα τη σοκάρει. Και θα τη θέσει μπροστά από ένα βασανιστικό δίλημμα: να κρατήσει το μωρό και να αποχαιρετίσει για πάντα τις όποιες πιθανότητες απόδρασης από την προδιαγεγραμμένη μοίρα της ή να προχωρήσει σε τερματισμό της εγκυμοσύνης. Διαλέγει την έκτρωση. 

Μόνο που η έκτρωση εκείνη την εποχή στη Γαλλία ήταν απαγορευμένη από τον νόμο. Όποιος γιατρός δεχόταν να τη βοηθήσει, κινδύνευε με φυλάκιση, όπως και η ίδια. Η Αν προσπαθεί να βρει μια λύση απεγνωσμένα. Βοήθεια δεν έχει από πουθενά. Οι εβδομάδες της εγκυμοσύνης περνούν δραματικά. Η Αν έρχεται αντιμέτωπη με τη ντροπή και τον πόνο, ενώ φτάνει να ρισκάρει την ίδια της τη ζωή...

Η άποψή μας: Δεν είναι η πρώτη φορά τα τελευταία αρκετά χρόνια όπου μια ταινία ασχολείται με το θέμα των εκτρώσεων. Πρόχειρα θυμάμαι Το μυστικό της Βέρα Ντρέικ (2004) του Mike Leigh (του οποίου η δράση τοποθετείται στη Μεγάλη Βρετανία της δεκαετίας του '50), το 4 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 μέρες (2007) του Cristian Mungiu (του οποίου η δράση τοποθετείται στη Ρουμανία της δεκαετίας του '80) και το Never Rarely Sometimes Always (2020) της Eliza Hittman (του οποίου η δράση τοποθετείται στις ΗΠΑ του σήμερα). Όλες αυτές οι ταινίες είναι κάτι παραπάνω από πολύ καλές – βέβαια, αν έπρεπε να τις αξιολογήσω, εννοείται ότι θα ξεχώριζα ως πιο συγκλονιστική, πλήρη κι απαλλαγμένη έστω από ίχνος διδακτισμού, τη ρουμάνικη. 

Όπως και να έχει, όλες αυτές οι ταινίες έχουν το ιδιάζον ενδιαφέρον να διαθέτουν προβολές στο σήμερα. Και να επισημαίνουν με τρόπο τρανταχτό και τολμηρό πως ενώ υποτίθεται πως οι σύγχρονες κοινωνίες προχωράμε προς τα εμπρός, κάποιες, από αυτές που δεν το περιμένεις, μιας που καταχωρούνται ως προηγμένες και προοδευτικές, πηγαίνουν προς τα πίσω ολοταχώς. Υπάρχουν πολύ πρόσφατα τα παραδείγματα της Πολωνίας και του Τέξας, για να αναφέρουμε δυο πολύ προβεβλημένες περιπτώσεις. 

Τούτη η ταινία λοιπόν, παραδόξως και... απαράδεκτα, είναι απόλυτα επίκαιρη. Εννοώ, δεν θα έπρεπε να είναι επίκαιρη. Θα έπρεπε να λειτουργεί ως κάτι του τύπου «κοίτα ρε συ πόσο βάρβαρη ήταν η κοινωνία ενάντια στις γυναίκες κάποτε». Το θέμα της αυτοδιαχείρισης του σώματος των γυναικών θα έπρεπε να είναι λυμένο. Όπως και η εξαφάνιση της αντίληψης από πολλούς άντρες ότι οι γυναίκες είναι κτήματά τους – στο πλαίσιο αυτό εμπίπτουν και οι γυναικοκτονίες. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο, τεράστιο θέμα... 

Η Diwan αφηγείται την ιστορία της με την προσήλωση ενός ντοκιμαντερίστα. Η κάμερά της λειτουργεί ως αυτόπτης μάρτυρας, που μεταφέρει στο κοινό απλώς και μόνο τα γεγονότα. Στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας αποφεύγει τον μελοδραματισμό, όπως αποφεύγει και να σοκάρει τους θεατές με φτηνά τρικ. Η ιστορία από μόνη της είναι αρκούντως σοκαριστική. Οπότε, κάποιες, λίγες σκηνές, όπως η επίμαχη προς το φινάλε, σοκάρουν μεν αλλά φαίνεται πως αυτό γίνεται υπολογιστικά, με τρόπο ώστε ο θεατής να χειραγωγηθεί για να αντιδράσει – με αποστροφή εννοείται. Ας πούμε ότι το «φθηναίνει» εδώ η συγκρατημένη κατά τα άλλα σκηνοθέτρια. 

Που επιλέγει το τετράγωνο κάδρο για να μεταφέρει πιο πετυχημένα την αίσθηση εγκλωβισμού της ηρωίδας της. Που επιλέγει να μην ξεκαθαρίσει απόλυτα για πολύ ώρα το χρονικό πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνουν χώρα τα γεγονότα, για να υπογραμμίσει πως – σε κάποιες χώρες – τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν σήμερα. Που επιλέγει με τον τρόπο της να δώσει μια αίσθηση θρίλερ με όσα τραβάει μόνη της η Αν. Που επιλέγει τολμηρά να αποσυνδέσει και να αποφετιχοποιήσει το σεξ σε σχέση με το συναίσθημα. Δεν βλέπουμε τη σκηνή όπου η Αν μένει έγκυος. Όταν τη βλέπουμε όμως να κάνει σεξ, είναι μια συνειδητή της απόφαση, επειδή είναι γκαβλωμένη κι όχι επειδή αγαπάει τον one-night-stand εραστή της. 

Η φεμινιστική ατζέντα της ταινίας χτυπάει όλες τις σωστές νότες και δεν υποπίπτει στο λάθος να τσουβαλιάσει συλλήβδην όλους τους άντρες ως γουρούνια: την υποκριτική κοινωνία του τότε (και του τώρα) προσπαθεί να στηλιτεύσει. Είναι η δεύτερη φορά σε μικρό χρονικό διάστημα που βλέπουμε μεταφορά (αυτοβιογραφικών εν πολλοίς) βιβλίων της Annie Ernaux στο σινεμά. Η προηγούμενη ήταν η ταινία «Το πάθος» (Passion simple) της επίσης Λιβανέζας, Danielle Arbid, που είδαμε στα τέλη Φεβρουαρίου στην Ελλάδα. 

Αυτήν τη φορά, όμως, η κινηματογραφική διασκευή ευτύχησε στην επιλογή της πρωταγωνίστριας. Η Ρουμάνα Anamaria Vartolomei είναι εξαιρετική. Σαγηνευτική εμφανισιακά και συναρπαστική ερμηνευτικά, κουβαλάει πραγματικά την ταινία στους ώμους της, καθώς δεν λείπει από κανένα πλάνο. Μια γενναία ερμηνεία, που την μπάζει για τα καλά στον κινηματογραφικό χάρτη. Την είχα προσέξει σε μικρούς ρόλους σε δύο ταινίες του 2017, το Ο θεριστής (Le semeur) και το Βασιλικοί γάμοι (L' échange des princesses). Προσεχώς, θα τη δούμε να υποδύεται την Maria Schneider (ναι, εκείνη από το Τελευταίο ταγκό στο Παρίσι του Bertolucci) στο Maria ενώ πρωταγωνιστεί και στην επόμενη ταινία του Bruno Dumont, το L' Empire, όπου σε ένα μικρό χωριό της Γαλλίας υποτίθεται πως ζουν εξωγήινοι Ιππότες undercover! Μια χαρά της πάνε τα πράγματα της 23χρονης Anamaria. Και μόνο για να τη δείτε να διαπρέπει σε τούτη την ταινία αξίζει να επισκεφτείτε το θερινό της περιοχής σας.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 2 Ιουνίου 2022 από την Rosebud 21!

του gaRis (@takisgaris)

Πιάσαμε κοντά μια 2ετία όπου ο σινεμάς επλήγη καμπόσο, ασυζητητί. Χώρια που ήδη για μια καμιά 10ετία-και-βάλε στενάζουμε υπό τον ζυγό των κομικομπουκάδων, που έχουν μετατρέψει την κινηματογραφική εμπειρία σε χυλό, όμοιο με το τσένταρ που λούζει τα νάτσος σου στην κυριακάτικη απογευματινή προβολή στο σίνεπλεξ. Με τούτα τα δεδόμενα, λογικά όταν σκάει ένας νέος Alex Garland ανά 4ετία (Ex Machina, 2014 και Annihilation, 2018) θα πρέπει να χτυπάμε αναβολή από το αρτχαουζιανό sci fi gore ντελίριο (με την καλή έννοια). 

Εννοώ ότι στον κυκεώνα της δισδιάστατης σαχλοπατικωσούρας, η άφοβη καλλιτεχνική ματιά, η αναμόχλευση των αιωνίων ερωτημάτων περί ελευθερίας, εξουσίας, πίστης και νοημοσύνης του βρετανού δημιουργού είναι μποναμάς από λίαν ευπρόσδεκτος έως σαφώς αναγκαίος για τον «νοήμονα» θεατή. Από την άλλη, αυτά επιτυγχάνονται όταν το σενάριο πραγματεύεται τις ιδέες του με ένα στιλπνό, ρυθμικά ελεγχόμενο σχεδιασμό, σε αρμονία με την παντοδύναμη χρωστική παλέτα του Rob Hardy και βίζουαλς και εφφέδες που δε γκελάρουν αλλά υπερθεματίζουν όπως στο οσκαροβραβευμένο Ex Machina.

Λάου λάου σε πάω γιατί το ίδιον με το Men εδωνά είναι πως αξίζει να το δεις anyway. Ναι, είναι πενιχρό σε χαρακτηρολογική ανάλυση και ως δραματουργική έκβαση. Ναι, πάσχει βαρέως από #MeToo-τίτιδα και θωπεύει απροκάλυπτα τον ούλτρα-φεμινισμό στο μαλακό του υπογάστριο. Ναι, πασαλείβει Wicked Man γκόθικ ατμόσφαιρες στη λασπουριά του Κρονεμβούργιου σωματικού τρόμου χωρίς να κοινωνεί πιστευτά την οργανική τους διασύνδεση. Και ναι-ναι-ναι-ναι-ναι (το παραδέχομαι) κηρύττει έμπλεο φανατισμού εναντίον της ανδρικής τοξικότητας στη λογική του «όλοι οι άνδρες την ίδια μούρη έχουνε», όμως: O Alex Garland έχει φαντασία (ΚΑΙ σεναριογράφος του 28 Days Later ειρήσθω εν παρόδω), αδιαπραγμάτευτο δημιουργικό όραμα και πλήρη άγνοια εισπρακτικού κινδύνου που μετά και το Men ενδέχεται να το πληρώσει από την τσέπη του κυριολεκτικά, όπως κατήντησε τα τελευταία χρόνια ο M.N. Shyamalan (κράτατο το όνομα αυτό για τον επίλογο). 

Μπήκα κατευθείαν στο ψαχνό, αλλά δε γίνεται να αποφύγω την υποτυπώδη πλοκή της ταινίας. Η Harper (Jessie Buckley) παραθερίζει μονάχη στην καταπράσινη, επιβλητικά υποβλητική βρετανική ύπαιθρο, ποθώντας να αναρρώσει από την τραυματική αυθωρί εμπειρία της αυτοκτονίας του κακοποιητικού συντρόφου της James (Paapa Essiedou). Στο χωριουδάκι όπου αρχίζει να κόβει βόλτες, τσουγκράει πάνω σε διαφόρους άνδρες, με την εξής...μία φάτσα (Rory Kinnear ο οποίος το διασκεδάζει αφάνταστα), μα σκατίπαιδο, μα κληρικός, μα θαμώνας πάμπ, μα γυμνός περιφερόμενος επιδειξίας - όλα γύρω σε θυμίζουν ένα πράμα. 

Εκεί που χάνεται η λογική κερδίζει η Τζεσάρα η οποία (I’m Thinking of Ending Things, The Lost Daughter) είναι η πιο φορμαρισμένη ηθοποιός σήμερα, με παροιμιώδη ευκολία να βγάζει σκασμένη ανησυχία με φυσικότατο κρεσέντο. Κι ευτυχώς που ο Alex...ευτύχησε με το καστ γιατί τούτη η εξεζητημένη αποκοτιά που διαλύεται στα εξών συνετέθη στην τρίτη πράξη, διαφορετικά θα κατέρρεε υπό το βάρος της απλοϊκά μανιχαϊστικής προσέγγισης της πάλης των φύλων και της καραγκαγκάν τελικής σεκάνς που σε στέλνει μεταξύ αποτροπιασμού και αχαλίνωτου βρωμογέλωτα. 

To Men είναι η άνιση εκ του αποτελέσματος απόπειρα του δημιουργού του να δέσει εντυπωσιακά τον νατουραλιστικό τρόμο με το αιώνιο δίπολο αρσενικό-θηλυκό. Μια Σιαμαλανίτιδα (βλ. Οίηση) την έχει ο Garland, καιρός λοιπόν είναι να απασφαλίσει τις ερμητικές πύλες της φαντασίας του ώστε να χαρίσει στον θεατή ότι δικαιωματικά του αναλογεί: Μια τίμια κινηματογραφική κάθαρση, μια πειστική απάντηση στα μυριάδες ερωτήματα που ο ίδιος σωρηδόν μας θέτει.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 2 Ιουνίου 2022 από την Tanweer!