Η Βασίλισσα της Ισπανίας
του Fernando Trueba. Με τους Penélope Cruz, Antonio Resines, Neus Asensi, Ana Belén, Javier Cámara, Chino Darín, Loles León, Arturo Ripstein, Jorge Sanz, Rosa Maria Sardà, Santiago Segura, Cary Elwes, Clive Revill, Mandy Patinkin
Hey, Macarena!
του zerVo (@moviesltd) 
36 βασανιστικά χρόνια ήταν αυτά και δύσκολα λησμονιούνται. Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες, που ο πανέμορφος τόπος της Ιβηρικής διατηρήθηκε, μετά από μια σειρά αιματηρών εσωτερικών τριγμών, στον γύψο, γεγονός που οδήγησε λογικότατα στην στέρηση των ατομικών ελευθεριών των πολιτών και στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, στον οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό μαρασμό, αλλά και στην πλήρη απομόνωση του. Δεν είναι παράλογο λοιπόν, τα σημάδια που άφησε στην Ισπανία το μακροχρόνιο πέρασμα της Χούντας του Φράνκο από την εξουσία, να είναι ανεξίτηλα, ακόμη και στις μέρες μας, σχεδόν μισό αιώνα μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος και να επιχειρούνται συγκρίσεις του δημοκρατικού μεν, αλλά προβληματικού σε ότι έχει να κάνει με την στήριξη των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, που έχουν νιώσει βαθιά στο πετσί τους την οικονομική κρίση που διανύουμε, μοντέλου, του σήμερα, με το αυταρχικό χθες. Που τόσο πολύ πάλεψε ο μαχητικός Μεσόγειος λαός να αποτινάξει από πάνω του, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο μέλλον.
Αρχές της δεκαετίας του '50. Την στιγμή που οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επουλώνουν τις πληγές τους, μετά το οριστικό τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και κάποιες εξ αυτών έχουν εκδημοκρατιστεί, μετά από μακρά περίοδο διακυβέρνησης από τους στρατιωτικούς, η Εσπάνια παραμένει βουτηγμένη στον λήθαργο και αποκλεισμένη από τις διεθνείς κοινότητες, εξαιτίας των πραξικοπηματιών που την κυβερνούν. Σε μια απόπειρα να ανοίξουν οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Δύση, η χώρα θα ανοίξει τα σύνορα της στο Χόλιγουντ, ελπίζοντας πως οι παραγωγοί του θα επενδύσουν σε ταινίες που θα γυριστούν εκεί. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η ιστορική υπερπαραγωγή Η Βασίλισσα της Ισπανίας, που την σκηνοθεσία της έχει αναλάβει ο θρυλικός και με περισσότερα από 200 φιλμς στο παλμαρέ του, πλην υπερήλικας Τζον Σκοττ, που θα έχει για βασική του πρωταγωνίστρια, στον ρόλο της Ιζαμπέλας της Καστίλης, την φημισμένη Σπανιόλα, αν και πολιτογραφημένη Αμερικανίδα, σούπερ σταρ Μακαρένα Γρανάδα!
Από την πρώτη στιγμή η τιμημένη ακόμη και με Όσκαρ - όπως μας αποκαλύπτουν τα επίκαιρα της εποχής - ηθοποιός, δεν θα δει με καλό μάτι την επιστροφή της στα πάτρια εδάφη, έχοντας άσχημες μνήμες από το κυνηγητό που είχε υποστεί ο αριστερών πεποιθήσεων πατέρας της από τους φασίστες, γεγονός που την οδήγησε να αυτοεξοριστεί, ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω της. Η συνάντηση της με τους παλιούς της κομπανιέρους, από τον καιρό που άσημη ακόμη έπαιζε στα περιοδεύοντα θεατρικά σανίδια, η επανεμφάνιση ενός καλού φίλου, που θεωρούταν χαμένος στα Ναζιστικά στρατόπεδα κατοχής αλλά και ο ξαφνικός έρωτας που θα νιώσει για τον όμορφο νεαρό (και κρυφοαντιστασιακό) βοηθό στα γυρίσματα, θα αναπτερώσουν το ηθικό της, ώστε να δώσει τον καλύτερο της εαυτό στην ερμηνεία.
Σε ποια ακριβώς σοβαρή ταινία είναι το ερώτημα, αφού από την πρώτη κιόλας στιγμή το συνολικό πρότζεκτ, μοιάζει με ένα κακοστημένο αστείο, αφού τόσο οι Γιάνκηδες, μέλη του καστ ή του συνεργείου, δεν δείχνουν ικανοί να προσαρμοστούν στις δύσκολες μεσογειακές συνθήκες, την ίδια ώρα που οι περιορισμοί που έχει επιβάλλει η Χούντα, θα φτάσουν ίσαμε το καμπ που έχει εγκατασταθεί η παραγωγή. Κάτι που θα ξυπνήσει στις καρδιές των ντόπιων ηθοποιών την επαναστατική φλόγα, ώστε ακόμη και μπροστά στο ενδεχόμενο να επισκεφτεί ο ίδιος ο Δικτάτορας τα γυρίσματα, να επιθυμήσουν να του δείξουν πως δεν τον φοβούνται και θα έδιναν και την ψυχή τους για να επικρατήσει η Ελευθερία.
Από το βασικό όνομα της κεντρικής ηρωίδας, οι σινεφίλ θα έχουν κατανοήσει πως πρόκειται για μια θεματική συνέχεια της μεγάλης ιντερνάσιοναλ επιτυχίας La Nina De Tus Ojos, που ο αναγνωρισμένος δημιουργός, Οσκαρούχος στα 1994 για το Belle Epoque, Fernando Trueba, είχε υπογράψει μια εικοσαετία πριν. Είκοσι χρόνια που έχουν περάσει και στην πραγματικότητα της πλοκής, από τότε που η Hey Μακαρένα, ενζενί ακόμα, έκανε τα πρώτα της βήματα στην τέχνη. Και που σε αντίθεση με την πατρίδα της που πολιτικοκοινωνικά διαρκώς ολισθαίνει, εκείνη έχει φτάσει την καριέρα της στο απόγειο. Συνεπώς όπως αντιλαμβάνεται εύκολα όποιος είχε παρακολουθήσει εκείνη την πρώτη, επίσης καυστική σάτιρα από τον Μαδριλένο ντιρέκτορα, το ίδιο ακριβώς ύφος ακολουθείται κι εδώ, που στην ουσία το περιοριστικό σοσιολογικό περιβάλλον, έχει μεταβληθεί, στο χειρότερο του.
Δεδομένα στους πνευματώδεις διαλόγους ανάμεσα στους καλλιτέχνες - σε φόρμα Coenική, του τύπου Hail, Caesar - βασιλεύει η αλληγορία, γεννώντας έτσι τα συνθήματα πάλης, που χαμηλόφωνα στην αρχή, πολύ πιο έκδηλα στην συνέχεια κάνουν την εμφάνιση τους. Η ταινία μέσα στην ταινία, όμως, είναι μια τεχνική που όχι σε λίγα της σημεία προκαλεί κομφούζιο και αναταραχή στην ορθολογική σκέψη της πλατείας. Το βασικό σύνθημα του Trueba είναι πως πάντοτε η Τέχνη θα πρέπει να διατηρεί τον πλέον ενεργό ρόλο σε καταστάσεις αφόρητες που πλήττουν καίρια την κοινωνία. Και να ορίσει μέσα από την αρτιστική έμπνευση, τις διεξόδους εκείνες, που θα οδηγήσουν την άβουλη μάζα στην επανάσταση. Ακόμη και στο προς το τέλος πλάνο, που λαμβάνει χώρα μια μυστική, μαζική αντιεξουσιαστική πράξη, το γλαφυρό στυλ της ανάλαφρης σε όλα τα επίπεδα κομεντί, δεν εγκαταλείπεται, συνεπώς και η κορύφωση του φινάλε, μοιάζει ξεκομμένη και ημιτελής.
Παρόλο που η εκλαμπρότατη και διασημότερη πρέσβειρα της Ισπανίας στην νεότερη κινηματογραφική ιστορία, Penelope Cruz, μοιάζει όπως συνήθως με οπτασία, μέσα στην χρυσοποίκιλτη στολή της βασιλίσσης, εντούτοις δεν μπορούμε να πούμε πως η παρουσία της εδώ είναι κάτι το ξεχωριστό ή το ασυνήθιστο. Η Νίνια των Ονείρων μας, μπορεί να έχει κλείσει τους 43 Απρίληδες ζωής και να μην της φαίνεται ούτε κατά διάνοια, αν επιθυμεί όμως να παραμείνει στην κορυφή του φιλμικού ενδιαφέροντος, θα πρέπει να αφήσει κατά μέρος, τέτοιου είδους χωρίς σπουδαίο εξωΙσπανικό ενδιαφέρον σίκουελ και να επανέλθει στις πιο σοβαρές ερμηνείες. Που εντός ολίγου κλείνουν δεκαετία απουσίας, από τον καιρό της Cristina Barcelona και των Abrazos Rotos.
Από την πρώτη στιγμή η τιμημένη ακόμη και με Όσκαρ - όπως μας αποκαλύπτουν τα επίκαιρα της εποχής - ηθοποιός, δεν θα δει με καλό μάτι την επιστροφή της στα πάτρια εδάφη, έχοντας άσχημες μνήμες από το κυνηγητό που είχε υποστεί ο αριστερών πεποιθήσεων πατέρας της από τους φασίστες, γεγονός που την οδήγησε να αυτοεξοριστεί, ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω της. Η συνάντηση της με τους παλιούς της κομπανιέρους, από τον καιρό που άσημη ακόμη έπαιζε στα περιοδεύοντα θεατρικά σανίδια, η επανεμφάνιση ενός καλού φίλου, που θεωρούταν χαμένος στα Ναζιστικά στρατόπεδα κατοχής αλλά και ο ξαφνικός έρωτας που θα νιώσει για τον όμορφο νεαρό (και κρυφοαντιστασιακό) βοηθό στα γυρίσματα, θα αναπτερώσουν το ηθικό της, ώστε να δώσει τον καλύτερο της εαυτό στην ερμηνεία.
Σε ποια ακριβώς σοβαρή ταινία είναι το ερώτημα, αφού από την πρώτη κιόλας στιγμή το συνολικό πρότζεκτ, μοιάζει με ένα κακοστημένο αστείο, αφού τόσο οι Γιάνκηδες, μέλη του καστ ή του συνεργείου, δεν δείχνουν ικανοί να προσαρμοστούν στις δύσκολες μεσογειακές συνθήκες, την ίδια ώρα που οι περιορισμοί που έχει επιβάλλει η Χούντα, θα φτάσουν ίσαμε το καμπ που έχει εγκατασταθεί η παραγωγή. Κάτι που θα ξυπνήσει στις καρδιές των ντόπιων ηθοποιών την επαναστατική φλόγα, ώστε ακόμη και μπροστά στο ενδεχόμενο να επισκεφτεί ο ίδιος ο Δικτάτορας τα γυρίσματα, να επιθυμήσουν να του δείξουν πως δεν τον φοβούνται και θα έδιναν και την ψυχή τους για να επικρατήσει η Ελευθερία.
Από το βασικό όνομα της κεντρικής ηρωίδας, οι σινεφίλ θα έχουν κατανοήσει πως πρόκειται για μια θεματική συνέχεια της μεγάλης ιντερνάσιοναλ επιτυχίας La Nina De Tus Ojos, που ο αναγνωρισμένος δημιουργός, Οσκαρούχος στα 1994 για το Belle Epoque, Fernando Trueba, είχε υπογράψει μια εικοσαετία πριν. Είκοσι χρόνια που έχουν περάσει και στην πραγματικότητα της πλοκής, από τότε που η Hey Μακαρένα, ενζενί ακόμα, έκανε τα πρώτα της βήματα στην τέχνη. Και που σε αντίθεση με την πατρίδα της που πολιτικοκοινωνικά διαρκώς ολισθαίνει, εκείνη έχει φτάσει την καριέρα της στο απόγειο. Συνεπώς όπως αντιλαμβάνεται εύκολα όποιος είχε παρακολουθήσει εκείνη την πρώτη, επίσης καυστική σάτιρα από τον Μαδριλένο ντιρέκτορα, το ίδιο ακριβώς ύφος ακολουθείται κι εδώ, που στην ουσία το περιοριστικό σοσιολογικό περιβάλλον, έχει μεταβληθεί, στο χειρότερο του.
Δεδομένα στους πνευματώδεις διαλόγους ανάμεσα στους καλλιτέχνες - σε φόρμα Coenική, του τύπου Hail, Caesar - βασιλεύει η αλληγορία, γεννώντας έτσι τα συνθήματα πάλης, που χαμηλόφωνα στην αρχή, πολύ πιο έκδηλα στην συνέχεια κάνουν την εμφάνιση τους. Η ταινία μέσα στην ταινία, όμως, είναι μια τεχνική που όχι σε λίγα της σημεία προκαλεί κομφούζιο και αναταραχή στην ορθολογική σκέψη της πλατείας. Το βασικό σύνθημα του Trueba είναι πως πάντοτε η Τέχνη θα πρέπει να διατηρεί τον πλέον ενεργό ρόλο σε καταστάσεις αφόρητες που πλήττουν καίρια την κοινωνία. Και να ορίσει μέσα από την αρτιστική έμπνευση, τις διεξόδους εκείνες, που θα οδηγήσουν την άβουλη μάζα στην επανάσταση. Ακόμη και στο προς το τέλος πλάνο, που λαμβάνει χώρα μια μυστική, μαζική αντιεξουσιαστική πράξη, το γλαφυρό στυλ της ανάλαφρης σε όλα τα επίπεδα κομεντί, δεν εγκαταλείπεται, συνεπώς και η κορύφωση του φινάλε, μοιάζει ξεκομμένη και ημιτελής.
Παρόλο που η εκλαμπρότατη και διασημότερη πρέσβειρα της Ισπανίας στην νεότερη κινηματογραφική ιστορία, Penelope Cruz, μοιάζει όπως συνήθως με οπτασία, μέσα στην χρυσοποίκιλτη στολή της βασιλίσσης, εντούτοις δεν μπορούμε να πούμε πως η παρουσία της εδώ είναι κάτι το ξεχωριστό ή το ασυνήθιστο. Η Νίνια των Ονείρων μας, μπορεί να έχει κλείσει τους 43 Απρίληδες ζωής και να μην της φαίνεται ούτε κατά διάνοια, αν επιθυμεί όμως να παραμείνει στην κορυφή του φιλμικού ενδιαφέροντος, θα πρέπει να αφήσει κατά μέρος, τέτοιου είδους χωρίς σπουδαίο εξωΙσπανικό ενδιαφέρον σίκουελ και να επανέλθει στις πιο σοβαρές ερμηνείες. Που εντός ολίγου κλείνουν δεκαετία απουσίας, από τον καιρό της Cristina Barcelona και των Abrazos Rotos.
Στις δικές μας αίθουσες? Την 1η Ιουνίου 2017 από την Tanweer
