του Θόδωρου Γιαχουστίδη
18ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου: Τετάρτη 22 Μαρτίου
Bienvenue!
Bienvenue!
Για πρώτη φορά το φεστιβάλ διεξάγεται ταυτόχρονα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Βέβαια, στη Θεσσαλονίκη οι σινεφίλ που τους αρέσει ο γαλλικός κινηματογράφος θα δουν το 1/3 περίπου των ταινιών που θα δουν οι αντίστοιχοι σινεφίλ στην Αθήνα. Ας είναι. Πριν ξεκινήσει το φεστιβάλ, εμείς σας παραθέτουμε εδώ τα κείμενα για δύο από τις ταινίες που θα παιχτούν. Ταινίες που είδαμε σε πρόσφατα φεστιβάλ στο εξωτερικό και αποτέλεσαν μέρος ανταποκρίσεων μας. Έτσι, για να μπαίνουμε σιγά σιγά στο κλίμα: η Πέμπτη είναι κοντά! Οι ταινίες στις οποίες θα αναφερθούμε είναι οι: «Μέσα στο δάσος» (Dans les bois) του Guillaume Nicloux την οποία είδαμε στην Berlinale του 2016 (μόνο που τότε είχε τον τίτλο «The End») και «Βικτώρια» (Victoria) της Justine Triet την οποία είδαμε στο φεστιβάλ Καννών του 2016 (μόνο που τότε είχε τον τίτλο «In Bed with Victoria»!). Τα κείμενα παρατίθενται με ελάχιστες αλλαγές σε σχέση με αυτό που είχαμε στείλει ως ανταπόκριση από τα δύο φεστιβάλ.
Ο Guillaume Nicloux είναι ένας σκηνοθέτης, που η τελευταία του ταινία την οποία παρακολουθήσαμε εμπορικά σε αίθουσες στη χώρα μας ήταν το «Κλειδί» (La clef), παραγωγής 2007, με πρωταγωνιστή τον Guillaume Canet. Είναι ένας σκηνοθέτης που οι ταινίες του είναι αν μη τι άλλο, ξεχωριστές. Και κάθε άλλο παρά αδιάφορες. Η τελευταία του ταινία ονομάζεται «The End» και λαμβάνει χώρα στο τμήμα «Forum» της φετινής Berlinale.
Η υπόθεση: Γαβγίσματα. Ένας υπέρβαρος, μεσήλικας, μοναχικός άνθρωπος ξυπνάει φορώντας μόνο το μποξεράκι του. Η υπερμεγέθης κοιλιά του ξεχωρίζει. Τρώει πρωινό, ταΐζει τον σκύλο του και μαζί ξεκινάνε για το κοντινό δάσος. Πηγαίνουν για κυνήγι λαγού. Αρχικά, όλα βαίνουν καλώς. Κάποια στιγμή, όμως, το σκυλί εξαφανίζεται. Το κινητό του κυνηγού δεν έχει σήμα. Αποπροσανατολισμένος, δεν ξέρει πως να βγει από το δάσος. Αποκαμωμένος, αγκομαχώντας, πεινασμένος, βρίζει και μεμψιμοιρεί, καθώς νιώθει ότι ζει έναν εφιάλτη. Κοιμάται και την επόμενη μέρα αντιλαμβάνεται πως κάποιος του έχει κλέψει το όπλο του. Συναντά μαύρους σκορπιούς! Βλέπει έναν νεαρό ως σανίδα σωτηρίας αλλά κάθε άλλο παρά τον βοηθά εκείνος. Το δεύτερο βράδυ εμφανίζεται μπροστά του μια ολόγυμνη γυναίκα! Δεν του μιλάει. Μαζί πλέον, οι δυο τους, περπατούν εις το δάσος αναζητώντας διέξοδο. Θα τη βρουν; Και ποιο θα είναι το τέλος;
Η άποψή μας: Έχουν περάσει 40 χρόνια από τότε που βγήκε στις αίθουσες το αριστούργημα του Bernardo Bertolucci «1900», στο οποίο πρωταγωνιστές ήταν ο Roberd De Niro και ο Gérard Depardieu. 40 χρόνια μετά, ο De Niro είναι ένας αξιοσέβαστος ηθοποιός, που δεν δίνει πολλά δικαιώματα για κουτσομπολιά στην προσωπική του ζωή αλλά γυρίζει τη μία μαλακία μετά την άλλη! Από την άλλη, ο Depardieu πρέπει να έχει σκατά στο κεφάλι του! Παλιοχαρακτήρας, φιλοχρήματος, μέθυσος, ρατσιστής, κι όμως, οι κινηματογραφικές του επιλογές είναι ως επί το πλείστον άριστες! Παίρνοντας και πολύ μεγάλα ρίσκα, έτσι; Με τίποτε ο De Niro δεν θα έπαιζε το συγκεκριμένο ρόλο σε αυτήν την ταινία. Κι αν τον έπαιζε δεν θα τον έπαιζε με τον μαγικό τρόπο που τον παίζει ο Depardieu. Αυτό το τέρας της υποκριτικής που χρησιμοποιεί ακόμα και το παραμορφωμένο από τα πολλά κιλά σώμα του για να βγάλει συναίσθημα. Έχοντας τη μορφή ταινίας μυστηρίου τούτο εδώ το καλλιτέχνημα δεν είναι παρά μία σπουδή για τον σύγχρονο άνθρωπο. Όπως θα έλεγε και ο Κόκορας του Αρκά «Θέλω να βγω από το ψυχολογικό μου αδιέξοδο αλλά δεν θυμάμαι από που μπήκα»! Εντελώς υπαρξιακό θρίλερ με όλες τις αναζητήσεις που συνακόλουθα κουμπώνουν επάνω του. Η ζωή είναι ένα παράξενο, μπερδεμένο δάσος. Χωρίς σκύλο, χωρίς κινητό, χωρίς όπλο, χωρίς «πολιτισμό» μένουμε γυμνοί, αντιμέτωποι με τα αρχέγονα ένστικτά μας. Η νέα γενιά δεν βοηθάει, ούτε καν με αντίτιμο. Και το μέλλον είναι μια γυμνή, τρομαγμένη, βιασμένη (;) γυναίκα, που δεν ξέρεις πως θα αντιδράσει. Ή μήπως το μέλλον έχει ήδη τελειώσει και το τέλος είναι ήδη εδώ; Σπουδαία ταινία όχι για όλους, με ένα φινάλε εκρηκτικό και εντέλει αυτοκτονικό. Ναι, τα καλά πράγματα προκύπτουν εκεί απ' όπου δεν τα περιμένεις...
Η υπόθεση: Γαβγίσματα. Ένας υπέρβαρος, μεσήλικας, μοναχικός άνθρωπος ξυπνάει φορώντας μόνο το μποξεράκι του. Η υπερμεγέθης κοιλιά του ξεχωρίζει. Τρώει πρωινό, ταΐζει τον σκύλο του και μαζί ξεκινάνε για το κοντινό δάσος. Πηγαίνουν για κυνήγι λαγού. Αρχικά, όλα βαίνουν καλώς. Κάποια στιγμή, όμως, το σκυλί εξαφανίζεται. Το κινητό του κυνηγού δεν έχει σήμα. Αποπροσανατολισμένος, δεν ξέρει πως να βγει από το δάσος. Αποκαμωμένος, αγκομαχώντας, πεινασμένος, βρίζει και μεμψιμοιρεί, καθώς νιώθει ότι ζει έναν εφιάλτη. Κοιμάται και την επόμενη μέρα αντιλαμβάνεται πως κάποιος του έχει κλέψει το όπλο του. Συναντά μαύρους σκορπιούς! Βλέπει έναν νεαρό ως σανίδα σωτηρίας αλλά κάθε άλλο παρά τον βοηθά εκείνος. Το δεύτερο βράδυ εμφανίζεται μπροστά του μια ολόγυμνη γυναίκα! Δεν του μιλάει. Μαζί πλέον, οι δυο τους, περπατούν εις το δάσος αναζητώντας διέξοδο. Θα τη βρουν; Και ποιο θα είναι το τέλος;
Η άποψή μας: Έχουν περάσει 40 χρόνια από τότε που βγήκε στις αίθουσες το αριστούργημα του Bernardo Bertolucci «1900», στο οποίο πρωταγωνιστές ήταν ο Roberd De Niro και ο Gérard Depardieu. 40 χρόνια μετά, ο De Niro είναι ένας αξιοσέβαστος ηθοποιός, που δεν δίνει πολλά δικαιώματα για κουτσομπολιά στην προσωπική του ζωή αλλά γυρίζει τη μία μαλακία μετά την άλλη! Από την άλλη, ο Depardieu πρέπει να έχει σκατά στο κεφάλι του! Παλιοχαρακτήρας, φιλοχρήματος, μέθυσος, ρατσιστής, κι όμως, οι κινηματογραφικές του επιλογές είναι ως επί το πλείστον άριστες! Παίρνοντας και πολύ μεγάλα ρίσκα, έτσι; Με τίποτε ο De Niro δεν θα έπαιζε το συγκεκριμένο ρόλο σε αυτήν την ταινία. Κι αν τον έπαιζε δεν θα τον έπαιζε με τον μαγικό τρόπο που τον παίζει ο Depardieu. Αυτό το τέρας της υποκριτικής που χρησιμοποιεί ακόμα και το παραμορφωμένο από τα πολλά κιλά σώμα του για να βγάλει συναίσθημα. Έχοντας τη μορφή ταινίας μυστηρίου τούτο εδώ το καλλιτέχνημα δεν είναι παρά μία σπουδή για τον σύγχρονο άνθρωπο. Όπως θα έλεγε και ο Κόκορας του Αρκά «Θέλω να βγω από το ψυχολογικό μου αδιέξοδο αλλά δεν θυμάμαι από που μπήκα»! Εντελώς υπαρξιακό θρίλερ με όλες τις αναζητήσεις που συνακόλουθα κουμπώνουν επάνω του. Η ζωή είναι ένα παράξενο, μπερδεμένο δάσος. Χωρίς σκύλο, χωρίς κινητό, χωρίς όπλο, χωρίς «πολιτισμό» μένουμε γυμνοί, αντιμέτωποι με τα αρχέγονα ένστικτά μας. Η νέα γενιά δεν βοηθάει, ούτε καν με αντίτιμο. Και το μέλλον είναι μια γυμνή, τρομαγμένη, βιασμένη (;) γυναίκα, που δεν ξέρεις πως θα αντιδράσει. Ή μήπως το μέλλον έχει ήδη τελειώσει και το τέλος είναι ήδη εδώ; Σπουδαία ταινία όχι για όλους, με ένα φινάλε εκρηκτικό και εντέλει αυτοκτονικό. Ναι, τα καλά πράγματα προκύπτουν εκεί απ' όπου δεν τα περιμένεις...
Είδαμε και την ταινία έναρξης του τμήματος «Εβδομάδα της Κριτικής». Είναι το «In Bed with Victoria» με αρχικό τίτλο μόνο «Victoria, που προφανώς άλλαξε για να μην υπάρχει παρεξήγηση σε σχέση με την πρόσφατη γερμανική ταινία, που κέρδισε το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βερολίνου του 2015. Το πως βρέθηκε αυτή η ταινία να παίζεται στο τμήμα που ετοιμάζουν οι Γάλλοι κριτικοί, πραγματικά με ξεπερνάει. Θα προσπαθήσω να εξηγήσω παρακάτω.
Η υπόθεση: Η Βικτώρια Σπικ είναι μια καλή δικηγόρος και μια εντυπωσιακή γυναίκα. Έχει αποκτήσει δύο κόρες από έναν αποτυχημένο γάμο – μάλιστα, ο πρώην άντρας της γράφει σε ένα μπλογκ όλα όσα έζησε μαζί της, μαζί με πιπεράτα μυστικά, κάτι που την εκθέτει. Σε έναν γάμο η Βικτώρια ξανασυναντά έναν παλιό της φίλο, τον Βενσάν ενώ πέφτει κι επάνω στον Σαμ, έναν loser τον οποίο υπερασπίστηκε πετυχημένα στο δικαστήριο. Στο γάμο η σύζυγος του Βενσάν θα δεχτεί ένα μαχαίρι στην κοιλιά της. Η σύζυγος κατηγορεί τον Βενσάν. Ο Βενσάν το αρνείται και ζητά από την Βικτώρια να αναλάβει την υπεράσπισή του. Μοναδικοί αυτόπτες μάρτυρες είναι ένας... σκύλος Δαλματίας της συζύγου κι ένας... χιμπατζής που βρέθηκε με τον εκπαιδευτή του στο γαμήλιο πάρτι. Εντωμεταξύ, για να ξεδίνει η Βικτώρια, κάθε βράδυ καλεί και διαφορετικό άνδρα στο σπίτι της, σε ένα δωμάτιο, εκεί όπου τα ανήλικα κορίτσια της δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει. Ένα βράδυ θα περάσει από εκεί και ο Σαμ, που πια έχει προσληφθεί ως νταντά των παιδιών της Βικτώρια...
Η άποψή μας: Υποθεσάρα, έτσι; Η ταινία σκηνοθετήθηκε με εμπορικές προδιαγραφές αλλά εμπορική δεν την λες – κι εδώ είναι το παράδοξο του πως ακριβώς βρέθηκε στο συγκεκριμένο τμήμα στις Κάννες. Μια ρομαντική κομεντί υποτίθεται ότι είναι, λίγο «κουνημένη», αλλά εντέλει ούτε ως κωμωδία λειτουργεί (σπάνια γελάς) ούτε ως ρομάντζο (και καλά, πρέπει να πιστέψουμε πως μια γυναικάρα σαν την Βικτώρια, που τόσα χρόνια ψωνιζόταν ρέμπελη κι ελεύθερη, θα «ερωτευόταν» τον Σαμ). Ως δικαστικό δράμα επίσης δεν λειτουργεί, μιας που είναι γελοία τόσο η υπόθεση στην οποία πρέπει υποτίθεται να δώσουμε βάση για να βρούμε τον ένοχο, όσο και το γεγονός πως μάρτυρες κατηγορίας από τη μια και υπεράσπισης από την άλλη είναι ένας σκύλος και ένας χιμπατζής. Κρίμα, γιατί στην αρχή, με την ερμηνεία σε καραόκε του παλιού καλού «Suzanna» των Art Company και με την παρουσία αυτού του αιλουροειδούς με το όνομα Virginie Efira στον πρωταγωνιστικό ρόλο, περιμέναμε κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον. Εντέλει, το πιο ενδιαφέρον στην ταινία ήταν – συγχωρέστε με και μην βρίζετε – τα βυζγιά της πρωταγωνίστριας. Άντε, πάμε για άλλα!
Η υπόθεση: Η Βικτώρια Σπικ είναι μια καλή δικηγόρος και μια εντυπωσιακή γυναίκα. Έχει αποκτήσει δύο κόρες από έναν αποτυχημένο γάμο – μάλιστα, ο πρώην άντρας της γράφει σε ένα μπλογκ όλα όσα έζησε μαζί της, μαζί με πιπεράτα μυστικά, κάτι που την εκθέτει. Σε έναν γάμο η Βικτώρια ξανασυναντά έναν παλιό της φίλο, τον Βενσάν ενώ πέφτει κι επάνω στον Σαμ, έναν loser τον οποίο υπερασπίστηκε πετυχημένα στο δικαστήριο. Στο γάμο η σύζυγος του Βενσάν θα δεχτεί ένα μαχαίρι στην κοιλιά της. Η σύζυγος κατηγορεί τον Βενσάν. Ο Βενσάν το αρνείται και ζητά από την Βικτώρια να αναλάβει την υπεράσπισή του. Μοναδικοί αυτόπτες μάρτυρες είναι ένας... σκύλος Δαλματίας της συζύγου κι ένας... χιμπατζής που βρέθηκε με τον εκπαιδευτή του στο γαμήλιο πάρτι. Εντωμεταξύ, για να ξεδίνει η Βικτώρια, κάθε βράδυ καλεί και διαφορετικό άνδρα στο σπίτι της, σε ένα δωμάτιο, εκεί όπου τα ανήλικα κορίτσια της δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει. Ένα βράδυ θα περάσει από εκεί και ο Σαμ, που πια έχει προσληφθεί ως νταντά των παιδιών της Βικτώρια...
Η άποψή μας: Υποθεσάρα, έτσι; Η ταινία σκηνοθετήθηκε με εμπορικές προδιαγραφές αλλά εμπορική δεν την λες – κι εδώ είναι το παράδοξο του πως ακριβώς βρέθηκε στο συγκεκριμένο τμήμα στις Κάννες. Μια ρομαντική κομεντί υποτίθεται ότι είναι, λίγο «κουνημένη», αλλά εντέλει ούτε ως κωμωδία λειτουργεί (σπάνια γελάς) ούτε ως ρομάντζο (και καλά, πρέπει να πιστέψουμε πως μια γυναικάρα σαν την Βικτώρια, που τόσα χρόνια ψωνιζόταν ρέμπελη κι ελεύθερη, θα «ερωτευόταν» τον Σαμ). Ως δικαστικό δράμα επίσης δεν λειτουργεί, μιας που είναι γελοία τόσο η υπόθεση στην οποία πρέπει υποτίθεται να δώσουμε βάση για να βρούμε τον ένοχο, όσο και το γεγονός πως μάρτυρες κατηγορίας από τη μια και υπεράσπισης από την άλλη είναι ένας σκύλος και ένας χιμπατζής. Κρίμα, γιατί στην αρχή, με την ερμηνεία σε καραόκε του παλιού καλού «Suzanna» των Art Company και με την παρουσία αυτού του αιλουροειδούς με το όνομα Virginie Efira στον πρωταγωνιστικό ρόλο, περιμέναμε κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον. Εντέλει, το πιο ενδιαφέρον στην ταινία ήταν – συγχωρέστε με και μην βρίζετε – τα βυζγιά της πρωταγωνίστριας. Άντε, πάμε για άλλα!
Θοδωρής Γιαχουστίδης
