Movies Ltd

Viral κατά λάθος!

γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης(@PAOK1969)

“Is this the real life? Is this just fantasy?”

Αυτή είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στο Όσλο το 1985 Νορβηγός σκηνοθέτης, που υπογράφει πάντα τα σενάρια των ταινιών του και τις περισσότερες φορές, τις μοντάρει κιόλας. Η πρώτη του ταινία ήταν το (απρόβλητο στην Ελλάδα) «DRIB» (2017), στο οποίο χαρακτηριστικό ρόλο κρατάει ο Adam Pearson (όσοι έχετε δει τα «Κάτω από το δέρμα» του Jonathan Glazer ή το υπέροχο «Ισόβιοι δεσμώτες» του Aaron Schimberg, γνωρίζετε ποιος ακριβώς είναι ο Adam Pearson). Η δεύτερη ταινία του ήταν το «Σιχάθηκα τον εαυτό μου» (Syk pike, 2022), το οποίο προβλήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, σε περιορισμένο κύκλωμα, και στη χώρα μας. Μέσα στο 2023 σκηνοθέτησε την 12η (!!!) μικρού μήκους ταινία του, το «Willem Dafoe» στο οποίο, επί πέντε λεπτά, ο ίδιος ο σκηνοθέτης υποδυόμενος τον εαυτό του, προσπαθεί να θυμηθεί το όνομα του ηθοποιού, αρνούμενος όμως πεισματικά τη βοήθεια του ίντερνετ.

Την παγκόσμια πρεμιέρα της η ταινία «Ονειρικό σενάριο» την πραγματοποίησε στις 9 Σεπτεμβρίου του 2023, στο φεστιβάλ του Τορόντο. Με αυτόν τον τρόπο, έγινε η 10η ταινία σε 10 χρόνια στη σειρά, όπου ο Nicolas Cage εμφανίζεται σε φιλμ που κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Τορόντο! Κι είναι η έκτη ταινία που γύρισε ο τιτανομέγιστος και πολυάσχολος Nicolas Cage μέσα στο 2023! Υποτίθεται πως ο Nic σκέφτηκε να αποσυρθεί από την υποκριτική μετά από αυτήν την ταινία, θεωρώντας την ένα πολύ ταιριαστό κύκνειο άσμα της καριέρας του. Να πούμε απλά πως έχει ήδη τέσσερις ταινίες για το 2024 με τις οποίες είναι συνδεδεμένος και είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε είναι στο post production είτε είναι στο pre-production!

Η υπόθεση: Ο Πολ Μάθιους είναι ένας μετρίως μέτριος και πάντα μετρημένος, βαρετός καθηγητής Πανεπιστημίου, παντρεμένος, με δύο κόρες, με φαλάκρα, κοιλίτσα και γκρίζα γένια, που το μόνο κατά πως φαίνεται... όνειρο ζωής που έχει, είναι να κάνει μια δημοσίευση σχετικά με τα μυρμήγκια και την κοινωνία τους, η οποία λειτουργεί ως υπεροργανισμός. Ένα από τα μαθήματά του έχουν να κάνουν με την Εξέλιξη και πως οι μαύρες ρίγες στις ζέβρες δεν λειτουργούν ως καμουφλάζ για να μπορούν να κρύβονται στη φύση, αλλά για να μπορεί το άτομο-ζέβρα να κρυφτεί μέσα στο κοπάδι-ζέβρες. Κάπως δηλαδή, όπως έχει κάνει και ο ίδιος ο Πολ στη ζωή του. 

Μόνο που κάποια στιγμή, αυτός ο συνηθισμένος και μη ξεχωριστός άνθρωπος, αρχίζει να εμφανίζεται στα όνειρα ανθρώπων που είτε τον γνωρίζουν (όπως η μικρή του κόρη και φοιτητές του στο Πανεπιστήμιο) είτε δεν τον έχουν δει ποτέ στη ζωή τους πριν! Στα όνειρα αυτά απλά στέκεται ή μόνο περπατάει, χωρίς να κάνει τίποτε άλλο: απλά, είναι εκεί! Ξαφνικά, ο Πολ γίνεται διάσημος, viral σαν να λέμε, και το βρίσκει αυτό καλή ευκαιρία να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να εκδώσει επιτέλους το βιβλίο του. Όμως, τα πράγματα θα αλλάξουν, όταν, μετά από μια κρίσιμη συνάντηση με μια όμορφη κοπέλα, θα συνεχίζει μεν να εμφανίζεται στα όνειρα πολλών ανθρώπων, απλά πλέον ως «κακός», ως σαδιστής, ως δολοφόνος. Θα φάει ακύρωση, η δημοφιλία του θα καταρρεύσει, τα όνειρά του θα γκρεμιστούν. Θα μπορέσει να συνέλθει από όλο αυτό;

Η άποψή μας: Εν αρχή είναι το σενάριο, που έγραψε ο Borgli. Το διάβασε που λέτε ο Ari Aster και ήταν έτοιμος να το σκηνοθετήσει, έχοντας επιλέξει ως πρωταγωνιστή τον Adam Sandler. Ευτυχώς, έκανε πίσω. Αποφάσισε εντέλει να αναλάβει την παραγωγή, οπότε προσέλαβε τον Kristoffer Borgli δείχνοντάς του την απαιτούμενη εμπιστοσύνη, ότι θα μπορέσει να φέρει εις πέρας δηλαδή αυτό το high concept σχέδιο. Και ο Borgli με τη σειρά του έκανε κίνηση – ματ, ζητώντας ως πρωταγωνιστή τον Nicolas Cage, ο οποίος και δέχτηκε, σημειώνοντας μάλιστα την πρώτη του συμμετοχή σε ταινία της Α24. Ο Cage, που πάντα ήθελε να συνεργαστεί με τον Aster, το πέτυχε... εμμέσως. 

Κι έδωσε τελικά μία από τις καλύτερες, αν όχι την καλύτερη (!!!) ερμηνεία της καριέρας του! Και θα είναι σκάνδαλο αν δεν συμπεριληφθεί στην πεντάδα των καλύτερων ανδρικών ερμηνειών για το 2023 (είπαμε, η ταινία προβλήθηκε μέσα στο 2023 σε διάφορα φεστιβάλ και στο UK βγήκε στις 10 Νοεμβρίου). Όχι ότι χρειάζεται τέτοιου είδους επιβραβεύσεις ο Nic fuckiiiiiiiiiiiiiin' Cage. O άνθρωπος είναι φαινόμενο και η υποκριτική του μέθοδος θα πρέπει να διδάσκεται στα πιο high και prestigious πανεπιστήμια. Ναι, μπορεί να έχει παίξει σε δεκάδες μαλακίες (ένεκα η ανάγκη) και να μην το έχει τίποτε να σου πετάξει ένα over-acting εκεί που δεν χρειάζεται, αλλά αυτό που έχει κάνει σε παλιότερες ταινίες κι αυτό που κάνει εδώ, σε αφήνει με το στόμα ανοιχτό. Οπότε, μεγάλο μέρος της επιτυχίας της ταινίας οφείλεται στον Nicolas Cage. 

To άλλο μεγάλο μέρος του ότι μιλάμε για σπουδαία ταινία, οφείλεται στο σενάριο... Τούτη η ταινία θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας του Charlie Kaufman στο σενάριο και του Spike Jonze στη σκηνοθεσία, τις καλές εκείνες εποχές που μας έδιναν ταινιάρες όπως «Στο μυαλό του Τζον Μάλκοβιτς» και «Adaptation.» - στο δεύτερο – τυχαία, χα - πρωταγωνιστής ήταν ο Nicolas Cage, πάλι στο ρόλο ενός καθόλου ξεχωριστού ανθρώπου! Ο Borgli πετυχαίνει άθλο, βασιζόμενος στο πανέξυπνο σενάριό του από τη μια, την απίθανη ερμηνεία του Cage από την άλλη, και στην απόφασή του να μην διαφοροποιήσει σκηνοθετικά τις σκηνές των ονείρων από εκείνες της φιλμικής πραγματικότητας. 

Έτσι, ο θεατής είναι πολλές φορές που αναρωτιέται παρακολουθώντας την ταινία αν αυτό που βλέπει είναι ένα - ακόμα - όνειρο: ή μήπως όλη η ταινία είναι ένα όνειρο; Στο πρώτο μισό η ταινία βγάζει πολύ γέλιο. Το premise είναι σούπερ και ο Borgli δεν χάνει την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί το παραμικρό για να βγάλει γέλιο. Είναι ο τρόπος για να κάνει hook στους θεατές: είναι ελκυστικό να βλέπεις κάτι που σε κάνει να γελάς. Το κρίσιμο σημείο καμπής έρχεται στο μέσον περίπου της ταινίας, με την όλη φάση της προσπάθειας «αναπαράστασης» των ερωτικών ονείρων της όμορφης κοπέλας. 

Είναι τόσο συγκλονιστικός εδώ ο Cage: για πρώτη φορά στη ζωή του ο Πολ που υποδύεται, βρίσκεται τόσο κοντά στο να απολαύσει την εμπειρία να είναι ποθητός από μια γυναίκα εντελώς έξω από τα κυβικά του! Η ήττα του όμως θα είναι συντριπτική κι ο Cage απλά έχει εδώ την πιο ευάλωτη σκηνή της καριέρας του! Από το σημείο αυτό και μετά, λίγο η ταινία «χάνεται», τόσο σε ρυθμό όσο και σε χιούμορ. Η... σωτηρία από τη Γαλλία και ο συσχετισμός του Πολ με τον... Freddy Krueger (ξέρετε, αυτόν που εμφανίζεται στα όνειρα ανθρώπων και τους σκοτώνει, μουάχαχαχαχα) - όταν πλέον γίνεται... θρίλερ το όλο πράγμα - είναι πανέξυπνος κι αστείος. Και πάλι όμως - όπως ολοένα και συχνότερα συμβαίνει σε πολλές ταινίες που γούσταρα τελευταία - η τρίτη πράξη φαίνεται να στέλνει όλο το φιλμ στα βράχια. Η τελική σκηνή όμως, τόσο απλή, τόσο προφανής, τόσο λυρική και τόσο σπουδαία, απογειώνει (χε, χε) την ταινία στις αρχικές, άριστες εντυπώσεις και επιδόσεις της. Σούπερ ταινία, που δεν χάνεται με τίποτε!

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 11 Ιανουαρίου 2024 από την Tanweer!

γράφει ο  gaRis (@takisgaris)

Χαίρομαι σχεδόν υπερβολικά που το Poor Things του Γιωργάρα του Λάνθιμου είναι η πρώτη ταινία που καλούμαι να καταγράψω για την καινούργια χρονιά. Που γίνανε ουρές στα ταμεία, που έχει παραληρήσει το Χόλυγουντ, που προσκυνήσανε οι χρυσές Σφαίρες, που θα υποκλιθούν τα Όσκαρς, που βρυχήθηκε ο χρυσοποίκιλτος Λέων της Βενετιάς, που, που... Γιατί ο Yorgos εδώ αποδεικνύεται Γιωργάρας, μάγκας, θρασίμι, ασυμβίβαστος πωστολένε ναούμ.

Με αρχικαραμπατζετιά Fox Searchlight, μιξάρει Και το Πλοίο Φεύγει (1983), Η Ωραία της Ημέρας (1967) και τον Young Frankenstein (1974), βάνοντας τον Ευνοούμενο Tony McNamara να φέρει στο πανί τα Ζωντόβολα (1992) του Σκώτου Alasdair Gray ποιώντας το όλον παντελώς δικό του. Φιλοσοφική cineχεια του The Lobster, τιλταρισμένη εξτραβαγκάντζα προεξοχή του The Favorite. Mary Shelley πάρτα νάχεις! 

Bella Baxter (Emma Stone, μούσα και συμπαραγωγός). Νεκραναστημένη ετοιμόγεννη με εμφύτευμα το μυαλό του νεκρού μωρού της δια χειρός του τρελο-επιστήμονα Willem Dafoe. Ο δανδής δικηγορίσκος Mark Ruffalo θα τη σεξουλιάσει κατά δύναμιν, όμως η Μπέλλα είναι Μπελλάρα και βγάνει αμπάριζα με όπλο το κορμί της και την αχαλίνωτη σκέψη της για να κατακτήσει Βουδαπέστη, Παρίαι, Λισαβώνα, μέχρι τη Βόρεια Αφρική θα φτάσει η χάρη της, αιθέρια, αδιάντροπη, ασύδοτη, αντιδραστική, κυνική, αυτεξούσια, για να στείλει την Πατριαρχία εκεί που ανήκει: Στον αγύριστο! 

Κοστούμαρες, σκηνικάρες, ευρυγώνιοι φακοί – ψαράκια και ανάποδα ψαλίδια, μακιγιάζ όλα παγκοσμίου κλάσης, συνεπικουρούν το γύρισμα μιας κομμάτι sci-fi, φορές γκοθικάτο βικτωριανό δράμα, εντέλει σόφτκορ τσοντέ τύπου σέβεντις ιστορίας όπου η αφόβου και ατρομήτου γωνία Εμμάρα γκρεμίζει την αχλαδιά χωρίς μπάντυ ντάμπλ και στέλνει ερμηνευτικά αδιάβαστη κάθε ικμάδα επικριτικής σκέψης για αυτή την σαρδονιομπρουτάλ (μα πόσο πιο Λάνθιμος) αισθητική επιλογή. 

Το Poor Things είναι μια κουριοσιτέ, ένα γαϊτάνι κινηματογραφικής μαγείας με τη μπαγκέττα του Yorgos να κερνά αβέρτα κονφεταρισμένο βιτριόλι. Μη ξεγελιέσαι από το happy-go-lucky, ωσάν τίγκα στην κόκα πέρασμα της θεάρας Stone. Πρόκειται για ιστορικής αξίας παίξιμο που σπάει στεγανά. Το ανδρικό κάστ σε τσακίρικα κέφια κι επειδή ειδικά ο Ruffalo το χρειαζόταν μετά τον μακροχρόνιο Marvel εγκλεισμό (όσο κι ο Downey που επίσης θριάμβευσε στο Oppenheimer) νάσου πετιέται καρφωτή και η μεγάλη ιδέα (στούντιος ακούει;) 

Βρέστε του Yorgos, sorry, Yorgaras ήθελον ειπείν, να σιάξει, να σοροπιάσει, να σενιάρει την επόμενη κομικομπούρδα σας ναούμ, αφού ρίξτε πρώτα μια πεντακοσαρού μύρια να γουστάρει ο τυπάρας κι άστε τον σόλο κλαρίνο να φκιάσει οράματα και παροράματα κι ό,τι γουστάρει ο καταπιώνας σας. Είμαστε σε οίστρο κύριοι, κι ας μην κρατάμε το μέτρο, ούτε μας ενδιαφέρει καμιά κοσμογονική αλήθεια. Κι ας μην είμαι Χατζηδάκις, είμαι όμως Κραουνάκης. Λίγο τόχεις αυτούνο; 

Δεδομένη – αναλογικά με το ντεγκουστασιόν- η σταδωταμέρη εισπρακτική επιτυχία, εύλογη απορία των αμύητων στην καλλιτεχνότσοντα, μάλλον προβλέψιμη η αποστροφή όσων, διαχρονικά, θεωρούν το σινεμά του Λάνθιμου ένα μισανθρωπικό εσωτερικό αστείο μεταξύ παρεούλας ούλτρα σινεφιλικών καλόπαιδων. Το κυρίαρχο γιαταμέ παραμένει το εξής ένα: Ο Γιωργάρας έχει ανοίξει φτερά για τα αψηλά, κει που κανείς, ποτέ, Έλληνας σκηνοθέτης δε κατόρθωσε να φθάσει όχι ως παγκόσμια αναγνώριση πλέον, αλλά αποθέωση. Για αυτό σας λέω εσάς κειδά: Μήπως φθονάτε; Ε, τόσο πιο πολύ αγαπάτε!

γράφει ο  gaRis (@takisgaris)

H Ζώνη Ενδιαφέροντος του μπρίτον Jonathan Glazer διαγωνίστηκε με επιτυχία στις φετινές Κάννες αποσπώντας το μέγα βραβείο της Επιτροπής, ενώ φιγουράρει ήδη σε πολλές ετήσιες τοπ 10 λίστες της παγκοσμίου κριτικής, με σοβαρές πιθανότητες να καταλήξει ως υποψήφια για όσκαρ καλύτερης ταινίας, ιντερνάσιονσαλ ή μη. Την ημέρα της πρώτης επίσημης προβολής ο συγγραφέας / συνσεναριογράφος Martin Amis έφυγε από τη ζωή. Ο Glazer που να ομολογήσω επευκαιρία ότι τον εκτίμησα με φθίνουσα πορεία αρχινώντας από το καυτό Sexy Beast (2000), το στριφνά ενδιαφέρον Birth (2004) και καταλήγοντας στο εκνευριστικό Under My Skin (2013) που μολαταύτα συγκαταλέγεται στις κορυφαίες ταινίες τις νέας χιλιετίας. Μια δεκαετία του χρειάστηκε το Skin, άλλη μια το The Zone of Interest για να υλοποιηθεί ως πρότζεκτ. Ο σκηνοθέτης / auteur, προκύπτει ξανά arthouse και φεστιβαλικότατος, κι όποιος αντέξει.

Η φιλοδοξία και η σοβαρότης βγάνουν μάτια εξαποδυτηρίων. Τα πρώτα δυο λεπτά περνούν στο σκοτάδι με τη γκριμ μουσικάντζα του Mica Levi (σεσημασμένος αυτός) να προειδοποιάει για τα περαιτέρω. Πρώτο μάνι-μάνι σημάδι πως ο Ιωνάθαν δεν πολιοεμπιστεύεται το θεατάκο του και υπερθεματίζει το τραγικό μιας γενοκτονίας που αποφεύγει ιδαίτερα επιμελώς να καταδείξει. Φαντάσου λοιπόν την οικογένεια του αρχιχασάπη - κτηνωδού Ρούντολφ Εςς (Christian Friedel), της πιστής συζύγου Hedy (Sandra Huller που διανύει μια υπέροχη χρονιά, σε συνδυασμό με το Anatomy of a Fall, έτερος ξενόγλωσσος καππαδόκης στα φετινά όσκαρς) και τα, ποικίλλων ηλικιών, πέντε παιδιά τους. Ειδυλλιακή διαβίωση σε αγροικία κολλητά στον τοίχο του...Άουσβιτς. Δίπλα να χάνεται το σύμπαν, σφαγές, εκτελέσεις, καύσεις, αποτεφρώσεις, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητος και ο στρατοπεδάρχης Εςς να το έχει δει ωσάν άλλη μια μέρα στο γραφείο. Κατά κυριολεξία δηλαδή εδώ ο κόσμος χάνεται και η οικογένεια Εςς χτενίζεται. 

Αν τύχει και κάποτε διαβάσεις το ομότιτλο του Amis, το οποίο εκτυλίσσεται υπό τη μορφή μονολόγων και βρίθει ερωτοτροπιών και λοιπών φυσιολατρικών, διακρίνεις μια εύγλωττη ειρωνεία, ένα θανατηφόρο χιούμορ και εντέλει μια λειτουργική αντιστοίχιση της σχεδόν πλήρους απουσίας εφιαλτικών εικόνων τρόμου με τη σχεδόν μονοσήμαντη κατεύθυνση του στόρυ: Οι δήμιοι του εβραϊκού έθνους ήταν καθημερινοί νοικοκύρηδες της διπλανής πόρτας σε πλήρη αφασία για τα κακουργήματά τους, ελέω της χιτλερικής προπαγάνδας. 

Ο Glazer, αρνείται την α λα Jojo Rabbit σλάπστικ προσέγγιση παρουσιάζοντας μια οριακά βαρετή εκδοχή της Ιστορίας για να σοκάρει άπαντες τολμήσουν να μη νοιώσουν τον θρήνο των κρατουμένων που αλυχτούν στο μπακγκράουντ με την απάθεια της σιωπηρής πλειονοψηφίας, συλλήβδην ειπείν ημών των ιδίων. Ταινία σκηνοθέτη, με δυο - τρεις ευφυείς εκλάμψεις, όπως το Sunbeams του επιζώντα Joseph Wulf στο πιάνο, με τη μικρή που τις νύχτες εμφανίζεται σε κιαροσκούρο φόντο με θερμική κάμερα, να τοποθετεί μήλα σιμά στα εργαλεία καταναγκαστικών έργων για να τα εύρουν οι ζωντανόνεκροι το πρωί, πιάνει υψηλό βαθμό υπαινικτικότητας αλλά μετριότητα ως κινηματογραφικό δράμα. 

Γιατί το The Zone of Interest μπορεί να καυχιέται ότι δεν είναι μια ακόμη ταινία για το Ολοκαύτωμα, να εστιάζει έξυπνα στο θύτη που δυνητικά θα μπορούσε (?) να υπάρξει ο καθένας από εμάς, να αποφεύγει ευλαβικά τα πομπώδη κλισέ προς άρδευση του δακρυφόρου αδένα όμως σκαλώνει κάπου εκεί που αφήνει μια ξεκάθαρη αίσθηση άσκησης ύφους, καμώματος, χαλιναγώγησης του θεατή με μεγαλεπήβολα νοήματα κρυμμένα κάτω από στρώσεις μπανάλ σινεματικού χρόνου. Μπορεί απλά να με έχει στοιχειώσει ανεπίστρεπτα ο Γιος του Σαούλ. Ίσως πάλι ηδύνατο ο Glazer να έπαιρνε μεγαλύτερο ρίσκο ποντάροντας ουσιαστικότερα στον τραγέλαφο του πρωτότυπου συγγραφικού του υλικού. Στο φινάλε αυτό το κάτι-που-μένει είναι πως η ταινία αξίζει μια θέαση πιότερο για όσα δεν...βλέπονται στο πανί.

γράφει ο  gaRis (@takisgaris)

Στα 1997 μια 35χρονη καλιφορνέζα δασκάλα, παντρεμένη με δυο παιδιά, η Mary Kay Letourneau, καταδικάστηκε σε κάθειρξη για βιασμό του 12χρονου μαθητή της Vili Fualaau, με τον οποίο στη συνέχεια παντρεύτηκε και έκανε τρία παιδιά εως ότου εντέλει χωρίσουν μετά από 14 έτη στα 2019. Τον επόμενο χρόνο η Mary Kay έφυγε από τη ζωή. Ο σημαντικός για την αμερικανική φιλμική δραματουργία Todd Haynes, πατά γερά στο πραγματικό στόρι και παρουσιάζει στις φετινές Κάννες (στο διαγωνιστικό τμήμα) το May December.

Η Gracie (Julianne Moore) γνωρίζει τον Joe (Charles Melton) σε pet store της Σαβάννα, Τζόρτζια και μαζί γράφουν μια πανομοιότυπα πιπεράτη ταμπλόιντ ιστορία, με φυλακή για παιδοφιλία, δημόσια κατακραυγή, κόρη και δίδυμα στην κοινή τους γαμήλια πορεία. Είκοσι χρόνια αργότερα, καθώς τα παιδιά ετοιμάζονται να αφήσουν την οικογενειακή φωλιά για να αποδημήσουν προς κολλέγιο μεριά, το ζευγάρι δέχεται επίσκεψη της Elizabeth (Natalie Portman), γνωστής ηθοποιού που θα υποδυθεί την Grace σε επερχόμενο biopic. Στα πλαίσια διερεύνησης του ρόλου της, μνήμες αναμοχλεύονται και ισορροπίες του τρόμου επαπειλούνται. 

Καθώς ο Joe έχει ξεκάθαρα θάψει το τραύμα της αποπλάνησης / παιδοβιασμού αντικαθιστώντας το με ισχυρότατη δόση αφιέρωσης στην μέντορα/θύτη του, η Grace, με εικαζόμενα σεξουαλικά τραύματα παιδικής ηλικίας η ίδια και μέσα από την πεισματική άρνηση της ευθύνης της πράξης της, εμφανίζεται ευάλωτη με διαδοχικές κρίσεις υστερίας αλλά και υπολογισμένα χειριστικές παρεμβάσεις στα μέλη της οικογενείας της. Η Elizabeth συστηματικά εισχωρεί κάτω από το πλέγμα της περιπλοκότητας αυτού του σκηνικού αξεδιάλυτου πόνου και λειτουργεί αναπόφευκτα ως καταλύτης των εξελίξεων μέσα σε αυτή. Η’ περίπου έτσι, διότι ο Haynes, σε αντίθεση με τους παλαιότερους θριάμβους του (Far From Heaven, Carol) κατευθύνεται προς την ευκολία της τελενοβέλας με α αλ Michele Legrand μουσικά δάνεια από το The Go Between (που νίκησε στις Κάννες στα 1971) παρά σε μια αιχμηρή, τολμηρή, νευρώδη προσέγγιση σε ένα τόσο καυτό θέμα. 

Κάτι σαν γιουροθρίλερ, μεταξύ Οζόν και πρώιμου Εγκογιάν, στιγμές Ντε Πάλμα, με απόλυτη έμφαση στις ερμηνείες όμως πενιχρό σασπένς και αδύναμη τρίτη πράξη, το εμφανών διαστρωματώσεων και συμβολισμών σενάριο (o Joe έχει χόμπι την εκκόλαψη νυμφών που απελευθερώνει όταν μεταλλάσσονται σε πεταλούδες Μονάρχη) των Burch – Mechanik πασάρει ατάκες στο οσκαρούχο δίδυμο Moore - Portman οι οποίες το γουστάρουν ιδιαιτέρως κι αυτό γράφει στο πανί, ιδιαιτέρως σε δυο υψηλής έντασης close ups πλήρη ερωτικών νύξεων και ψυχολογικών αλληλεπιδράσεων. Το τρίο συμπληρώνει ο ευάλωτος man-child Joe του Melton, θύμα δυο ισχυρών και συνάμα επικίνδυνα ανασφαλών θηλυκών. Η αύρα είναι φορές campy άλλες ελαφρώς αποστασιοποιημένη, με δεδηλωμένη πρόθεση να μην καννιβαλίσει την ιδιαίτερα ευαίσθητη θεματολογία της και να φωτίσει την αβεβαιότητα των προσώπων και τη δυσδιάκριτη κόκκινη γραμμή που χωρίζει την αγάπη από την εγκληματική πράξη. 

Το May December μπορεί να επιτυγχάνει ως μια ευπρόσδεκτα καλοζυγισμένη σκηνοθετικά ματιά σε ένα ακανθώδες δραματουργικό πεδίο, χωλαίνει όμως στην true crime ανάλυση, παγιδευμένο στη σαγηνευτική λάμψη των πρωταγωνιστριών του. Η ταινία έχει αγοραστεί από το Netflix, διαθέτει διασκεδαστική αξία χωρίς τη σταυροβελονιά του ένδοξου παρελθόντος πρότζεκτς με υπογραφή Todd Haynes κι αν κάτι μένει στο τέλος, είναι η αίσθηση λιγούρας που αφήνει μια αναξιοποίητη ευκαιρία για κάτι μεστότερο και πιο ολοκληρωμένο ως αποτέλεσμα.

γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης(@PAOK1969) 

Μια γυναίκα μόνο ξέρει και μπορεί...

Η Lili Horvát γεννήθηκε στις 13 Απριλίου του 1982 στη Βουδαπέστη, όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε οπτικοακουστικές τέχνες στη Sorbonne Nouvelle στο Παρίσι και σκηνοθεσία κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Θεάτρου και Κινηματογράφου στη Βουδαπέστη. Μετά από τρεις μικρού μήκους ταινίες και τη συμμετοχή της σε δύο τηλεοπτικές σειρές, η Horvát γυρίζει το απρόβλητο στην Ελλάδα «Szerdai gyerek» (Wednesday Child, 2015), την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία, με την οποία κέρδισε τον διαγωνισμό East of the West στο Karlovy Vary κι έλαβε πολλά βραβεία παγκοσμίως. Το 2016, η Lili συνίδρυσε την εταιρεία παραγωγής Poste Restante, η οποία παρήγαγε τη δεύτερη ταινία της. Fun fact: η Horvát ήταν υπεύθυνη κάστινγκ έχοντας και μικρό ρόλο ως ηθοποιός στο αριστούργημα του συμπατριώτη της Kornél Mundruczó, «Λευκός Θεός».

Το «Προετοιμασίες για να είμαστε μαζί, άγνωστο για πόσο» είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Horvát, η οποία δεν έχει γυρίσει τίποτε άλλο από τότε, εδώ και τρία χρόνια δηλαδή! Η παγκόσμια πρεμιέρα της δόθηκε στο φεστιβάλ Βενετίας του 2020 (!!!!!!!), όπου συμμετείχε στο τμήμα «Venice Days». Την πανελλήνια πρεμιέρα της η ταινία την πραγματοποίησε τον Νοέμβριο του 2020, στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου συμμετείχε στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα. Αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Ουγγαρίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ εκείνης της χρονιάς. Τρία χρόνια μετά, βρίσκει το δρόμο της και για εμπορική διανομή στους ελληνικούς κινηματογράφους.

Η υπόθεση:Η Μάρτα είναι μια 40χρονη νευροχειρουργός, η οποία ζει και εργάζεται στο Νιου Τζέρσεϊ. Εκεί, θα γνωρίσει τον Γιάνος, τον οποίο και ερωτεύεται. Σφόδρα. Μάλιστα, αποφασίζει να αφήσει πίσω της τη λαμπρή καριέρα της στις ΗΠΑ και επιστρέφει στη Βουδαπέστη για να ξεκινήσει μια νέα ζωή με τον άντρα που αγαπά. Μάταια όμως τον περιμένει στη Γέφυρα της Ελευθερίας - αφού αυτός δεν εμφανίζεται στο ραντεβού τους. Η Μάρτα αρχίζει να τον ψάχνει απεγνωσμένα κι όταν τελικά τον βρίσκει, ο έρωτας της ζωής της ισχυρίζεται ότι δεν έχουν συναντηθεί ποτέ στο παρελθόν...

Η άποψή μας: Η ταινία που κερδίζει τον τίτλο του πιο εντυπωσιακού... τίτλου ανάμεσα σε όλες όσες έχουν προβληθεί στη φετινή κινηματογραφική σεζόν αλλά και ανάμεσα σε όσες συμμετείχαν στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 2020 όπου και την πρωτοείδαμε, είναι αναμφίβολα η ουγγαρέζικη «Προετοιμασίες για να είμαστε μαζί, άγνωστο για πόσο». Το... κακό είναι πως ο τίτλος δεν ονοματίζει μια αναλόγως εντυπωσιακή ταινία δυστυχώς. 

Η ταινία της Horvát είναι αυτό που λέμε, μια γυναικεία ταινία. Εντάξει, δεν μου αρέσει να μιλάω με στερεότυπα, αλλά όλο αυτό το ρομαντικό παιχνίδισμα ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό – φαντασιακό, προσωπικά λίγο με πέταξε έξω και νομίζω πως θα κάνει καλύτερο γκελ σε γυναίκες θεατές. Κι ας είχε η ταινία μια ενδιαφέρουσα πρωταγωνίστρια (την Natasa Stork, που επίσης έπαιξε, όχι μόνον στον «Λευκό Θεό» αλλά και στην επόμενη ταινία του Mundruczó, το «Φεγγάρι του Δία»). Κι ας είχε τα σωστά χρώματα, τα σωστά κάδρα, την σωστή καλλιτεχνική διεύθυνση, την κατάλληλη μουσική υπόκρουση (κλασική κι όχι μόνον). 

Η σκηνοθέτιδα θεωρητικά επέλεξε να γυρίσει ένα αισθηματικό δράμα στα όρια του μελοδράματος, με ολίγη από θρίλερ, εντελώς αντισυμβατικά, για να καταλήξει στην ουσία σε κοινοτοπίες. Καλοφτιαγμένες, μα κοινοτοπίες. Εντάξει, η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε δει πολλές φορές να ανταλλάσσουν δύο χειρουργοί βλέμματα και κουβέντες ενός ιδιότυπου φλερτ πάνω από το ανοιχτό κρανίο ενός ασθενούς, στου οποίου τον εγκέφαλο επεμβαίνουν. Ποτέ, είναι η αλήθεια. Πρώτη φορά το είδα αυτό. Ορίστε, το παραδέχομαι. Αλλά αυτό το «περπατάμε παράλληλα σε αντίθετα πεζοδρόμιο, oh how cute» θα μπορούσε να είναι κομμάτι μιας οποιασδήποτε αμερικάνικης ρομαντικής κομεντί. Γνώμη μου. 

Το λέει εξάλλου και ο διευθυντής της κλινικής στη Βουδαπέστη, όπου πάει να δουλέψει η πρωταγωνίστριά μας, η Μάρτα, λαμπρή νευροχειρουργός, μόνη, ελεύθερη κι ωραία στα 40 κάτι της, με 20 χρόνια καριέρας στις ΗΠΑ και το Νιου Τζέρσεϊ, που τα παράτησε όλα για έναν άνδρα: «ακόμα και οι πιο έξυπνες γυναίκες, είστε ηλίθιες». Δεν την έβαλε τυχαία την ατάκα αυτή στο σενάριό της η σκηνοθέτιδα. Κατάλαβε πως πολλοί γκάου σωβινιστές (καλή ώρα) θα ταυτιστούν: μα να τα παρατήσεις όλα για έναν άνδρα, ο οποίος μάλιστα αρνείται ότι σε έχει γνωρίσει; Για την ιδέα του έρωτα; Για μια πλάνη; Για ένα, ίσως, αποκύημα της φαντασίας; Ή για ένα σύμπτωμα κάτι πιο βαθιού (που με λερώνει;). 

Θεωρώ τον εαυτό μου αρκούντως ρομαντικό (χτίζω άμυνα τώρα) αλλά αυτό το amour fou που παρακολουθούμε εδώ, ευχαριστώ αλλά δεν θα πάρω. Θέλω ρεαλισμό. Κι όταν μιλάμε για έρωτα προτιμώ εκατομμύρια φορές το σακάτεμα του «Η ψυχή και το σώμα» από αυτό το φεστιβαλικό βίπερ νόρα. Με ανοιχτούς εγκεφάλους. (Όχι τυχαία), και στο «Η ψυχή και το σώμα» έχουμε γυναίκα σκηνοθέτιδα, μια γυναίκα από την Ουγγαρία. Για να την φτάσει όμως την Ildikó Enyedi η Lili Horvát θέλει να φάει πολλά καρβέλια ψωμί ακόμα... (σημείωση: το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε ως ανταπόκριση από το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης τον Νοέμβριο του 2020 κι επάνω του έγιναν μερικές προσαρμογές – διαφοροποιήσεις).

Απόδειξη ( ; ) ενοχής

γράφει ο Θόδωρος Γιαχουστίδης(@PAOK1969)

Το σχολείο μας κάνει ανθρώπους, λέει...

Ο τουρκικής καταγωγής Γερμανός σκηνοθέτης İlker Çatak γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1984 στο Βερολίνο. Πήγε σχολείο στην Κωνσταντινούπολη, όπου και τέλειωσε το γυμνάσιο, ενώ σπούδασε Κινηματογράφο και Τηλεόραση στο Βερολίνο και το Αμβούργο. Θεωρεί τον εαυτό του τυχερό που έχει δυο πολιτισμικές ταυτότητες. Η πτυχιακή του μικρού μήκους ταινία με τίτλο «Sadakat» (Fidelity, 2014) κέρδισε το Φοιτητικό Όσκαρ το 2015. Ακολούθησε η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, το «Es war einmal Indianerland» (Once Upon a Time... Indianerland, 2017). Δυο χρόνια μετά ήταν η σειρά του «Es gilt das gesprochene Wort» (I Was, I Am, I Will Be, 2019) που κέρδισε βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ του Μονάχου και τη Χάλκινη Λόλα στα Γερμανικά Βραβεία Κινηματογράφου. Και δύο χρόνια μετά (μέχρι τώρα είναι σταθερός στο να γυρίζει μια ταινία ανά δύο χρόνια) ακολούθησε το «Räuberhände» (Stambul Garden, 2021), που τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου νέου ηθοποιού στα Bavarian Film Awards. Εντωμεταξύ, έχει δώσει διαλέξεις σε πανεπιστήμια ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα!

Το Στο γραφείο καθηγητών είναι η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του και η πρώτη του που προβάλλεται εμπορικά στη χώρα μας. Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας δόθηκε στο περασμένο φεστιβάλ Βερολίνου (και είναι η πρώτη ταινία του Çatak, που προβλήθηκε σε ένα από τα τρία μεγάλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ), λαμβάνοντας μέρος στο παράλληλο του διαγωνιστικού τμήμα «Πανόραμα», όπου τιμήθηκε με δύο βραβεία: το Label Europa Cinemas και το C.I.C.A.E. Award. Το πολύ σπουδαίο, όμως, είναι το γεγονός ότι η ταινία αποτελεί την επίσημη πρόταση της Γερμανίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Τέλος, να σημειώσουμε πως την πανελλήνια πρεμιέρα της η ταινία την έκανε στο πλαίσιο του πρόσφατου φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας».

Η υπόθεση: Η Κάρλα Νόβακ είναι μια πολωνικής καταγωγής αφοσιωμένη, ιδεαλίστρια δασκάλα, που ξεκινά την πρώτη της δουλειά σε ένα σχολείο κάπου στη Γερμανία. Διδάσκει μαθηματικά και γυμναστική σε παιδιά της πρώτης γυμνασίου. Στο σχολείο γίνονται μικροκλοπές και μια μέρα θα κατηγορηθεί γι' αυτές ο μαθητής της, ο Αλί, τουρκικής καταγωγής. Η ενοχή του δεν μπορεί να αποδειχθεί και η Κάρλα θεωρεί πως ο Αλί στοχοποιήθηκε με ρατσιστικά κριτήρια. Θα αποφασίσει να μην το αφήσει έτσι και να πάει ένα βήμα παραπέρα: αποφασίζει να διαλευκάνει μόνη της την υπόθεση. Προσπαθώντας να μεσολαβήσει ανάμεσα σε αγανακτισμένους γονείς, ισχυρογνώμονες συναδέλφους και επιθετικούς μαθητές, έρχεται αντιμέτωπη με τις δομές του σχολικού συστήματος. Και θα βρεθεί χωρίς να το καταλάβει απέναντι στον πιο χαρισματικό μαθητή της, τον Όσκαρ. Όσο πιο απελπισμένα προσπαθεί να τα κάνει όλα σωστά, τόσο πιο κοντά φτάνει στο να σπάσει. Τελικά, θα μπορέσει να βρει την αλήθεια; Και ποια είναι αυτή η τόσο σημαντική αλήθεια; Και τα παιδιά, ποιος σκέφτεται τα παιδιά;

Η άποψή μας: Μόλις μια βδομάδα πριν, στον ταινίαρο του Nuri Bilge Ceylan «Ξερά χόρτα» είχαμε σκηνή ντάλε κουάλε ίδια με σκηνή σε τούτη την ταινία του εξ Γερμανίας συμπατριώτη του: αιφνιδιαστική έφοδος σε σχολική αίθουσα από καθηγητές και ψάξιμο προσωπικών αντικειμένων μαθητών. Καμία πρόνοια για τα παιδιά, κανένας σεβασμός, απόλυτος εξευτελισμός, λες και δεν ισχύει κανείς νόμος μέσα στη σχολική αίθουσα, εκτός από το νόμο του ισχυρού, του φορέα της εξουσίας, του δασκάλου. Σχεδόν 10 χρόνια πριν είχαμε θαυμάσει μια ανάλογης λογικής ταινία, από τη Βουλγαρία εκείνη, το απίθανο «Το μάθημα» από το δίδυμο Kristina Grozeva, Petar Valchanov. 

Για να πω την αλήθεια, διαβάζοντας την περίληψη της γερμανικής ταινίας, νόμιζα αρχικά πως επρόκειτο απλά για ένα ριμέικ της βουλγάρικης (όπου υπήρχε και ελληνική συμμετοχή στην παραγωγή). Υπάρχουν αρκετές αναλογίες και ομοιότητες είναι η αλήθεια – με βασικότερη, την ύπαρξη της ιδεαλίστριας δασκάλας στον πρωταγωνιστικό ρόλο, που προσπαθεί να διδάξει ένα ηθικό μάθημα (ως μη οφείλει) σε όλους όσοι στέκονται χαμηλότερα από το ύψος των περιστάσεων. Υπάρχουν όμως και μπόλικες διαφορές με κυριότερη το γεγονός ότι η βαλκανική ταινία από κάποιο σημείο και μετά ρέπει προς τον σουρεαλισμό, απόλυτα και αρμονικά δεμένο πάντως με τα δρώμενα, ενώ η γερμανική, αν και με τουρκικής καταγωγής σκηνοθέτη και με πανταχού παρούσα την έννοια του μετανάστη, διαθέτει μεγαλύτερο αγγλοσαξονικό ορθολογισμό, είναι πιο... τετράγωνη (χα, ναι, ο σκηνοθέτης επιλέγει και το συγκεκριμένο φορμά για να τονίσει τον εγκλωβισμό και την ασφυξία) και προτάσσει πέρα και πάνω από όλα το αδιέξοδο των δυτικών κοινωνιών, ευνομούμενων κοινωνιών, που όμως δεν μπορούν καν να διαχειριστούν κάτι τόσο απλό μα και τόσο σοβαρό, όπως η διαπαιδαγώγηση των μελλοντικών ενηλίκων... 

Ο Αλί, μετά το ψάξιμο, βρίσκεται με ένα πορτοφόλι γεμάτο χρήματα. Οι γονείς του, Τούρκοι μετανάστες, δίνουν μια λογική εξήγηση: θα αγόραζε κάτι ακριβό. Ο πατέρας, μάλιστα, υπερθεματίζει: ο Αλί δεν θα έκλεβε ποτέ γιατί ο ίδιος θα του έκοβε τα χέρια! Δεν υπάρχει όμως καμία απόδειξη ούτε ότι ο Αλί έκλεψε αλλά ούτε ότι ο Αλί δεν έκλεψε. Κι έρχεται η Κάρλα. Και στήνει το κόλπο με την κάμερα του λάπτοπ της. Κάμερα που συλλαμβάνει τη στιγμή που ένα χέρι, φορώντας συγκεκριμένα ρούχα, παίρνει το πορτοφόλι από το σακάκι της δασκάλας μας, τσιμπάει πολλά ευρώ – όχι όλα – και το επιστρέφει στη θέση του. Το βίντεο συλλαμβάνει ένα κομμάτι της αλήθειας, όχι όλη την αλήθεια. Και ναι, μπορεί συγκεκριμένος άνθρωπος να φοράει το συγκεκριμένο ρούχο και ναι κατά πάσα πιθανότητα αυτός ο άνθρωπος είναι ένοχος. Δεν υπάρχει όμως καταγεγραμμένη η πάσα αλήθεια. Δεν μπορεί να υπάρξει η απόλυτη αλήθεια. 

Και τι γίνεται όταν αυτός που κατηγορείται αρνείται τα πάντα; Και τι γίνεται από τη στιγμή που η καταγραφή μέσω της κάμερας του λάπτοπ είναι... παράνομη, καθώς παραβιάζει την ιδιωτικότητα και τα προσωπικά δεδομένα; Και πώς η Κάρλα, που, όπως όλοι οι άνθρωποι, που διαθέτουν τον ελάχιστο αυτοσεβασμό, βάζει το κέρμα της στον συλλογικό κουμπαρά όταν παίρνει καφέ από την καφετιέρα, θα αποδείξει πως δεν είναι ελέφαντας, όταν έχει δει με τα ίδια της τα μάτια συνάδελφό της να παίρνει καφέ αλλά να αρπάζει χρήματα από τον κουμπαρά κι όχι να βάζει λεφτά σε αυτόν; Ο σκηνοθέτης και συνσεναριογράφος δομεί έτσι την ταινία του ώστε να παίρνει τη μορφή αγωνιώδους θρίλερ. Θρίλερ όμως που δεν το ενδιαφέρει το «ποιος το έκανε». Τον σκηνοθέτη τον ενδιαφέρει η πικρή παραδοχή πως ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη. Πως, δυστυχώς, το σχολείο, που θα μπορούσε να είναι η κοιτίδα για τη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας, με ανθρώπους με ενσυναίσθηση, γνώσεις και ικανούς να μπορούν να σκέφτονται ελεύθερα, εντέλει λειτουργεί ως το πρώτο στάδιο του ιδρυματισμού. 

Με τους περισσότερους καθηγητές να έχουν αποδεχθεί τον κομφορμισμό τους, και να κάνουν «τη δουλειά τους» βαριεστημένα, ανόρεχτα, χωρίς κίνητρο. Γι' αυτό και ο τίτλος της ταινίας είναι «Στο γραφείο καθηγητών». Η συγκεκριμένη μικρογραφία της κοινωνίας έχει πολλά να πει για το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, τις συμπεριφορές, τις αντιλήψεις, τις αντιπαραθέσεις. Ο σκηνοθέτης δεν χαρίζεται στα παιδιά. Βλέπουμε πχ πως ένας μαθητής χρησιμοποιεί σκονάκι για να λύσει μια άσκηση σε ένα διαγώνισμα. Οκ, εμμέσως βεβαίως κριτικάρεται το σχολείο, που αδυνατεί να βοηθήσει τον συγκεκριμένο μαθητή να πάρει εκείνες τις γνώσεις με εκείνον τον τρόπο, που δεν θα τον οδηγεί σε αυτήν τη μικρή «ατιμία». Ο σκηνοθέτης δεν χαρίζεται και στους μεγάλους. Στους δασκάλους με τα κόμπλεξ τους, στους γονείς με τις εμμονές τους, στους ενήλικους γενικά, που – τι παράξενο – πολλές φορές συμπεριφέρονται πιο ανώριμα από τα παιδιά. Και ο σκηνοθέτης δεν αφήνει εκτός του στόχαστρού του ούτε την Κάρλα. Ναι, εκκινεί με τις καλύτερες των προθέσεων, αλλά αυτό δεν αρκεί. 

Πώς το λέει η Κάρλα; Τι είναι ο αλγόριθμος (όχι αυτός του facebook βρε, που άλλους τους χαρίζει like με το τσουβάλι κι άλλους τους ρίχνει στα τάρταρα) ; Ως αλγόριθμος ορίζεται μια πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος. Πιο απλά, αλγόριθμο ονομάζουμε μία σειρά από εντολές που έχουν αρχή και τέλος, είναι σαφείς και έχουν ως σκοπό την επίλυση κάποιου προβλήματος. Μπορεί ο αλγόριθμος να είναι ηθικός; Εδώ σε θέλω Κάρλα μου. 

Σπουδαία ταινία, με μοναδικό ψεγάδι την όλη φάση με τη σχολική εφημερίδα (too much), με εξαιρετικές ερμηνείες, ιδίως από την Leonie Benesch, που κάποιοι θα τη θυμούνται πιτσιρίκα από τη «Λευκή κορδέλα» του Haneke κι άλλοι θα τη θυμούνται από το φοβερό τηλεοπτικό «Babylon Berlin», που θέτει καίρια ερωτήματα χωρίς να δίνει έτοιμες απαντήσεις, βάζοντας τον θεατή να κινητοποιεί τη σκέψη του. Και μακάρι όλα να λύνονταν όπως ο κύβος του Ρούμπικ, ε; Μη τη χάσετε.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 19 Οκτωβρίου 2023 από την Cinobo!