Η Dilili Στο Παρίσι
του Michel Ocelot. Με τις φωνές των Aναστασίας Γουλιάμου, Bαγγέλη Ευαγγέλου, Άννας Κουτσαφτίκη, Φώτη Πετρίδη, Τζίνης Παπαδοπούλου, Κωνσταντίνου Στελούδη, Κωστή Σφυρικίδη.
«Ονομάζομαι Dilili και είμαι ευτυχισμένη που σας γνωρίζω»!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969) 
Θα λυθεί το μυστήριο των Κυρίαρχων Ανδρών;
Αυτή είναι η έβδομη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο Michel Ocelot (στις δύο από αυτές είχε και συνσκηνοθέτη). Η έως τώρα φιλμογραφία του 76χρονου Γάλλου δημιουργού έχει ως εξής: «Ο Κιρικού και η μάγισσα» (Kirikou et la sorcière, 1998 – μαζί με τον Raymond Burlet), «Πρίγκιπες και πριγκίπισσες» (Princes et princesses, 2000), «Ο Κιρικού και τα άγρια θηρία» (Kirikou et les bêtes sauvages, 2005 – μαζί με την Bénédicte Galup), «Ιστορίες της νύχτας» (Les contes de la nuit, 2011), «Ο Κιρικού και οι άνδρες και οι γυναίκες» (Kirikou et les hommes et les femmes, 2012) και «Ivan Tsarévitch et la princesse changeante» (2016).
Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας Η Dilili Στο Παρίσι (Dilili à Paris) έγινε τον περασμένο Ιούνιο, όταν το φιλμ αποτέλεσε την ταινία έναρξης του φεστιβάλ κινουμένων σχεδίων του Ανεσί. Το κόστος της έφτασε τα 6,9 εκατομμύρια ευρώ ενώ οι εισπράξεις της από τις κινηματογραφικές προβολές της στη Γαλλία έφτασαν τα 4,5 εκατομμύρια δολάρια. Η Ελλάδα είναι η τέταρτη χώρα στην οποία προβάλλεται εμπορικά η ταινία, μετά τη Γαλλία, τη Σλοβακία και τον Λίβανο! Η ταινία προβάλλεται και μεταγλωττισμένη στα ελληνικά αλλά και στα γαλλικά με ελληνικούς υποτίτλους.
Η υπόθεση: Παρίσι κατά τη διάρκεια της Μπελ Επόκ (σημείωση: Μπελ Επόκ είναι η περίοδος της ευρωπαϊκής ιστορίας που διήρκεσε από το 1871 έως την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, το 1914). Η Ντιλιλί είναι ένα ευγενέστατο μικρό κοριτσάκι. Προέρχεται από τη Μελανησία, είναι δηλαδή Κανάκ, οπότε το χρώμα του δέρματός της δεν είναι λευκό, όπως όλων των κατοίκων της γαλλικής πρωτεύουσας, κάτι που της προκαλεί προβλήματα. Οι τρόποι της, πάντως, και τα άψογα γαλλικά της, παραπέμπουν σε ένα κορίτσι καλλιεργημένο. Ο Ορέλ είναι ένας μεγαλύτερός της έφηβος, που οδηγεί τρίκυκλο και τη συμπαθεί από την πρώτη στιγμή που τη βλέπει. Οι δυο τους γρήγορα θα γίνουν φίλοι. Και μαζί θα αποφασίσουν να εξιχνιάσουν τις μυστηριώδεις εξαφανίσεις νεαρών κοριτσιών, οι οποίες μαστίζουν τη μεγαλούπολη.
Όσο προχωρά την έρευνά της η Ντιλιλί, στο δρόμο της βρίσκει μία σειρά από απίθανους χαρακτήρες και επιφανείς φιγούρες της επιστήμης, της κοινωνίας και της τέχνης: συναντά τον Μονέ και τον Προυστ, τον Παστέρ και τον Ντεμπισί, γίνεται φίλη με την Μαρί Κιουρί, επισκέπτεται το γραφείο του Γουστάβου Άιφελ στην κορυφή του ομώνυμου πύργου και ο Φερδινάνδος φον Ζέπελιν τής δανείζει το αερόπλοιό του. Ο κάθε ένας από αυτούς τής δίνει στοιχεία για να τη βοηθήσουν στην αποστολή της. Θα καταφέρει να λύσει το μυστήριο; Και πόσο θα κινδυνεύσει;
Η άποψή μας: Αυτό που με εντυπωσιάζει στις ταινίες του Ocelot είναι το γεγονός πως καταφέρνουν να αρέσουν το ίδιο σε παιδιά και ενήλικες. Θα περίμενε κανείς πως τα παιδιά, που στην συντριπτική τους πλειοψηφία μεγαλώνουν με ταινίες της Disney, παλιές και καινούργιες, αλλά και με ό,τι προβάλλουν τα κανάλια της Disney και με τηλεοπτικές σειρές συγκεκριμένης, «εύκολης» και κοινής αισθητικής, θα «κλωτσούσαν» σε κάτι το οποίο ξεφεύγει από τη νόρμα. Σε κάτι τόσο χειροποίητο, τόσο διαφορετικό, και γιατί όχι, απαιτητικό. Κι όμως, η ανταπόκριση είναι εξαιρετική. Εντάξει, δεν περιμένει κανείς τούτη η ταινία να κόψει τα εισιτήρια του «Γκριντς» ή του «Coco» αλλά, αν κρίνω από την αντίδραση της 7χρονης κόρης μου, η ταινία θα κάνει γκελ. Κι ας παρελαύνουν από αυτήν γύρω στους 100 (!!!) χαρακτήρες, από αυτούς που κυριαρχούσαν στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή του Παρισιού της συγκεκριμένης εποχής.
Ονόματα που πέφτουν με καταιγιστικό ρυθμό, που σε ιδεατές καταστάσεις τα παιδιά που θα δουν την ταινία να γνωρίζουν το 10% από τα πρόσωπα πίσω από τα ονόματα και το έργο τους, κι όμως, μετά την παρακολούθηση της ταινίας σε μια πολύ όμορφη avant premiere που οργάνωσε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, η Δανάη ήταν ενθουσιασμένη! Γιατί; Μα γιατί τα συγκεκριμένα ονόματα γίνονται εργαλεία μιας ίντριγκας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας. Αποτελούν κομμάτια ενός παζλ: χρησιμοποιούνται για να ολοκληρωθεί η εικόνα. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Η ταινία λοιπόν έχει σασπένς και αγωνία για τους μικρούς θεατές. Έχει και πλάκα. Διαθέτει και απίστευτα χρώματα! Διαθέτει και υπέροχη μουσική. Κι έχει ως πρωταγωνιστές ένα αγόρι κι ένα κορίτσι – οπότε υπάρχει δυνατότητα ταύτισης ένθεν κι ένθεν.
Τα παιδιά λοιπόν χορταίνουν θέαμα και ακρόαμα: η οπτικοακουστική πανδαισία είναι εξασφαλισμένη. Αγωνιούν και για την εξέλιξη καθώς η ταινία διαθέτει σασπένς. Όλα τα υπόλοιπα, αυτά που ικανοποιούν τους ενήλικες, τα καρπώνονται ασυνείδητα. Γιατί η ταινία λειτουργεί πολλαπλώς και σε διάφορα επίπεδα. Είναι μια ταινία που έχει αρχικά, σε πρώτο επίπεδο, εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Και μόνο για δυο, τρία πρόσωπα να ρωτήσουν τα παιδιά «μπαμπά, ποιος ήταν ο Τουλούζ Λοτρέκ;» ή «μαμά, τι ακριβώς έκανε η Μαρί Κιουρί;», το κέρδος είναι εξασφαλισμένο. Είναι μια ταινία πλημμυρισμένη νοσταλγία. Είναι μια ταινία που λειτουργεί και ως... ταξιδιωτικός οδηγός, δείχνοντάς μας το Παρίσι σε όλο του το υπέροχο μεγαλείο. Είναι κλισέ αλλά η πόλη είναι ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές της ταινίας. Συντελούν σε αυτό και φωτογραφίες από εκείνη την εποχή, οι οποίες «μπολιάζονται» μέσα στον animated κόσμο, συνθέτοντας ένα σύμπαν άφατης κομψότητας. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις το «πραγματικό» από το «ζωγραφιστό». Ξεχωρίζεις όμως το μαγικό, το συναρπαστικό, το φευγάτο.
Και μετά, έρχονται τα μηνύματα. Όχι ως από καθέδρας ρητορεία. Όχι. Προκύπτουν αβίαστα, χωρίς άγχος, λειτουργικά και με σαφήνεια. Μηνύματα που βάζουν στο στόχο τους κάθετι από εκείνα τα πράγματα, που λειτουργούν ως ενδείξεις... βλακείας. Εννοείται με προβολές στο σήμερα. Πχ, κάποια στιγμή, ο Ορέλ δαγκώνεται από λυσσασμένο σκύλο. Αν δεν του χορηγηθεί αντιλυσσικός ορός, θα πεθάνει. Ποιος τον σώζει; Μα ο ίδιος ο Παστέρ! Κι αν αυτό δεν είναι η πιο άμεση και πειστική απάντηση στο αντιεμβολιαστικό κίνημα, τότε δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να είναι. Πιο καίρια είναι τα χτυπήματα ενάντια στον ρατσισμό και τον σωβινισμό. Η μικρή μαυρούλα, η φτωχή Ντιλιλί, που βρίσκεται στη γαλλική πρωτεύουσα ως... έκθεμα, καταφέρνει να γίνει το πιο δημοφιλές κοριτσάκι στο Παρίσι! Σκαμπίλι. Ο μπουνταλάς οδηγός, ο ρατσιστής, μέσα από τη γνώση, συνειδητοποιείται. Και καταλαβαίνει. Αλλά κι όλο αυτό με τους Κυρίαρχους Άνδρες...
Στην εποχή του #metoo, ο Γάλλος δημιουργός παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα: άνδρες, νοσταλγοί μιας παλιότερης εποχής, όπου όλα ήταν... καλύτερα (σας θυμίζει κάτι όλο αυτό;) απαγάγουν νεαρά κορίτσια, τα ντύνουν με ολόμαυρα ρούχα από την κορυφή ως τα νύχια (κι άλλη επίκαιρη νύξη εδώ, ενάντια στον μουσουλμανικό φονταμενταλισμό) και τα «εκπαιδεύουν» να γίνουν δουλικά, αναγκάζοντάς τα να κυκλοφορούν «στα τέσσερα», σαν ζώα. Η Ντιλιλί, όμως, θα σηκώσει ανάστημα. Η Ντιλιλί θα αντιδράσει. Η Ντιλιλί θα επαναστατήσει. Η Ντιλιλί θα προσπαθήσει να ξεφύγει, να αποδράσει. Κι ας αναγκαστεί να βυθιστεί μέσα στους παρισινούς υπονόμους... Έτσι λοιπόν ο Ocelot επιτυγχάνει να φτιάξει μια ταινία προσβάσιμη σε όλες τις ηλικίες, ευχάριστη στα μάτια και τα αυτιά, με αστυνομικό μυστήριο και ποτισμένη από τις αρχές του Διαφωτισμού, του Ουμανισμού, ενάντια σε κάθε μισαλλοδοξία.
Μια ταινία απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε, σήμερα σε μια μπερδεμένη εποχή, όπου βλέπουμε ολοένα και περισσότερες στρατευμένες φεμινιστικές ταινίες πχ, οι οποίες δεν πιάνουν μία μπροστά στη δυναμική και την αθωότητα της Ντιλιλί. Με αγάπη, από την Πόλη του Φωτός, ένα πραγματικό κομψοτέχνημα. Και μην αγχώνεστε: τα παιδιά καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε. Κι ότι δεν καταλαβαίνουν μένει στο πίσω μέρος του μυαλού τους για να αναδυθεί την κατάλληλη στιγμή. Ένα κορίτσι πάνω σε έναν γατόπαρδο. Μία από τις χαρακτηριστικές, και τόσο δυνατές εικόνες της ταινίας, που λένε πολλά περισσότερα από χίλιες λέξεις. Αντέστε.
Η υπόθεση: Παρίσι κατά τη διάρκεια της Μπελ Επόκ (σημείωση: Μπελ Επόκ είναι η περίοδος της ευρωπαϊκής ιστορίας που διήρκεσε από το 1871 έως την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, το 1914). Η Ντιλιλί είναι ένα ευγενέστατο μικρό κοριτσάκι. Προέρχεται από τη Μελανησία, είναι δηλαδή Κανάκ, οπότε το χρώμα του δέρματός της δεν είναι λευκό, όπως όλων των κατοίκων της γαλλικής πρωτεύουσας, κάτι που της προκαλεί προβλήματα. Οι τρόποι της, πάντως, και τα άψογα γαλλικά της, παραπέμπουν σε ένα κορίτσι καλλιεργημένο. Ο Ορέλ είναι ένας μεγαλύτερός της έφηβος, που οδηγεί τρίκυκλο και τη συμπαθεί από την πρώτη στιγμή που τη βλέπει. Οι δυο τους γρήγορα θα γίνουν φίλοι. Και μαζί θα αποφασίσουν να εξιχνιάσουν τις μυστηριώδεις εξαφανίσεις νεαρών κοριτσιών, οι οποίες μαστίζουν τη μεγαλούπολη.
Όσο προχωρά την έρευνά της η Ντιλιλί, στο δρόμο της βρίσκει μία σειρά από απίθανους χαρακτήρες και επιφανείς φιγούρες της επιστήμης, της κοινωνίας και της τέχνης: συναντά τον Μονέ και τον Προυστ, τον Παστέρ και τον Ντεμπισί, γίνεται φίλη με την Μαρί Κιουρί, επισκέπτεται το γραφείο του Γουστάβου Άιφελ στην κορυφή του ομώνυμου πύργου και ο Φερδινάνδος φον Ζέπελιν τής δανείζει το αερόπλοιό του. Ο κάθε ένας από αυτούς τής δίνει στοιχεία για να τη βοηθήσουν στην αποστολή της. Θα καταφέρει να λύσει το μυστήριο; Και πόσο θα κινδυνεύσει;
Η άποψή μας: Αυτό που με εντυπωσιάζει στις ταινίες του Ocelot είναι το γεγονός πως καταφέρνουν να αρέσουν το ίδιο σε παιδιά και ενήλικες. Θα περίμενε κανείς πως τα παιδιά, που στην συντριπτική τους πλειοψηφία μεγαλώνουν με ταινίες της Disney, παλιές και καινούργιες, αλλά και με ό,τι προβάλλουν τα κανάλια της Disney και με τηλεοπτικές σειρές συγκεκριμένης, «εύκολης» και κοινής αισθητικής, θα «κλωτσούσαν» σε κάτι το οποίο ξεφεύγει από τη νόρμα. Σε κάτι τόσο χειροποίητο, τόσο διαφορετικό, και γιατί όχι, απαιτητικό. Κι όμως, η ανταπόκριση είναι εξαιρετική. Εντάξει, δεν περιμένει κανείς τούτη η ταινία να κόψει τα εισιτήρια του «Γκριντς» ή του «Coco» αλλά, αν κρίνω από την αντίδραση της 7χρονης κόρης μου, η ταινία θα κάνει γκελ. Κι ας παρελαύνουν από αυτήν γύρω στους 100 (!!!) χαρακτήρες, από αυτούς που κυριαρχούσαν στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή του Παρισιού της συγκεκριμένης εποχής.
Ονόματα που πέφτουν με καταιγιστικό ρυθμό, που σε ιδεατές καταστάσεις τα παιδιά που θα δουν την ταινία να γνωρίζουν το 10% από τα πρόσωπα πίσω από τα ονόματα και το έργο τους, κι όμως, μετά την παρακολούθηση της ταινίας σε μια πολύ όμορφη avant premiere που οργάνωσε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, η Δανάη ήταν ενθουσιασμένη! Γιατί; Μα γιατί τα συγκεκριμένα ονόματα γίνονται εργαλεία μιας ίντριγκας εξαιρετικά ενδιαφέρουσας. Αποτελούν κομμάτια ενός παζλ: χρησιμοποιούνται για να ολοκληρωθεί η εικόνα. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Η ταινία λοιπόν έχει σασπένς και αγωνία για τους μικρούς θεατές. Έχει και πλάκα. Διαθέτει και απίστευτα χρώματα! Διαθέτει και υπέροχη μουσική. Κι έχει ως πρωταγωνιστές ένα αγόρι κι ένα κορίτσι – οπότε υπάρχει δυνατότητα ταύτισης ένθεν κι ένθεν.
Τα παιδιά λοιπόν χορταίνουν θέαμα και ακρόαμα: η οπτικοακουστική πανδαισία είναι εξασφαλισμένη. Αγωνιούν και για την εξέλιξη καθώς η ταινία διαθέτει σασπένς. Όλα τα υπόλοιπα, αυτά που ικανοποιούν τους ενήλικες, τα καρπώνονται ασυνείδητα. Γιατί η ταινία λειτουργεί πολλαπλώς και σε διάφορα επίπεδα. Είναι μια ταινία που έχει αρχικά, σε πρώτο επίπεδο, εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Και μόνο για δυο, τρία πρόσωπα να ρωτήσουν τα παιδιά «μπαμπά, ποιος ήταν ο Τουλούζ Λοτρέκ;» ή «μαμά, τι ακριβώς έκανε η Μαρί Κιουρί;», το κέρδος είναι εξασφαλισμένο. Είναι μια ταινία πλημμυρισμένη νοσταλγία. Είναι μια ταινία που λειτουργεί και ως... ταξιδιωτικός οδηγός, δείχνοντάς μας το Παρίσι σε όλο του το υπέροχο μεγαλείο. Είναι κλισέ αλλά η πόλη είναι ένας από τους βασικούς πρωταγωνιστές της ταινίας. Συντελούν σε αυτό και φωτογραφίες από εκείνη την εποχή, οι οποίες «μπολιάζονται» μέσα στον animated κόσμο, συνθέτοντας ένα σύμπαν άφατης κομψότητας. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις το «πραγματικό» από το «ζωγραφιστό». Ξεχωρίζεις όμως το μαγικό, το συναρπαστικό, το φευγάτο.
Και μετά, έρχονται τα μηνύματα. Όχι ως από καθέδρας ρητορεία. Όχι. Προκύπτουν αβίαστα, χωρίς άγχος, λειτουργικά και με σαφήνεια. Μηνύματα που βάζουν στο στόχο τους κάθετι από εκείνα τα πράγματα, που λειτουργούν ως ενδείξεις... βλακείας. Εννοείται με προβολές στο σήμερα. Πχ, κάποια στιγμή, ο Ορέλ δαγκώνεται από λυσσασμένο σκύλο. Αν δεν του χορηγηθεί αντιλυσσικός ορός, θα πεθάνει. Ποιος τον σώζει; Μα ο ίδιος ο Παστέρ! Κι αν αυτό δεν είναι η πιο άμεση και πειστική απάντηση στο αντιεμβολιαστικό κίνημα, τότε δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να είναι. Πιο καίρια είναι τα χτυπήματα ενάντια στον ρατσισμό και τον σωβινισμό. Η μικρή μαυρούλα, η φτωχή Ντιλιλί, που βρίσκεται στη γαλλική πρωτεύουσα ως... έκθεμα, καταφέρνει να γίνει το πιο δημοφιλές κοριτσάκι στο Παρίσι! Σκαμπίλι. Ο μπουνταλάς οδηγός, ο ρατσιστής, μέσα από τη γνώση, συνειδητοποιείται. Και καταλαβαίνει. Αλλά κι όλο αυτό με τους Κυρίαρχους Άνδρες...
Στην εποχή του #metoo, ο Γάλλος δημιουργός παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα: άνδρες, νοσταλγοί μιας παλιότερης εποχής, όπου όλα ήταν... καλύτερα (σας θυμίζει κάτι όλο αυτό;) απαγάγουν νεαρά κορίτσια, τα ντύνουν με ολόμαυρα ρούχα από την κορυφή ως τα νύχια (κι άλλη επίκαιρη νύξη εδώ, ενάντια στον μουσουλμανικό φονταμενταλισμό) και τα «εκπαιδεύουν» να γίνουν δουλικά, αναγκάζοντάς τα να κυκλοφορούν «στα τέσσερα», σαν ζώα. Η Ντιλιλί, όμως, θα σηκώσει ανάστημα. Η Ντιλιλί θα αντιδράσει. Η Ντιλιλί θα επαναστατήσει. Η Ντιλιλί θα προσπαθήσει να ξεφύγει, να αποδράσει. Κι ας αναγκαστεί να βυθιστεί μέσα στους παρισινούς υπονόμους... Έτσι λοιπόν ο Ocelot επιτυγχάνει να φτιάξει μια ταινία προσβάσιμη σε όλες τις ηλικίες, ευχάριστη στα μάτια και τα αυτιά, με αστυνομικό μυστήριο και ποτισμένη από τις αρχές του Διαφωτισμού, του Ουμανισμού, ενάντια σε κάθε μισαλλοδοξία.
Μια ταινία απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε, σήμερα σε μια μπερδεμένη εποχή, όπου βλέπουμε ολοένα και περισσότερες στρατευμένες φεμινιστικές ταινίες πχ, οι οποίες δεν πιάνουν μία μπροστά στη δυναμική και την αθωότητα της Ντιλιλί. Με αγάπη, από την Πόλη του Φωτός, ένα πραγματικό κομψοτέχνημα. Και μην αγχώνεστε: τα παιδιά καταλαβαίνουν πολλά περισσότερα από όσα νομίζουμε. Κι ότι δεν καταλαβαίνουν μένει στο πίσω μέρος του μυαλού τους για να αναδυθεί την κατάλληλη στιγμή. Ένα κορίτσι πάνω σε έναν γατόπαρδο. Μία από τις χαρακτηριστικές, και τόσο δυνατές εικόνες της ταινίας, που λένε πολλά περισσότερα από χίλιες λέξεις. Αντέστε.
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 24 Ιανουαρίου 2019 από την Seven Films / Rosebud 21!
