Η αλήθεια (La vérité / The Truth) Poster ΠόστερΗ αλήθεια

του Hirokazu Kore-eda. Με τους Catherine Deneuve, Juliette Binoche, Ethan Hawke, Clémentine Grenier, Manon Clavel, Jackie Berroyer, Ludivigne Sagnier.


Κλέφτρα... συναισθημάτων!
του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Η αβάσταχτη ελαφρότητα της αλήθειας

Πριν από 13 περίπου μήνες γράφαμε στην εισαγωγή του κειμένου για την ταινία «Κλέφτες καταστημάτων», την προηγούμενη ταινία του Kore-eda, μέσω της οποίας σημείωσε και τη μεγαλύτερη εμπορική του επιτυχία, τόσο στη χώρα μας όσο και παγκοσμίως: «Αυτή είναι η 13η μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο Ιάπωνας Hirokazu Kore-eda. Με αυτήν πήρε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του περασμένου φεστιβάλ των Καννών, όπου τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα Καλύτερης Ταινίας! Συνολικά, έχει πάει με ταινίες του στις Κάννες επτά φορές: πέντε φορές στο διαγωνιστικό και δύο φορές στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα». Το 2013 για την ταινία του «Πατέρας και γιος» (Soshite chichi ni naru/ Like Father, Like Son) στο ίδιο φεστιβάλ είχε τιμηθεί με το Βραβείο της Επιτροπής και είχε πάρει Ειδική Μνεία από την Οικουμενική Επιτροπή. Εκτός από τις Κάννες, η τελευταία ταινία του Ιάπωνα δημιουργού (στην οποία, εκτός από τη σκηνοθεσία υπογράφει το σενάριο και το μοντάζ) προβλήθηκε στα φεστιβάλ του Τελουράιντ, του Τορόντο και του Σαν Σεμπαστιάν μεταξύ των άλλων, ενώ αποτέλεσε την ταινία επίσημης έναρξης του φετινού φεστιβάλ Θεσσαλονίκης! Η ταινία «Κλέφτες καταστημάτων» (Manbiki kazoku / Shoplifters) αποτελεί την επίσημη πρόταση της Ιαπωνίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Η επόμενη ταινία του Hirokazu Kore-eda θα είναι και η πρώτη που θα γυρίσει εκτός Ιαπωνίας. Τίτλος της: «The Truth». Το σενάριο της ταινίας το υπογράφει ο Koreeda και την απόδοσή του στα γαλλικά (ναι, γαλλόφωνη θα είναι η ταινία) την υπογράφει η Léa Le Dimna. Στην ταινία πρωταγωνιστούν η Catherine Deneuve και η Juliette Binoche, στην πρώτη τους κοινή κινηματογραφική εμφάνιση, σε ρόλους μητέρας και κόρης, ενώ βασικό πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχει και ο Ethan Hawke».

Η αλήθεια (La vérité / The Truth) Poster Πόστερ Wallpaper
Ήμασταν πολύ μπροστά, για άλλη μια φορά! Η ταινία έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βενετίας, όπου έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της όντας και η ταινία επίσημης έναρξης του φεστιβάλ. Μετά, εννοείται, προβλήθηκε σε μια σειρά από άλλα φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων εκείνα του Τορόντο, της Ζυρίχης και του Μπουσάν. Το σενάριο της ταινίας βασίζεται σε ένα θεατρικό που ο Kore-eda είχε ξεκινήσει να γράφει το 2003. Απλά, το θεατρικό μιλούσε για μια βραδιά στο καμαρίνι μιας ηθοποιού της οποίας η καριέρα τελειώνει ενώ η ταινία μιλάει για μια ηθοποιό του κινηματογράφου και εν πολλοίς τη σχέση της με την κόρη της.

Η υπόθεση: «La vérité» είναι ο τίτλος των απομνημονευμάτων της σπουδαίας Γαλλίδας ηθοποιού – σταρ, της Φαμπιέν Ντανζβίλ, που βαδίζει πια στην τρίτη ηλικία, χωρίς όμως να τα έχει παρατήσει – επ' ουδενί. Με ευκαιρία την έκδοση του βιβλίου της, την επισκέπτεται στο Παρίσι εκ Νέας Υόρκης ορμώμενη, όπου ζει τα τελευταία αρκετά χρόνια, η κόρη της, η Λουμίρ, πετυχημένη σεναριογράφος, μαζί με τον αποτυχημένο ηθοποιό, πρώην αλκοολικό, Αμερικάνο σύζυγό της, τον Χανκ και την κόρη τους, την 8χρονη Σάρλοτ. Η Λουμίρ διαβάζει το βιβλίο και νευριάζει με τις ανακρίβειες που έχει γράψει η μητέρα της – ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη μεταξύ τους σχέση και τη σχέση της με την κολλητή της φίλη, την επίσης πολύ ταλαντούχα ηθοποιό, Σαρά, η οποία «έφυγε» νωρίς.

Η Φαμπιέν παραείναι απασχολημένη με τον εαυτό της για να δώσει σημασία στα λεγόμενα της κόρης της. Συν τοις άλλοις, ξεκινά γυρίσματα μιας ταινίας (με επίφαση) επιστημονικής φαντασίας, που έχει τίτλο «Αναμνήσεις της μητέρας μου», όπου υποδύεται την γηραιά εκδοχή της κόρης μιας γυναίκας, η οποία γυναίκα – για να μην πεθάνει από συγκεκριμένη αρρώστα – πηγαίνει στο διάστημα όπου παραμένει νέα, και συνεχίζει να παραμένει νέα αενάως ενώ οι πάντες γύρω της γερνάνε ακόμα κι όταν επιστρέφει στη γη! Η Φαμπιέν ζηλεύει την ταλαντούχα πρωταγωνίστρια της ταινίας και τη «θάβει», περνάει κρίση για την ικανότητά της να ερμηνεύει και προσπαθεί να βγάλει «αληθινά» συναισθήματα στον χαρακτήρα της. Τι έχει όμως σημασία; Η οδυνηρή αλήθεια ή τα ανώδυνα ψέματα;

Η άποψή μας: Δεν πατάει την μπανανόφλουδα στην πρώτη του κινηματογραφική απόπειρα εκτός της σιγουριάς της πατρίδας του ο σπουδαίος Ιάπωνας σκηνοθέτης, που, όπως σε όλες του τις ταινίες, υπογράφει και το μοντάζ της ταινίας και όπως σε (σχεδόν) όλες του τις ταινίες, υπογράφει και το σενάριο. Αν παρακολουθούσε την ταινία κάποιος που δεν είχε καμία πληροφορία γι' αυτήν και δεν έβλεπε τα ζενερίκ, θα πίστευε ακράδαντα πως πρόκειται για μια – πολύ καλύτερη από τον μέσο όρο – κλασική, γαλλική κομεντί. Διάολε, εγώ που ήξερα (φαντάζομαι και πολλοί συνάδελφοι) έπιανα τον εαυτό μου να σκέφτεται παρακολουθώντας την «βρε μπας και τη γύρισε την ταινία ο Rohmer;». Πολύς λόγος, ηθικά διλήμματα, γαλλικό χιούμορ: μια χαρά προσαρμόστηκε στα δεδομένα της Γαλλίας ο Kore-eda. Που, αν θέλουμε να το... χοντρύνουμε το πράμα, θαρρείς και κάνει μια δική του, ανάλαφρη εκδοχή της «Φθινοπωρινής σονάτας» του Bergman.

Κι εδώ έχουμε την καταγραφή της σχέσης μιας διάσημης μητέρας με την κόρη της, με φόντο το φθινόπωρο ως εποχή. Αλλά ο Kore-eda ενδιαφέρεται για πολύ περισσότερα πράγματα. Και «παίζει» πολύ με το σινεμά. Και – εννοείται – με την αλήθεια. Καθόλου τυχαία δεν βάφτισε την ταινία του έτσι. Και στοχάζεται πάνω στην αλήθεια ποικιλοτρόπως. Ποτέ ελιτίστικα. Ποτέ με στόχο να προκαλέσει τον θαυμασμό όσων κατανοούν ή την απέχθεια όσων δεν τα καταφέρνουν. Εντελώς μα εντελώς ανάλαφρα. Η Λουμίρ τρελαίνεται όταν διαβάζει στην αυτοβιογραφία της μητέρας της πως εκείνη, όσο βαρύ πρόγραμμα κι αν είχε, πάντα πήγαινε και την έπαιρνε από το σχολείο όταν ήταν μικρή. Γιατί ήταν ηθοποιός αλλά πάνω από όλα ήταν μητέρα. Ψέματα! Ποτέ δεν το έκανε αυτό.

Την κατηγορεί γι' αυτό η Λουμίρ. Γιατί το γράφει αυτό η Φαμπιέν; Ένα τόσο χοντρό ψέμα; Η Φαμπιέν, εμμέσως, το παραδέχεται: και τι έγινε που δεν σε έπαιρνα από το σχολείο; Δεν θα αφήσουμε την αλήθεια να καταστρέψει μιαν ωραία ιστορία. Αν όμως, τελικά, την έπαιρνε από το σχολείο; Αν όμως, τελικά, η Φαμπιέν είδε να κάνει την απόπειρά της στο θεατρικό σανίδι η Λουμίρ υποδυόμενη το δειλό λιοντάρι από τον «Μάγο του Οζ» - κάτι το οποίο δεν θυμάται η Λουμίρ; Κι όταν δεν θυμόμαστε κάτι, αυτό απλά δεν συνέβη, σωστά; «Δεν μπορείς να εμπιστεύεσαι τη μνήμη» λέει στη Λουμίρ ο ατζέντης και πιστός... υπηρέτης της μητέρας της σε ανύποπτο χρόνο. Κι άλλη μια ενδιαφέρουσα συνιστώσα λοιπόν: η Μνήμη. Αλλιώς βιώνουμε κάποια γεγονότα, αλλιώς καταγράφονται στον σκληρό μας δίσκο, αλλιώς τα θυμόμαστε. Τα ίδια γεγονότα, αλλιώς τα έχουν βιώσει κάποιοι γύρω μας κι αλλιώς τα θυμούνται. Οπότε; Ποια είναι αυτή η μία και συμπαντική αλήθεια;

Και το πηγαίνει ακόμα παραπέρα ο αγαπημένος δημιουργός. Και χρησιμοποιεί το ίδιο το σινεμά για να εμβαθύνει πάνω στο ζήτημα της αλήθειας και του ψέματος. Το σινεμά είναι ένα ψέμα, μια πλάνη, ένα make believe. Σε μια ταινία, όμως, συμμετέχουν αληθινοί άνθρωποι. Τα συναισθήματα που βγάζουν σε μια σκηνή είναι... αληθινά; Σε μια δραματική σκηνής της ταινίας-μέσα-στην-ταινία η Ludivigne Sagnier πρέπει να κλάψει. Έχει στερέψει από δάκρυα. Όμως, καταφέρνει να κλάψει επειδή πριν λίγο έχει μάθει πως ο αγαπημένος της σκύλος (!!!) εγκατέλειψε τον μάταιο τούτο κόσμο! Και ναι, κλαίει στη σκηνή! Χρησιμοποιεί αληθινά συναισθήματα για να πλάσει μια σκηνή σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας! Ή η Φαμπιέν. Δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη με την απόδοσή της στην ταινία. Η νεαρή πρωταγωνίστρια σκίζει και αυτό καθόλου δεν αρέσει στην Φαμπιέν.

Στην τελική, πολύ φορτισμένη συναισθηματικά σκηνή, βγάζει ατόφια συγκίνηση! Ως θεατής λες «γουάου». Ο σκηνοθέτης της ταινίας-μέσα-στην-ταινία, όμως, δεν μένει ικανοποιημένος: θέλει να μειώσει τη σκηνή κατά 20 δευτερόλεπτα!!! Χα! Ναι, αληθινά συναισθήματα ρε φίλε, αλλά με... μέτρο και χρονόμετρο! Και όταν προς το φινάλε της ταινίας η Φαμπιέν χαλαρώνει και λέει συγκινητικές αλήθειες στην κόρη της και λες «τι ωραία που μπορούν εντέλει αυτές οι δύο γυναίκες, να έρθουν κοντά η μία με την άλλη», ξαφνικά, σαν να τη χτυπάει ρεύμα, σκέφτεται φωναχτά: «μα γιατί δεν έπαιξα την σκηνή έτσι;»! Κανονικό ινσέπσιο: ως ηθοποιός, που – ας μην γελιόμαστε – γνωρίζει να υποκρίνεται, χτυπιέται επειδή δεν κατόρθωσε να βγάλει ένα αληθινό συναίσθημα που ένιωσε πραγματικά (;) και να το μεταφέρει μέσα σε μια ταινία!

Και μέσα σε όλο αυτό το στρατηγικά στημένο χάος η Catherine Deneuve υποδύεται ουσιαστικά τον εαυτό της! Την Catherine Fabienne Dorléac, όπως είναι το πραγματικό της όνομα! Την απόλυτη σταρ, την αναγνωρισμένη, την βραβευμένη, εκείνη που ζει για το κοινό της και όχι για τη «petite famille» της! Με τους ντιβισμούς της, την ανικανότητα να ζει μόνη της, χωρίς κάποιον να τη βοηθάει, με την ηλικία πλέον να έχει προχωρήσει, με τη... μνήμη να μην τη βοηθάει για το ποιοι από τους συνοδοιπόρους της συνεχίζουν να είναι ζωντανοί ή έχουν πεθάνει... Και είναι πολύ καλή στο ρόλο της. Όπως και οι Juliette Binoche, Ethan Hawke και όλο το καστ. Ιδιαιτέρως η Deneuve φαίνεται να το διασκεδάζει περισσότερο από όλους – η μούτα της για την... ταλαντούχα Brigitte Bardot είναι όλα τα λεφτά!

Αλλά και ο Kore-eda το διασκεδάζει. Και ναι, μέσα σε όλη αυτήν την γαλλικουριά μπορείς να αναγνωρίσεις τον αληθινό (#diplhs) δημιουργό. Όλα είναι καλώς καμωμένα. Λίγο όλη αυτή η επιμονή στη Σαρά – που προφανέστατα παραπέμπει στην Françoise Dorléac, την αδικοχαμένη αδελφή της Deneuve (που για πολλούς – και για τον υπογράφοντα – ήταν πολύ πιο ταλαντούχα) δεν βοηθάει και πολύ στην απόλαυση της ταινίας. Κι όλη αυτή η αμφισημία και το πήγαινε – έλα και το μπαλαντζάρισμα ανάμεσα στη μυθοπλασία και το «αληθινό» κι όλη αυτή η (καλοδεχούμενη από τον γράφοντα) ελαφράδα ίσως στερήσει από κάποιους θεατές αυτό που ενδεχομένως επιθυμούν: ένα πιο στιβαρό δράμα. Ναι, αλλά είναι φθινόπωρο (στην ταινία) και τα χρώματα των δέντρων και των λουλουδιών έχει αλλάξει καθώς περνάει ο φιλμικός χρόνος από την αρχή προς το φινάλε του φιλμ. Το προσέξατε; Ωραίος, ωραίος Kore-eda.

Η αλήθεια (La vérité / The Truth) Rating
Στις δικές μας αίθουσες? Στις 16 Ιανουαρίου 2020 από την Seven Films!

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Η δική σου κριτική