Movies Ltd

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Όσο και να τρέχουμε ο χρόνος πάντα μας προσπερνάει

Ο David Foenkinos είναι συγγραφέας. Κι αυτή είναι η δεύτερη ταινία η οποία βασίζεται σε βιβλίο του που μεταφέρεται στον κινηματογράφο, με τον ίδιο να συμμετέχει στο σενάριο. Το πρώτο ήταν το «La délicatesse», το οποίο το σκηνοθέτησε ο ίδιος με πρωταγωνιστές τους Audrey Tautou και François Damiens, οπότε μας προέκυψε το «Επιστροφή στον έρωτα» (2011), μια ταινία που προσωπικά την αγαπώ πολύ. Εδώ, τα πράγματα δεν πήγαν και τόσο καλά ως προς το τελικό κινηματογραφικό αποτέλεσμα. Ίσως η πρώτη ύλη να μην ήταν... πρώτης τάξης. Ίσως ο σκηνοθέτης να μην μπόρεσε να συλλάβει το πνεύμα του βιβλίου. Το τελικό αποτέλεσμα, πάντως, ενώ δεν είναι κακό, δεν μπορείς να πεις ότι είναι και κάτι σπουδαίο. Πάντως, στη Γαλλία, στην οποία η ταινία βγήκε στις αρχές του 2015, έκοψε σχεδόν 850 χιλιάδες εισιτήρια, οπότε κάτι καλό έκανε σύμφωνα με τους Γάλλους θεατές.

Το Les Souvenirs είναι η τρίτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο ηθοποιός κατά βάση Jean-Paul Rouve – και η πρώτη που βλέπουμε στο εμπορικό κύκλωμα στη χώρα μας. Προηγήθηκαν τα «Sans arme, ni haine, ni violence» (2008) και «Quand je serai petit» (2012), όπου πρωταγωνιστούσε κιόλας. Στη συγκεκριμένη ταινία κρατάει έναν μικρότερο ρόλο και συγκεκριμένα εκείνον του ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου που προσλαμβάνει τον Ρομάν.

Η υπόθεση: Ο Ρομάν είναι 23 ετών. Το όνειρό του είναι να γίνει συγγραφέας. Προς το παρόν, πάντως, πιάνει δουλειά ως θυρωρός της νύχτας σε ένα μικρό ξενοδοχείο. Ο πατέρας του, ο Μισέλ είναι 62 ετών κι έχει βγει μόλις στη σύνταξη μετά από χρόνια εργασίας ως υπάλληλος ταχυδρομείου. Ο συγκάτοικος του Ρομάν, ο Καρίμ, είναι 24 ετών. Σκέφτεται μόνο ένα πράγμα: να αποπλανήσει ένα κορίτσι, οποιαδήποτε, με οποιοδήποτε μέσο. Η γιαγιά του Ρομάν, η Μαντλέν, είναι 85 ετών. Μένει χήρα και τα τρία της παιδιά (μεταξύ των οποίων και ο πατέρας του Ρομάν) αποφασίζουν να την κλείσουν σε οίκο ευγηρίας, μιας που δεν μπορούν να τη φροντίζουν – και πιστεύουν πως και η ίδια δεν μπορεί πλέον να προσέχει τον εαυτό της. Πικραμένη, η Μαντλέν, επιστρέφει στο παρελθόν της. Και μια μέρα το σκάει. Ο Ρομάν προσπαθεί να τη βρει. Θα την εντοπίσει εκεί που την οδήγησαν οι γλυκές της αναμνήσεις και η επιθυμία της να συνεχίσει να ζει «ελεύθερα».

Η άποψή μας: Από τη μια, διάφορες εκδοχές της νιότης. Από την άλλη, διάφορες εκδοχές των γηρατειών. Κι επίσης, διαφορετικές αντιμετωπίσεις της ζωής, ανάλογα με το φύλο και την ηλικία. Η ταινία του Rouve είναι μια ευχάριστη δραμεντί, την οποία ξεχνάς αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της. Οι νέοι της ταινίας είναι καθαρά μυθιστορηματικά κατασκευάσματα: δεν μπορεί να υπάρχει 23χρονος (όπως ο Ρομάν) που να πιστεύει πως η μοίρα είναι βασικό κριτήριο για να γνωρίσεις τη γυναίκα των ονείρων σου (πείτε μου αν σήμερα κάποιος 23χρονος αναζητά τη γυναίκα των ονείρων του!). Δεν μπορεί να υπάρχει 24χρονος (όπως ο Καρίμ) που χρησιμοποιεί καραγκιοζιλίκια για να γνωρίσει γυναίκες: να ξυπνά νωρίς και να ντύνεται με κουστούμι πχ για να τον δει η απέναντι νέα γειτόνισσα, να νομίσει ότι είναι εργαζόμενος οπότε πιο εύκολα να πειστεί να τον γνωρίσει!

Θέλω να πω: ο σκηνοθέτης τοποθετεί την ιστορία του σε ένα αρκούντως ρεαλιστικό πλαίσιο, για να υποκύπτει σε τέτοιες «φανταστικές» ευκολίες. Σε ότι αφορά τη σκιαγράφηση των μεγαλυτέρων, εκεί τα πάει πολύ καλύτερα. Ο συνταξιοδοτημένος πατέρας του Ρομάν, που βαυκαλιζόταν πως πλέον, ως συνταξιούχος, θα έχει άπλετο χρόνο για να κάνει «ότι θέλει», δεν ξέρει τι να κάνει! Του λείπει η δουλειά του, του λείπει η ρουτίνα του. Και νιώθει και ενοχές για το γεγονός ότι δεν φροντίζει τη μητέρα του – απλά, βρίσκει την εύκολη λύση του γηροκομείου. Και η σύζυγός του σκιαγραφείται ωραία: έχει βαρεθεί τη ρουτίνα με τον άντρα της, της έχει γίνει πολύ προβλέψιμος και θυμάται παλιότερες εποχές, που ήταν ευτυχισμένοι μαζί. Η δε γιαγιά, αυτή μάλιστα. Ένας ζωντανός άνθρωπος, με κορμί σε φθίνουσα πορεία αλλά με μυαλό σε εγρήγορση, στεναχωριέται που τα παιδιά της δεν ξέρουν πως να τη χειριστούν και βρίσκουν την εύκολη λύση. Επικοινωνεί καλύτερα με τον εγγονό της και βρίσκει παρηγοριά στο παρελθόν της. Η αγάπη της για τη ζωή τη σπρώχνει στα παιδικά της χρόνια, που παρά το γεγονός ότι σημαδεύτηκαν από έναν πόλεμο, ήταν ευτυχισμένα.

Η ταινία κυλάει χαλαρά, χωρίς εξάρσεις, χωρίς εκπλήξεις. Υπάρχουν κωμικές σκηνές οι οποίες υποτίθεται ότι προσπαθούν να ελαφρύνουν την ταινία – μα η ταινία είναι ήδη ελαφριά από την κατασκευή της! Πάντως, σκηνές όπως εκείνη με τον μπούφο αστυνομικό, που ρωτάει στον πατέρα του Ρομάν αν η μητέρα του είναι μεγαλύτερη ηλικιακά από εκείνον (!!!) ή όλες εκείνες με τον ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου που συνεχώς κερνάει κρασί στον Ρομάν και τον προτρέπει να γράψει κάτι για το παρελθόν, «για τους Ναζί, ο κόσμος τρελαίνεται να διαβάζει τέτοια πράγματα», έχουν πλάκα. Ή εκείνες με τον φοβερό και τρομερό ζωγράφο που σχεδιάζει ζώα ολίγον τι... μπερδεμένα. Μπερδεμένη και η ζωή, τι τα θες, ακόμα και τον έρωτα μπορεί να γνωρίσει κανείς στο νεκροταφείο, αρκεί να πάει στο σωστό, σωστά; Εσείς θα μου πείτε...