Movies Ltd

Μύραινα η Ελένη ή αλλιώς, σμέρνα

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Ή που θα καμακωθεί ή που θα απελευθερωθεί...

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί η γεννημένη στο Ντουμπρόβνικ της Κροατίας στις 27 Σεπτεμβρίου του 1985, Antoneta Alamat Kusijanovic, η οποία πλέον κατοικοεδρεύει στη Νέα Υόρκη. Στη φιλμογραφία της συμπεριλαμβάνονται κι άλλες πέντε μικρού μήκους ταινίες, οι οποίες έχουν μαζέψει βραβεία από διάφορα φεστιβάλ.

Η ταινία Murina έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ των Καννών, τον Ιούλιο του 2021, όπου συμμετείχε στο παράλληλο του επίσημου προγράμματος τμήμα «Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών». Τιμήθηκε με τη Χρυσή Κάμερα ως η καλύτερη πρώτη μεγάλου μήκους ταινία, ανάμεσα σε όλες όσες εμφανίστηκαν στα διάφορα διαγωνιστικά τμήματα του φεστιβάλ. Μεταξύ των executive producers της ταινίας βλέπουμε και το όνομα του Martin Scorsese.

Η υπόθεση: Ένα μικρό νησάκι της Κροατίας στην Αδριατική με πεντακάθαρα νερά αποτελεί παράδεισο για τους λίγους τουρίστες που το επισκέπτονται. Εκεί ζει η έφηβη Γιούλια μαζί με τον καταπιεστικό πατέρα της, Άντε, και την όμορφη μητέρα της, Νέλα. Για εκείνη, για τη Γιούλια, κάθε άλλο παρά παράδεισος είναι το μέρος όπου ζει. Νιώθει πραγματικά ελεύθερη μόνον όταν φοράει το ολόσωμο μαγιό της κι όταν βρίσκεται μέσα στη θάλασσα. Κατά τα άλλα, η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι και είναι σαν την ηρεμία πριν την καταιγίδα. Ο Άντε γίνεται παραπάνω απ’ ότι συνήθως νευρικός καθώς είναι να φιλοξενήσει στο νησί έναν φίλο του – παλιό αφεντικό του – τον Χαβιέ. 

Ο Χαβιέ έχει λεφτά και φίλους με λεφτά και ο Άντε θέλει όσο τίποτε άλλο να τον πείσει να αγοράσει μια έκταση που του ανήκει στο νησί, για να χτίσει ξενοδοχείο. Με τα λεφτά που θα πάρει, σχεδιάζει να μετακομίσει με την οικογένειά του στο Ζάγκρεμπ και να ζήσουν όλοι μαζί μια καλύτερη ζωή, όπως νομίζει. Σίγουρα καλύτερη για τον ίδιο, όπως και να έχει. Η πίεση που νιώθει η Γιούλια γίνεται μη διαχειρίσιμη, επαναστατεί εναντίον του πατέρα της ανοιχτά πλέον, κατηγορεί τη μητέρα της για την παθητικότητά της και βλέπει τον Χαβιέ ως το εισιτήριο για την ελευθερία της. Μέσα σε ένα σαββατοκύριακο πολλά πράγματα δεν θα είναι ποτέ ξανά τα ίδια...

Η άποψή μας: Αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο σε τούτο το πολύ ενδιαφέρον ντεμπούτο της Βαλκάνιας σκηνοθέτιδας, είναι η σιγουριά της. Η εμπιστοσύνη στο υλικό της, στο σενάριό της, στους ηθοποιούς της. Βρίσκει τον τρόπο να διαχειριστεί κατά πως πρέπει τα επιμέρους στοιχεία και να συνθέσει μια ταινία, που έχει πολλά και ενδιαφέροντα να πει. Σαφώς και πρόκειται για μια ταινία ενηλικίωσης, δεν μπορεί κανείς να το αρνηθεί αυτό, τσεκάροντας την ταινία στο πρώτο της επίπεδο. Η Γιούλια μεγαλώνει και βρίσκεται σε εκείνο το άβολο μεταίχμιο όπου είναι ακόμα παιδί – 16 χρονών – αλλά πλέον και γυναίκα: το κορμί της δεν μπορεί να κρύψει τη σωματική ωρίμανση. 

Γι' αυτό και ο πατέρας της αντιδρά: «γιατί κυκλοφορείς γυμνή;» της λέει, ενώ η Γιούλια φοράει το ολόσωμο μαγιό της. Μικρή λεπτομέρεια: το ένα από τα δύο μαγιό, το λευκό, έχει μια μικρή τρυπούλα, χαμηλά στο μηρό, που από τη μια μας λέει το πόσο πολύ το έχει χρησιμοποιήσει η Γιούλια και από την άλλη αποκαλύπτει και την οικονομική κατάσταση της οικογένειάς της. Η Γιούλια μεταμορφώνεται σε γυναίκα λοιπόν και ο Άντε, ο πατέρας – αφέντης, αδυνατεί να αποδεχτεί το γεγονός. Μια ζωή ήταν ο κύρης του σπιτιού, η γυναίκα του υπάκουε σε κάθε του κατευθυντήρια γραμμή και το ίδιο περίμενε πως θα συνεχίσει να κάνει η κόρη του. Δύσκολα. 

Δείτε πχ τη σκηνή του δείπνου με τους υψηλούς καλεσμένους. Ο Άντε πιέζει την Γιούλια να απαγγείλει ένα ποίημα. Εκείνη δεν θέλει. Ο Άντε την πιέζει παραπάνω. Κι εκείνη τελικά το λέει το ποίημα. Στα κροατικά, έχοντας ακροατήριο αγγλόφωνο. Και παραλείπει επί τούτου ένα τμήμα του ποιήματος, που μιλάει για τον πατέρα. Χα! Άσο ημίχρονο, δύο τελικό. Όσο η κόντρα τους μεγαλώνει τόσο ο Άντε χρησιμοποιεί μεγαλύτερες προσβολές και μεγαλύτερες «τιμωρίες» - κι όσο μεγαλύτερες είναι οι τιμωρίες, τόσο περισσότερο αντιδρά η Γιούλια και προσπαθεί να ξεφύγει από τον ασφυκτικό κλοιό. Από την παράξενη «φυλακή» της. Πάντα βρίσκει τον τρόπο. Θα καταφέρει όμως εντέλει να... ξεφύγει; Χμ... 

Η Γιούλια κατηγορεί και τη μητέρα της, τη Νέλα. Την κατηγορεί πως επέτρεψε στον Άντε να κάνει παιχνίδι μόνος του. Την κατηγορεί για παθητικότητα. Την κατηγορεί ότι ποτέ δεν άρπαξε την ευκαιρία να ξεφύγει. Κι όταν μαθαίνει πως ανάμεσα στη Νέλα και τον Χαβιέ υπήρξε παλιότερα ερωτικό ενδιαφέρον, δεν αφήνει την πληροφορία ανεκμετάλλευτη. Όμως, είναι και η ίδια μπερδεμένη. Και παιδί και γυναίκα, έχει την αφέλεια να πιστεύει πως ο Χαβιέ μπορεί να αποτελέσει το κλειδί για να αποδράσει. 

Η πλάκα είναι πως η σκηνοθέτιδα, αυτήν την ιστορία ενηλικίωσης κατά πρώτον και γυναικείας αυτοδιάθεσης κατά δεύτερον, την καταγράφει ως υπόκωφο... θρίλερ. Περιμένεις ανά πάσα στιγμή να γίνει έκρηξη και γαία πυρί μιχθήτω! Κι ενώ ας πούμε η ταινία έχει μια αύρα από «Γυμνοί στον ήλιο» ή στα αμερικανικότερα «Ο ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ», αυτό επιτυγχάνεται... muted. Δεν βλέπεις ποτέ τον καυτό ήλιο και τα συνεπακόλουθά του: όχι, το καλοκαίρι της ταινίας έχει τον ήλιο σαν σε φίλτρο. Έχει κάνει τρομερή δουλειά στη διεύθυνση φωτογραφίας της ταινίας η Hélène Louvart, η ίδια που έχει φωτογραφήσει το «Xenia» του Πάνου Κούτρα, η ίδια που προσέγγισε το ελληνικό καλοκαίρι στη «Χαμένη κόρη» της Maggie Gyllenhaal, με τον ίδιο τρόπο που προσέγγισε το κροατικό καλοκαίρι εδώ. 

Όμορφη ταινία, με μπόλικους συμβολισμούς, που οφείλει τον πρωτότυπο τίτλο της στη σμέρνα. Ένα ψάρι, που μοιάζει με χέλι και με φίδι, που σπάνια επιτίθεται στους εχθρούς της, καθώς κρύβεται μέσα σε κοιλότητες βράχων, που έχει τεράστιο στόμα αναλογικά με το σώμα της, με πολύ ισχυρά δόντια, τα οποία χρησιμοποιεί για να δαγκώσει όταν βρίσκεται σε κίνδυνο...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 28 Ιουλίου 2022 από την Neo Films!

του gaRis (@takisgaris)

Η μακαριστή Lady Di είναι μια καθαγιασμένη φιγούρα στα μάτια των Βρεταννών, μια Spencer που δεν υπέκυψε μπροστά στα σκήπτρα της μοναρχίας, ένα feminist - fashion - gay icon που πολέμησε το AIDS όσο και τις προσωπικές της ψυχοσωματικές διαταραχές, καταπνίγοντας την ταυτότητά της, μεγαλώνοντας τους γιους ενός πρίγκηπα που ποτέ δεν (την) αγάπησε. Ο θάνατός της, πρόωρα και άδοξα, την 31η Αυγούστου 1997, σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα - απόρροια ενός ούλτιμου, ανελέητου κυνηγητού με τους παπαράτσι, δημιούργησε ένα θρύλο - κηλίδα στο βιβλίο της δυναστείας των Windsor και της κορακοζώητης ElizabethII. Ενθυμούμαι τα γεγονότα καθότι ευρισκόμενος στις γειτονικές Κάτω Χώρες εκείνη τη χρονική περίοδο. Μεγάλο μπαμ και κοπετός για τους ομοίως βασιλόφρονες Ολλανδούς. “Goodbye Norma Jean” και “you lived your life like a Candle in the Wind” να αφιερώνει ο κολλητός Elton John, στη νέα βερσιόν του τραγουδιού που είχε γράψει παλαιότερα για την εξίσου τραγική θεά MarylinMonroe.

Ο Pablo Larrain, γεννημένος στο Σαντιάγο της Χιλής από πολιτική οικογένεια, έδειξε ικανότητες με το προ 6ετίας Jackie, αναμοχλεύοντας την αμερικανική τραγωδία της δολοφονίας του JFK. Να πω την αμαρτία μου, ανήκω στην περήφανη μειονότητα του σιναφιού που έπληξε με την πομπώδη σοβαροφάνεια, έφριξε με την κομπιουτερίστικη ταυτοπροσωπία, της υποψηφίας εννοείται, Natalie Portman (την οποία χάρηκα ακομπλεξάριστη να διασκεδάζει στο Thor: Love & Thunder προχθές στο σινεμά) και εντέλει στυλ, πολύ στυλ και ολίγη από έτερον, δατς ιτ. 

Ευτυχώς, στο Spencer, συνεπικουρούμενος σεναριακώς από τον Steven Knight (Dirty Pretty Things), ο Larrain έχει ξεκαθαρίσει νωρίς το τοπίο. Δεν το πάει για biopic, μπολιάζει κλασσάτα κουστούμια και μπρούχαχα προντάξιον ντηζάιν σε σκοτεινό φωτογραφικά φόντο και παρουσιάζει τη Lady-Die, δηλαδή μια παραπαίουσα, θνησιγενή Νταγιάνα, ασφυκτικά απομονωμένη με τις φοβίες, τις κρίσεις πανικού, τις μυριάδες απαγορεύσεις βάσει Πρωτοκόλλου. 

Sandringham estate στο Norfolk, England. Παραμονή Χριστουγέννων, αρχές 90s και μια 10ετία χαμένη κοντά (μα όχι δίπλα) στον ατακτούλη Κάρολο. Μόνη χαρά οι βασιλομπόμπιρες William - Harry και τα ανέμελα παιχνίδια μαζί τους. Ο Χιλιανός μοστράρει ταμπλόιντ ατάκες και χιστριονικά ξεσπάσματα που δίνουν ώθηση στα πανιά της Kristen Stewart να σκορπίσει ψυχανεμίσματα της Lady Di ως woman under the influence, πασπαλισμένα με χρυσάφι. 

Ερμηνεία ζωής για την K-Stew που έχει αφήσει στο χρονοντούλαπο την Twilight απαρχή και σχεδόν πήρε (με τη φόρα της περσινής Μόστρα) φέτος το θρόνο από την πιο γνώριμη στα όσκαρς Jessica Chastain. Αδυνατώ να παραλείψω τo φοβερό ντουέτο Timothy Spall - Sally Hawkins που προσδίδει πιστότητα, κύρος και αυθεντικότητα στο καστ. 

Το Spencer θα απογοητεύσει τους ηρακλειδείς του στέμματος, αυτούς ντε που κόβουν καρωτίδα για το The Crown όμως ο Pablo σφυρίζει αδιάφορα: Η Λαίδη του, η Princes of Wales, ήταν ένα αερικό που πέρασε σίφουνας από την πνιγηρή πεζότητα της Βασιλικής φαμελιάς, εύθραυστη πορσελάνη στα χέρια των λαϊκών μαζών που από την μεγάλη λατρεία την έκανε σκόνη και θρύψαλα, όπως ορίζει η ειμαρμένη των ειδώλων που διατηρούνται αγέραστα στη συλλογική μνήμη.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 21 Ιουλίου 2022 από την Spentzos Films!

Σινεμά ο Παράδεισος...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Πάρε την μπομπίνα και τρέξε!

Αυτή είναι η 22η μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί μόνος του (χωρίς συνσκηνοθέτη δηλαδή) ο γεννημένος στις 14 Νοεμβρίου 1951 στη... μικρή πόλη (γύρω στα 12 εκατομμύρια κατοίκους) Σιάν, στην επαρχία Σαανσί της Κίνας, σκηνοθέτης. Στην Κίνα το επίθετο μπαίνει πάντα μπροστά από το όνομα, εμείς όμως στην Ελλάδα (κι όλος ο δυτικός κόσμος γενικά) τον γνωρίζει ως Zhang Yimou. Ο Zhang Yimou θεωρείται (και είναι) ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Πέμπτης Γενιάς του Κινέζικου Κινηματογράφου, μαζί με σκηνοθέτες όπως οι Chen Kaige, Zhang Junzhao και Tian Zhuangzhuang. Αυτή είναι η 18η ταινία από όλες όσες έχει σκηνοθετήσει, η οποία προβάλλεται εμπορικά στη χώρα μας, ξεκινώντας από την πρώτη του, το «Κόκκινοι αγροί» του 1988! Οπότε, λογικά, είναι ένας από τους πλέον πολυπροβλημένους σκηνοθέτες στην Ελλάδα – ίσως μόνον οι Pedro Almodovar και Woody Allen να τον περνάνε με τον αριθμό των ταινιών τους που είχαν εμπορική διανομή στη χώρα μας!

Η ταινία ήταν να κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ Βερολίνου τον Φεβρουάριο του 2019. Η συμμετοχή της ακυρώθηκε όμως την τελευταία στιγμή. Επισήμως, η εξήγηση που δόθηκε στον κόσμο ήταν ότι η προβολή ακυρώθηκε λόγω «τεχνικών προβλημάτων». Σύμφωνα με φήμες, Η Χαμένη Σκηνή εντέλει λογοκρίθηκε από τους κρατικούς μηχανισμούς της Κίνας, καθώς είχε σοβαρές πιθανότητες να αποσπάσει ένα μεγάλο βραβείο και υπήρξε ανησυχία σχετικά με την προβολή που θα έπαιρνε σε αυτή την περίπτωση, μια ταινία που αντανακλούσε -στην πρώτη της τουλάχιστον εκδοχή- τη φτώχεια που έφερε η Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα. Γυρίστηκαν νέες σκηνές, το φιλμ μονταρίστηκε εκ νέου και η νέα εκδοχή βγήκε στην Κίνα στα τέλη Νοεμβρίου του 2020. Εκτός Κίνας, τη διεθνή της πρεμιέρα η ταινία την πραγματοποίησε τον Σεπτέμβριο του 2021 στο φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν, όπου η ταινία σήμανε την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ.

Η υπόθεση: 1975, Κίνα. Ένας πολιτικός κρατούμενος σε στρατόπεδο εργασίας αποδρά και περιπλανιέται στην απομονωμένη βορειοδυτική Κίνα. Βρισκόμαστε στο τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης και ο κινηματογράφος είναι ένα από τα ελάχιστα ερεθίσματα τέχνης για τα πλήθη. Ο κατάδικος έχει έναν και μόνο στόχο: να δει τα Επίκαιρα, που συνοδεύουν την προβολή της ταινίας προπαγάνδας «Ηρωικοί γιοι και κόρες». Κάποιος του έχει δώσει την πληροφορία πως στα Επίκαιρα εμφανίζεται η κόρη του, με την οποία έχει αποξενωθεί εδώ και πολύ καιρό. Ο δρόμος του θα διασταυρωθεί με εκείνον ενός ορφανού κοριτσιού, της Λιου, που έχει βάλει στόχο να κλέψει μια μπομπίνα με φιλμ, για τους δικούς της σκοπούς. 

Ο κατάδικος πιστεύει πως η Λιου κλέβει την μπομπίνα που έχει μέσα τις σκηνές από τα Επίκαιρα. Θα την κυνηγήσει, η μπομπίνα θα αλλάξει πολλές φορές κατοχή και με τα πολλά, οι δυο τους θα βρεθούν σε ένα χωριό, όπου είναι προγραμματισμένη η επόμενη προβολή της ταινίας – και κατά συνέπεια, και των Επίκαιρων. Ο τοπικός προβολατζής έχει το προσωνύμιο «Κύριος Σινεμά» και λατρεύεται ως σταρ του... κινηματογράφου από τους συγχωριανούς του. Θα μπορέσουν οι τρεις αυτοί άνθρωποι να καταφέρουν αυτό που ο καθένας επιθυμεί περισσότερο;

Η άποψή μας: Ξεκινάμε από το... τέλος: το φινάλε της ταινίας, τόσο αυτό καθαυτό, όσο κι εκείνο το τμήμα του όπου πέφτουν τα ζενερίκ, ενώ παράλληλα βλέπουμε σκηνές της πρωταγωνίστριας να τραγουδάει το τραγούδι των τίτλων και τον Yimou σε b - roll, να δίνει οδηγίες μεταξύ των άλλων, δείχνουν το μέγεθος της επέμβασης και των αλλαγών επί της αρχικής ταινίας. Και μια αμηχανία. Και μια βιασύνη. Θα έχει αξία να δούμε κάποια στιγμή το director’s cut τούτης της ταινίας. Όμως, όπως και να έχει, τούτο το γεγονός δεν είναι παρά minor detail που λένε κι εδώ στα ξένα και δεν μπορεί να χαλάσει τη γενικότερη εικόνα. 

Που, ενώ υπάρχουν κι άλλα… minor details (θα τα αναφέρουμε παρακάτω), μένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη Μνήμη του θεατή ως μια υπέροχη ερωτική αποστολή του Δημιουργού προς το ίδιο το Σινεμά! Και μάλιστα το παλιό σινεμά, το οργανικό, εκείνο όπου οι εικόνες προέκυπταν σε 24 καρέ το δευτερόλεπτο, καταγεγραμμένες σε φιλμ. Όχι το ψηφιακό σινεμά, το σινεμά του σήμερα, που επειδή είναι φτηνό, από τη μία είναι πιο δημοκρατικό (ο καθένας μπορεί να γυρίσει μια ταινία και να τη μοντάρει έχοντας βασικές γνώσεις, χρησιμοποιώντας το κινητό του πχ) από την άλλη όμως δεν είναι απτό, δεν είναι χειροπιαστό κι ακριβώς επειδή είναι φτηνό, μπορεί να καταντήσει ευτελές. 

Ένας φόρος τιμής στο παλιό σινεμά είναι λοιπόν τούτη η ταινία. Σε κυριολεκτικό, πρώτο επίπεδο, ο Yimou μας προσφέρει υπέροχες εικόνες ακριβώς πάνω σε αυτόν τον τομέα. Το πως το φιλμ της μίας μπομπίνας, που φθείρεται όταν ο χαζούλης γιος του «κυρίου Σινεμά» την αφήνει ανοικτή κι εκείνο κυλιέται στον κακοτράχαλο δρόμο, αποκαθίσταται, οδηγεί σε υπέροχες σκηνές ανθολογίας. Το πώς δημιουργείται αποσταγμένο νερό, το πώς απλώνεται το φιλμ για να καθαριστεί με τη χρήση αυτού του νερού, το πώς καθαρίζεται με τρυφερές κινήσεις, είναι απλά θεσπέσιο. Όπως θεσπέσια είναι και η σκηνή που ο κύριος Σινεμά φτιάχνει τη λούπα, προκειμένου ο κατάδικος να βλέπει, συνεχόμενα, την αποτύπωση της κόρης του στο σελιλόιντ, επί της μεγάλης οθόνης. 

Αμ η μεγάλη οθόνη; Το τεράστιο πανί που στήνεται και πάνω του η μηχανή προβολής μεγεθύνει την εικόνα από τα καρεδάκια, προσφέροντας στους θεατές μια larger than life αποτύπωση; Θεατές – απλοί άνθρωποι, που στην ταινία κάθονται και μπροστά αλλά και πίσω από την οθόνη, μιας που η τεράστια αίθουσα δεν αρκεί για να τους χωρέσει όλους! Τι υπέροχες σκηνές, τι όμορφες εικόνες, τι τρομερή αναπαράσταση του ότι το σινεμά ήταν, είναι και θα είναι – σε πείσμα των διάφορων τηλεοπτικών πλατφορμών από τη μια και του γιγαντωμένου ατομικισμού ως χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών από την άλλη – η απολαυστικότερη συλλογική εμπειρία που μπορεί να προσφέρει ανθρώπινη εφεύρεση! 

Έχουμε όμως και μέσω των βασικών πρωταγωνιστών και μια ιχνηλάτηση των κυρίαρχων συμπεριφορών και των τύπων των ανθρώπων, ανάλογα με την «συμπεριφορά» τους απέναντι στον κινηματογράφο. Λειτουργούν δηλαδή και ως σύμβολα. Η πραγματίστρια Λου θέλει λίγα μέτρα φιλμ για εντελώς πρακτικούς λόγους: θέλει το σινεμά ως ύλη. Ο ιδεαλιστής κατάδικος θέλει τη μπομπίνα με τα Επίκαιρα: θέλει το σινεμά ως ψευδαίσθηση καθώς βλέποντας την κόρη του αποτυπωμένη εκεί, νιώθει ότι κατά μία έννοια συνδέεται εκ νέου μαζί της. Ο κύριος Σινεμά είναι το... σινεμά από μέσα: είναι ο go-between, εκείνος που ξέρει τα πάντα για μία σωστή προβολή, που ξέρει τι πρέπει να γίνει όταν «καεί» το φιλμ, ο εργάτης του σινεμά, που αγαπά αυτό που κάνει για το ίδιο το μέσο αλλά και για την αγάπη που παίρνει από τον κόσμο μέσω του μέσου. Είναι και ο γιος του κυρίου Σινεμά: στη δική του περίπτωση το σινεμά τον... χάζεψε! Μπορείτε να κάνετε τις αναγωγές σας... 

Η πλοκή που χρησιμοποιεί ο Yimou για να στήσει όλη αυτή την ερωτική εξομολόγηση είναι αδύναμη και περιορίζεται στα βασικά. Στο αρχικό πρώτο τρίτο, η ταινία διαθέτει στοιχεία κωμωδίας αλά Buster Keaton, καθώς η μπομπίνα αλλάζει συνεχώς χέρια, τύπου ο κλέψας του κλέψαντος. Λίγοι διάλογοι, εξαιρετική διεύθυνση φωτογραφίας, ο άνθρωπος μέσα στο απέραντο, αχανές τοπίο της κινεζικής ενδοχώρας και το κορίτσι – χαμίνι, να μοιάζει με τον... Πίπη της Αλίκης Βουγιουκλάκη με το μαλλί – θάμνο. Ας είναι. Αααα, πριν προχωρήσω παρακάτω, να ξεκαθαρίσω τι σόι πράμα είναι τα Επίκαιρα. Τα παλιά τα χρόνια, πριν την έλευση της τηλεόρασης, πριν την προβολή μιας ταινίας, προβάλλονταν τα Επίκαιρα, ήτοι, ρεπορτάζ τύπου ειδήσεων. Εννοείται πως πλέον έχουν εξαφανισθεί. 

Πριν 30 χρόνια, πάντως, θυμάμαι την μετεξέλιξη των Επίκαιρων, που ήταν πληρωμένα ρεπορτάζ πχ της γερμανικής κυβέρνησης... Κλείνει η παρένθεση. Τα... νουντλς και πάλι έχουν γαργαλιστικό ενδιαφέρον σε ταινία του Yimou, η σχέση του καταδίκου με την Λου (έστω, προβλέψιμα) είναι εν δυνάμει σχέση πατέρα – κόρης και η έρημος, η ατελείωτη έρημος, που περικυκλώνει το χωριό, είναι και μια λοξή αναφορά στον Θόδωρο Αγγελόπουλο («Η σκόνη του Χρόνου»), στον Antonioni («Η κόκκινη έρημος») και μια... πιο ευθεία: χωρίς σινεμά, έρημος η ζωή μας... Ένα δευτερόλεπτο σε μια ταινία μπορεί να είναι αρκετό για να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου. Που αν απομονωθεί και παίζει σε λούπα, αυτό το δευτερόλεπτο μπορεί να γίνει πολλά δευτερόλεπτα, λεπτά, ώρες. 

Δυο καρεδάκια είναι αρκετά για να κουβαλήσουν τη Μνήμη – και τι ωραία που χάνεται αυτή στην κλεψύδρα με την άμμο της ζωής; Το Σινεμά δεν μπορεί παρά να συνεχίσει να είναι μια οπτική ψευδαίσθηση που προκαλείται από τα παιχνίδια του φωτός. Μπορεί να προσφέρει αμέτρητες συγκινήσεις, να γεμίσει τον θεατή με απίστευτα συναισθήματα, να αποτελέσει ένα υπέροχο εργαλείο φυγής από την πραγματικότητα. Αρκεί να καταλάβουμε οι πιο... βαρεμένοι από εμάς, πως το Σινεμά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την Πραγματικότητα. Μα τι λέω: το Σινεμά είναι η Πραγματικότητα. Change my mind!

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 7 Ιουλίου 2022 από την Cinobo!

του gaRis (@takisgaris)

Όου Maggie Gyllenhaal! Αποπούθε να κινήσω και πως να σταματήσω να γράφω για την κατά ποιητική κυριολεξία αιθέρια ύπαρξη, αυτή την καλλιτεχνάρα που αθόρυβα μα σταθερά, δικαιώνει απερίφραστα τον τίτλο της βασίλισσας του οίκου των Gyllenhaals (σόρρυ Jake αλλά...). Παιδούλα στην καρακαλτιά Donnie Darko, σαγηνευτικά αγνή στο αλησμόνητο Secretary, μεστή και βαθιά ως ύπαρξη στo Crazy Heart ως το δωτανά το Kindergarten Teacher. Δηλωμένη φεμινίστρια, με τη θελκτικότερη σεταμέ έννοια, παίρνει τα ρίσκα της και ένα μικρό μπάτζετ από το Netflix για να γυρίσει το The Lost Daughter, καταμεσίς της πανδημίας, αλιεύοντας μαργαρίτες γυναικείας πεθυμιάς κι ενοχής στις παραλίες των Σπετσών. 

Διασκευάζοντας η ίδια την ομότιτλη νουβέλα της Elena Ferrante στα 2006, έχει κάνει μια υπέροχη έναρξη στις περσινές Κάννες, όπου νίκησε στην κατηγορία σεναρίου, που μετατράπηκε σε υποψηφιότητα στα όσκαρς, μαζί με τις βασικές ερμηνεύτριές της Olivia Coleman και Jessie Buckley που ενσαρκώνουν τη Λέντα Καρούσο, από τα 20 κάτι μέχρι τα 48 της σε ένα αέναο ταξίδι αναμόχλευσης παθών, ενοχής και καταπιεσμένης οργής. Μπορεί να τα φταίει η πατριαρχία. ‘Η νάναι σάμπως η μητρότητα που μπαίνει φραγμός στην ηρεμία και την αυτο-εκπλήρωση σας, ω γυναίκες;

Η Λέντα (Olivia Coleman), έχει στείλει τις μεγαλωμένες κόρες της στον Κάναδα, πεσκέσι στον πρώην σύζυγο και αποδρά στα γκρηκ άιλαντς με βαλίτσα γεμάτη βιβλία. Φλάσμπακ ακαριαία μπρος-πίσω στον πάλαι ποτέ έγγαμο βίο -κόλαση με δυο μικρά (ως Jessie Buckley), μια γερή μοιχεία με τον (σύζυγο και πατέρα δυο κορών της Μάγκι εκτός οθόνης) Peter Sarsgaard, η εγκατάλειψη της οικογενειακής εστίας, τα ψέματα, η γεμάτη τύψεις αρπαχτή της ηδονής. 

Η Λέντα είναι μια Κάρεν της ακροθαλασσιάς, λίγο ατσούμπαλη, λίγο αδρή, ίσως και ψιλοκακίστρω να την έλεγες. Μιαν ολιά φλερτάκι με τον ελληνοποιημένο επιστάτη της πανσιόν Ed Harris. Εκτεταμένη παρατήρηση της Dakota Johnson με τα δικά της μικρά, με τις ίδιες αγωνίες και εμμονές. Λίγα συμβαίνουν -περισσότερα υπονοούνται. Όσο η συμβατική ηθική υποχωρεί, τόσο οι άμυνες πέφτουν και ανασύρεται στην επιφάνεια μια ατόφια γυναικεία θωριά. Μια ζωντανή λαχτάρα για χαρά χωρίς την αυτο-ακύρωση του ρόλου της μάνας κατά το κοινωνικό προτσές ναούμε. Με εκφραστική λιτότητα σε επίπεδα ανέχειας στο προντάκσιον ντηζάιν, το The Lost Daughter είναι μια ταινία που δεν την περιμένεις από το Netflix. 

Φωτογραφία και μουσική κινούνται σε μούντι ατραπούς καθώς το μοντάζ λεπιδιάζει εκφράσεις και αναθυμιάσεις εικόνων που δένονται και ανατέμνονται σε μονοπάτια Chabrol ή ωρίμου Ozon, με μια λαγαρότητα τελευταίας κοπής Almodovar (δίχως τον ύστερο πολιτικό του ακτιβισμό). Η Coleman, ασύγκριτη στο να παραδίδει μαθήματα αναπάντεχα απροσποίητης εσωτερικότητας, σχεδόν χάνει την παράσταση από τη Buckley που σαρώνει το εκράν με την αγωνιώδη της ενέργεια. 

Η Gyllenhaal, δεν προδίδει τη διπλή της ηρωίδα, δεν την κριτικάρει, ούτε τη δικαιώνει. Στέκεται φρουρός, σε μια για κάποιους ίσως στρυφνή μπορεί και πικρή μαρτυρία ζωής μιας γυναίκας που παρολίγον αποτυγχάνει ως μάνα, γυρεύοντας να υπηρετήσει τα μοιραία θέλω της. Εντέλει, Η Χαμένη Κόρη μοιάζει να είναι η διάψευση της μεσόκοπης θηλυκότητας, το παγωμένο κάδρο κλεισίματος ενός γενετήσιου κύκλου, που αφήνει το μέλλον έωλο, ρευστό, βαθύ και άγνωστο. Σα τη θάλασσα.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 30 Ιουνίου 2022 από την Spentzos Films!

"Να δούμε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί, οεοε, οεοε"

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Όξω ρε κριάρια...

Ο Δημήτρης Κανελλόπουλος γεννήθηκε στην Αρκαδία. Σπούδασε κινηματογράφο, ενώ έχει εργαστεί ως ηχολήπτης σ’ έναν σημαντικό αριθμό ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους και ντοκιμαντέρ. Έχει γράψει και σκηνοθετήσει πέντε ταινίες μικρού μήκους, οι οποίες συμμετείχαν σε πολλά διεθνή φεστιβάλ ταινιών. Η ταινία Αγέλη Προβάτων είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περασμένο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα και τιμήθηκε με το βραβείο κοινού. Ήταν υποψήφια για 10 βραβεία Ίρις, κερδίζοντας τελικά εκείνο για καλύτερο β’ ανδρικό ρόλο, για την ερμηνεία του Άρη Σερβετάλη. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας γυρίστηκε στην Τρίπολη και στο δάσος της Φολόης. Πρόκειται για συμπαραγωγή Ελλάδας, Σερβίας και Αλβανίας, με την σκηνοθέτιδα Ελίνα Ψύκου να έχει credit παραγωγού.

Η υπόθεση: Ο Θανάσης είναι ένας σαραντάρης, που ζει στην Τρίπολη. Είναι παντρεμένος, έχει έναν πιτσιρικά γιο, κι ένα φυτώριο, που τον έχει βάλει για τα καλά «μέσα». Για να διατηρήσει ζωντανή την επιχείρησή του αναγκάζεται να δανειστεί από τον τοκογλύφο Στέλιο, ο οποίος κάποια στιγμή, αρχίζει να πιέζει ολοένα και περισσότερο για να πάρει πίσω τα χρήματά του – εννοείται με υψηλότατο τόκο. Όταν σε μια επίσκεψη του Στέλιου στο φυτώριο του Θανάση ο τελευταίος τον ξεφτιλίζει, ο τοκογλύφος αποφασίζει να πάρει πιο δραστικά μέτρα. Με τη βοήθεια ενός φίλου του από την Αθήνα, προσλαμβάνει δυο κακοποιούς, τον Σωτήρη και τον Παραδείση, προκειμένου να πιέσουν με κάθε τρόπο τον Θανάση, ώστε να επιστρέψει τα χρήματα. 

Ο Θανάσης ψάχνει τρόπο να αμυνθεί. Στην απόγνωσή του θα μιλήσει με τον Αποστόλη, με τον οποίο τον ενώνουν πολλά πράγματα. Ο Αποστόλης, που έχει παντοπωλείο, χρωστάει επίσης πολλά χρήματα στον Στέλιο. Εντέλει, οι δυο τους καταλαβαίνουν πως στον κύκλο τους υπάρχουν πολλοί επαγγελματίες, που όλοι χρωστάνε στον ίδιο τοκογλύφο. Ο Θανάσης προτείνει το προφανές: η ισχύς εν τη ενώσει. Όμως, αυτό που αρχικά φαινόταν ως ένας ειρηνικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί ο κοινός εχθρός, γρήγορα θα ξεφύγει από κάθε έλεγχο...

Η άποψή μας: Άλλο η αγέλη κι άλλο το κοπάδι. Και τα δύο είναι οργανωμένες - κατά το μάλλον ή ήττον - ομάδες ζώων από το ίδιο είδος. Μόνο που αγέλη δημιουργούν θηρευτές, ζώα που κυνηγούν, ζώα που έχουν μια κάποια αυτονομία, που μπορούν να καταστρώσουν σχέδια για να πετύχουν το σκοπό τους. Μιλάμε για αγέλη λύκων. Κοπάδι δημιουργούν ζώα... θύματα, ζώα που δείχνουν να μην έχουν ατομικό ένστικτο, που βολεύονται μέσα στο πλήθος, που ακολουθούν τον τσοπάνο ή το τσοπανόσκυλο εκεί που θα τα οδηγήσει: στην ασφάλεια της φυλακής τους. 

Αν υπάρχει ένα πράγμα (ίσως το μοναδικό...) που πέτυχε ο Δημήτρης Κανελλόπουλος, που χτύπησε διάνα που λένε σε τούτη την ταινία, είναι ο τίτλος της: αγέλη προβάτων. Τι γίνεται λοιπόν όταν τα πρόβατα αποφασίσουν να το παίξουν... λύκοι; Προφανώς, αποκτούν τα χαρακτηριστικά του λύκου. Με μανιχαϊστικούς όρους, από πλάσματα «καλά κ' αγαθά» γίνονται μοβόρα, κακά, ψυχρά κι ανάποδα. Παύουν όμως να είναι πρόβατα; Άχου, τι να πω κι εγώ, σάματης ξέρω; 

Στην ταινία μας. Ο Κανελλόπουλος καλά το σκέφτηκε το πράμα: θα γυρίσω μια ταινία – σκέφτηκε – όπου θα βάλω τα πρόβατα να γίνονται λύκοι. Να χαρώ εγώ. Σαν φιλόδοξος, λίγο αλαζόνας, λίγο «θα σας δείξω εγώ» μάγειρας, πήρε «υλικά» που προφανώς του άρεσαν και σκέφτηκε να... μην ακολουθήσει καμία συνταγή για να προσφέρει στο κοινό του μια γκουρμεδιά δικής του one of εκτέλεσης. Κρίμα όμως, το τελικό αποτέλεσμα δεν τον δικαίωσε. Λίγος Οικονομίδης (κυρίως στην εκφορά του λόγου και στην ένταση των ντεσιμπέλ κάποιες φορές – όχι, γαμωσταυρίδια δεν διαθέτει η ταινία), λίγο... γκρικέστερν (κατά το γουέστερν) σε ότι αφορά τη λογική του «Μια χούφτα δολάρια» (εστιάζουμε στον τίτλο παιδιά, όχι στην ουσία, ναι;), λίγο νεονουάρ καθώς κανείς ήρωας ή/ και αντιήρωας δεν είναι απόλυτα καλός ή απόλυτα κακός, αλλά όλοι κινούνται σε ηθικά γκρίζες περιοχές κι έτοιμο το φαγάκι. 

Μόνο που έχουν γίνει επιλογές, που λειτουργούν εναντίον της ταινίας. Πολλές υποπλοκές, κάποιες εκτός τόπου και χρόνου (όπως το... κέρατο που τρώει ο Αποστόλης), δεν βοηθάνε καθώς και «βαραίνουν» την κυρίως πλοκή αχρείαστα και φορτώνουν υπερβολικά τον θεατή, που ψάχνει πυξίδα για να πιάσει το αφηγηματικό νήμα. Το μοντάζ δεν βοηθάει επίσης: οι σκηνές «κρεμάνε», ο ρυθμός είναι προβληματικός, η ταινία φαίνεται να διαρκεί περισσότερο από όσο διαρκεί πραγματικά. Κι ενώ ο περιεκτικός τίτλος τα λέει όλα, το σενάριο της ταινίας (αυτή η μάστιγα στις περισσότερες ελληνικές ταινίες) φλυαρεί και δεν αποσαφηνίζει επακριβώς τις προθέσεις του δημιουργού. 

Αμ το άλλο; Η ταινία ουσιαστικά δεν έχει φινάλε. Εκτός κι αν ο σκηνοθέτης σκέφτεται να γυρίσει ένα «Αγέλη προβάτων 2» κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον, για να δούμε πώς καταλήγει όλη αυτή η ιστορία. Γιατί το «βάλτε φωτιά, κάψτε καλά» του ήρωα που υποδύεται ο Σερβετάλλης, πέρα από το γεγονός ότι ανήκει σε μια εντελώς άλλη ταινία, δεν δίνει καμία λύση. Δεν υπάρχει φινάλε, κάθαρση, πώς το λένε. Μένουν, η πολύ ενδιαφέρουσα κινηματογράφηση, η ικανότητα του σκηνοθέτη να ξέρει πού να τοποθετήσει την κάμερα και να στήσει σωστά κινηματογραφικά πλάνα, η πραγματικά εξαιρετικά διεύθυνση φωτογραφίας και το καστ ως επιλογή. Όχι ως ερμηνείες, καθώς κι εδώ υπάρχει αστοχία υλικού. Ελπίζουμε στη δεύτερη προσπάθειά του σε μεγάλου μήκους ταινία ο Κανελλόπουλος να διαθέτει καλό σενάριο. Γιατί την κινηματογραφική ματιά τη διαθέτει. Οψόμεθα.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 23 Ιουνίου 2022 από την Cinobo!