Movies Ltd

του gaRis (@takisgaris)

Το Lightyear, τελευταία Pixarική προσθήκη στην Toy Story μυθολογία ξεκινά με μια meta αναφορά μιας προτασούλας που έχει ως εξής: “Στα 1995, ο Andy αγόρασε ένα παιχνίδι από την αγαπημένη του ταινία. Αυτή εδώ είναι εκείνη η ταινία”. Φίλος, ασυζητητί ζούμε εποχές που οι χάρτινοι υπερ-ήρωες, ζουν - βασιλεύουν - και τον κόσμο κυριεύουν. Δες τις είσπραξες και σιγουρέψου περί του λόγου το ασφαλές. Δεύτερο κρατούμενο, στουντιακώς το πράμα έχει γύρει απειλητικά μονόπαντα, καθότι Disney - Pixar - Marvel - Star Wars είναι μια οικογένεια, μια ομπρέλα, μια ιδιοκτησία (Disney) που όλα τα αλέθει κι όλα τα μαχαιρώνει. Σε σημείο που, παράδειγμα το τουτονί, το Λάιτγήαρ, πας χαρωπός για Πιξάρ μεγαλεία και καταλήγεις να ουριαίνεις από την πλήξη και την κίβδηλη επαναλητικότητα. Κι αν όχι επίπεδο - υπόγειο τύπου Cars 2, γιατί το σκίτσο εννοείται παραμένει αξεπεράστου, εύκολα έρχεται ξερωγώ στο μυαλό το Planes. Να μην ξεχάσω την πινελιά wokeness βέβαια, η οποία είναι αρκούντως ενοχλητική όταν το αληθινό τάργκετ γκρουπ είναι τα νήπια 5-8 χρονώ.

Το λοιπό ο Buzz Lighyear είναι το γνωστό και μη εξαιρετέο παιχνίδι -αστροναύτης του θρυλικού (ποτέ δε το αγάπησα) Toy Story. Ναι, του οσκαροστεφανωμένου, με την αχρείαστη 4η συνέχεια Toy Story. H γελάδα (μάντεψε ποιος θεατάκο μου) κατεβάζει άφθονο γάλα, οπόταν ρίξε να υπάρχει κι ένα σπίνοφ, που μάλλον πρήκουελ αλλά και κάπως multiverse, με δόσεις Στάργουρς, κουτουλού κουτουλού (δις). Σε αντίθεση με τον ορίτζιναλ ρόλο του (Tim Allen, αναντικατάστατος) ο αστρορέηντζερ εδώ (Chris Evans, από φωνή κορμάρα) δεν είναι ένα ηρωικό ντεμοντέ κόμικ ρηλίφ παρά πιότερο ένα εγωιστικό, ασυμπάθηστο κοκκόρι που φωνάζει έλλειψη αυτοεκτίμησης. 

Το υποτυπώδες στόρι τον φέρνει αντάμα με την εγγόνα της λεσβίας (να δουν τα μωρά - θεατές δυο γυναίκες να φιλιούνται φευγαλέα στο στόμα δεν το βλέπω μαγκιά, παρά μόνο τράβηγμα της κάρτας σεξουαλικού δικαιωματισμού, έτσι για το wink ασούμε) εκπαιδεύτριάς του, που λειτούργησε ως πατρική (;) εικόνα, καθώς εντωμεταξύ εγώ χαμπάρι δεν πήρα από που κρατά η σκούφια του Μπαζ, διότι το μόνο που σερβίρεται εδώ (σπόιλερ αλέρτ) είναι η αναμέτρησή του (οποία πρωτοτυπία) με τον γερασμένο-μελλοντικό του εαυτό. Τρέχα γυρευόπουλος δηλαδής. 

Στόχος της Lightyear παρέας (Chris Evans, Taika Waititi, Keke Palmer, Efren Ramirez) να σώσουν το μέλλον της αστρικής αποικίας από τον γνώριμο Zurg (James Brolin!) και να βιώσουν τη συνοχή, συναδελφικότητα, την κοινή επιδίωξη του να παλεύεις ως ομάδα, ώστε ο Buzz να ωριμάσει ως παιχνίδι και ως ρέηντζερ. 

Ο Angus MacLane, συνυπογράφων κάποτες τη σκηνοθεσία του Finding Dory και κάτι ψιλά toystoryκά, Andrew Stanton δεν είναι με την καμία, στάνταρ αυτό. Παρέλαση φράσεων κλισέ, μιας ρομποτικής ακρίβειας ανέπνευστη δομή, χορταστικό σχέδιο που γκελάρει σε μια ανυπόφορη κορεκτίλα, αυτή που παράγει αμέτρητες ενοχές σε όποιον λιγώνεται με την καμωμένη καλοκαγαθοσύνη της. Οι μεγαλύτεροι δε αν το αποφασίσουν (ενδεχομένως εξανάγκης) κάλλιο να πιάσουν στασίδι κοντά στην έξοδο, μιλάμε για το εγγυημένο ροχαλητό. Το Lightyear απέχει έτη φωτός από την καθαρή ματιά του μελαγχολικού Toy Story και γιαταμέ αδυνατεί να είναι η ταινία στην οποία της το χρωστάμε (το Toy Story ντε) όπως η ίδια βαυκαλίζεται. Η λάθος ταινία όμως, σίγουρα είναι.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 16 Ιουνίου 2022 από την Feelgood Ent.!

Η χειρονομία είναι που μετράει ( ; )

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Όταν οι καλές προθέσεις δεν είναι αρκετές...

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινίας της γεννημένης το 1970 στο Παρίσι, Sylvie Ohayon, μετά το «Papa Was Not a Rolling Stone» (2014), που είναι απρόβλητο στη χώρα μας. Και στις δύο ταινίες συνυπογράφει και το σενάριο μαζί με την Sylvie Verheyde.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ του Μπάρι, στην Ιταλία, τον Σεπτέμβριο του 2021. Στις 17 Νοεμβρίου του 2021 η ταινία βγήκε στις γαλλικές κινηματογραφικές αίθουσες, όπου την είδαν περίπου 180 χιλιάδες θεατές.

Η υπόθεση: Η Εσθέρ είναι μια μοναχική, μεσήλικη γυναίκα, που βρίσκεται λίγο πριν τη συνταξιοδότησή της ως βασική μοδίστρα στο εργαστήριο του Ντιόρ, στο Παρίσι, στην Avenue Montaigne. Μια μέρα, η Ζαντ, ένα 20χρονο κορίτσι από τα μπανλιού, τα υποβαθμισμένα προάστια της γαλλικής πρωτεύουσας, με τη βοήθεια της κολλητής της, θα της κλέψει την τσάντα στο μετρό. 

Όταν η Ζαντ, διαπιστώνοντας πως δεν υπάρχει κάτι πολύτιμο στην τσάντα, αποφασίζει να την επιστρέψει στην Εσθέρ, εκείνη, αντί να καλέσει την αστυνομία, αποφασίζει να της δώσει μια ευκαιρία να ξεφύγει από την προδιαγεγραμμένη μοίρα της. Βλέπει σε εκείνη την πιθανότητα να της μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις της, την τέχνη της ραπτικής, τον μοναδικό της πλούτο. Στον τρελό κόσμο της Υψηλής Ραπτικής όπου ο υπέρμετρος ανταγωνισμός είναι καθημερινότητα, η Εσθέρ θα δείξει στην Ζαντ έναν δρόμο, που μπορεί να την βγάλει από τα αδιέξοδά της.

Η άποψή μας: «Αόρατο νήμα», «Η μοδίστρα», ακόμα ακόμα ο ελληνικός «Ράφτης»: αν νομίζετε πως τούτη η γαλλική ταινία έχει κάποια σχέση με τις τρεις που πρόχειρα προανέφερα, πλανάστε πλάνην οικτράν. Κι αν το όνομα Dior σας κάνει... κάτι, θαρρώ πως δεν είναι αυτό ικανός λόγος για να παρακολουθήσετε τούτη την ταινία. Γιατί, καλές οι προθέσεις, αλλά είναι τόσο... παιδιάστικα και αφελώς στημένο όλο αυτό, που προσωπικά, περίμενα κάποια στιγμή, οι δύο βασικές πρωταγωνίστριες να βγουν και να πουν κι ένα «and world peace», ωσάν διαγωνιζόμενες σε καλλιστεία! 

Εκεί πραγματικά θα το... τερμάτιζε η συμπαθής κατά τα άλλα σκηνοθέτρια. Και να φανταστείτε, μου αρέσει τρομερά η Nathalie Baye ως ηθοποιός. Να διευκρινίσω εδώ πως οι ερμηνείες δεν αποτελούν πρόβλημα για την ταινία. Κάθε άλλο. Μια χαρά είναι η Baye, μια χαρά τα πάει και η Khoudri, δυο γυναίκες ηθοποιοί διαφορετικών γενεών, διαφορετικών παραστάσεων, διαφορετικών προσεγγίσεων. Το μέγα πρόβλημα βρίσκεται στο σενάριο: στο πόσο απλοϊκό είναι, στο πόσο αχρείαστα φορτωμένο με υποπλοκές και στο πόσο επιλέγει να πατήσει σε δυο βάρκες, του ρεαλισμού και του παραμυθιού, χωρίς να τα καταφέρνει, βουλιάζοντας εντέλει στα αβαθή. 

Δεν μπορείς από τη μια να βάζεις τη μία από τις πρωταγωνίστριές σου να προέρχεται από το (βαθύ) λούμπεν προλεταριάτο, να κάνεις αναφορές για τα (ρατσιστικά) στερεότυπα (όσοι μεγαλώνουν στα προάστια είναι αγράμματοι, άσχετοι, κλεφτρόνια, χωρίς στον ήλιο μοίρα) και από την άλλη, να τη βάζεις σε ένα πλαίσιο... Σταχτοπούτας και να δείχνεις πόσο εύκολα μπορεί να δουλέψει σε έναν απαιτητικό οίκο μόδας όπως ο Dior! Δεν ξέρω πολλά (πες καθόλου) περί μόδας, αλλά μου φαίνεται λίγο σόνικο κάποια κοπέλα, χωρίς εκπαίδευση, χωρίς άπειρες ώρες μαθητείας, να μπορέσει εν μία νυκτί να πάει σε εργαστήρι μόδας ενός οίκου όπως του Dior και να πιάσει δουλειά επειδή... έτσι. 

Επειδή, και καλά, η πεπειραμένη Εσθέρ είδε στη Ζαντ ταλέντο και... δάχτυλα, που πολύ γρήγορα μπορούν να μάθουν. Ναι, οκ, αλλά όχι τόσο γρήγορα ρε παιδιά. Και μάλιστα, η μικρή κάνει τσαλιμάκια. Μία έτσι, μία γιουβέτσι. Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κώλος του πονεί. Ήξεις, αφήξεις. Τραβάτε με κι ας κλαίω. Ναι, έχει να αντιμετωπίσει και την ρατσίστρια «συνάδελφο» (τόσο σχηματικά γραμμένη ως ρόλος) και τις δυσκολίες της ζωής (πατέρας απών, μητέρα καταθλιπτικιά) και τη δικιά της κυκλοθυμία και τα νεύρα της και τη ζήλια της απέναντι στο αγόρι της (μα πόσο γρήγορα λέει κι αυτός το «σ' αγαπώ», δηλαδή, ήμαρτον – όλα γίνονται... ταχύρρυθμα σε τούτη την ταινία) αλλά ρε αδερφέ, πρώτον δεν γίνεται ποτέ πιστευτή ως χαρακτήρας και δεύτερον δεν γίνεται και αρεστή ως χαρακτήρας. 

Το γεγονός ότι η σκηνοθέτιδα επιλέγει το ρεαλιστικό πλαίσιο «κλωτσάει» το παραμυθένιον του πράγματος. Και η – εμμέσως – σχέση μητέρας με κόρη, που αναπτύσσουν η Εσθέρ με τη Ζαντ, θα άξιζε να διερευνηθεί περισσότερο, αλλά σε άλλο πλαίσιο. Anyway, πολύ κακό για το τίποτα. Και κρίμα. Γιατί αυτή δεν είναι μια κακή ταινία per se. Απλά, η ζαχαρόσκονη σκεπάζει την όποια αλήθεια της...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 16 Ιουνίου 2022 από την Odeon!

Η λύτρωση, που δεν έρχεται όταν την περιμένεις...

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

"Ό,τι σπέρνεις, θερίζεις"

Αυτή είναι η 21η μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 22 Ιουλίου του 1946 στην πόλη Γκραντ Ράπιτς του Μίσιγκαν (ΗΠΑ) Paul Schrader. Μεγαλωμένος από οικογένεια πιστών καλβινιστών, αυστηρών αρχών, δεν του επιτρεπόταν να βλέπει σινεμά! Την πρώτη του ταινία την είδε στα 17 του χρόνια και ήταν το «The Absent Minded Professor» του Robert Stevenson. Ξεκίνησε την ενασχόλησή του με το σινεμά ως κριτικός κινηματογράφου, έχοντας την υποστήριξη της μυθικής Pauline Kael. Να θυμίσουμε πως ως κριτικοί κινηματογράφου ξεκίνησαν την καριέρα τους σκηνοθέτες όπως οι François Truffaut, Peter Bogdanovich, Jean-Luc Godard, Wim Wenders και Olivier Assayas (σημείωση: η ελπίδα ποτέ δεν πεθαίνει...). Το πρώτο του σενάριο που έγινε ταινία ήταν εκείνο για το «Μυστική οργάνωση Γιακούζα» (The Yakuza, 1974) του Sydney Pollack, το οποίο συνέγραψε μαζί με το αδελφό του, Leonard, και τον επίσης μυθικό σεναριογράφο Robert Towne. Δύο χρόνια μετά υπογράφει το απόλυτο αριστούργημά του: το σενάριο για την ταινία «Ο ταξιτζής» (Taxi Driver, 1976) του Martin Scorsese. Ακολούθησαν άλλες τρεις συνεργασίες με τον Scorsese: «Οργισμένο είδωλο» (Raging Bull, 1980), «Ο τελευταίος πειρασμός» (The Last Temptation of Christ, 1988) και «Σταυροδρόμια της ψυχής» (Bringing Out the Dead, 1999). Η πρώτη σκηνοθετική δουλειά του Schrader ήταν το εξαιρετικό «Θανάσιμη απειλή» (Blue Collar, 1978). Από τις υπόλοιπες ταινίες του ξεχωρίζουμε τις: «Επάγγελμα: Ζιγκολό» (American Gigolo, 1980), «Η αγριόγατα» (Cat People, 1982) και «Mishima» (1985). Η προτελευταία του ταινία που είδαμε στους κινηματογράφους στη χώρα μας ήταν το «Σκάνδαλο» (The Walker, 2007). Τις επόμενες τέσσερις δεν τις είδαμε στο σινεμά στην Ελλάδα – βγήκαν κατευθείαν σε dvd! Μεταξύ της τελευταίας του ταινίας (την οποία είδαμε και στη χώρα μας), του «Ακρότητες» (First Reformed) και τούτης εδώ, πέρασαν τέσσερα ολόκληρα χρόνια.

Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περσινό φεστιβάλ Βενετίας, όπου συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα. Από εκεί και πέρα, έλαβε μέρος σε μια σειρά από άλλα φεστιβάλ (Τέλουραϊντ, Ντοβίλ, Ζυρίχης, Βιέννης) ενώ στο φεστιβάλ της Βαγιαδολίδ τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου σεναρίου. Τα Cahiers du Cinéma τοποθέτησαν την ταινία στο νούμερο 9 ανάμεσα στις 10 καλύτερες ταινίες του 2021. Το Sight & Sound κατέταξε την ταινία στο νούμερο 33 ανάμεσα στις 50 καλύτερες ταινίες του 2021. Η ταινία ήταν ανάμεσα στις 14 πιο αγαπημένες του Μπαράκ Ομπάμα για το 2021. Ο Martin Scorsese είναι ένας από τους 20 (!!!) executive producers της ταινίας – ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει καταγραφεί σε ταινία του Χόλιγουντ, σύμφωνα με το imdb. Και είναι η πρώτη φορά που οι δύο δημιουργοί συνεργάζονται από το 1999 και τα «Σταυροδρόμια της ψυχής».

Η υπόθεση: Ο Γουίλιαμ Τελ είναι ένας μοναχικός τζογαδόρος. Μετακινείται από καζίνο σε καζίνο προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να μην σκέφτεται το ταραγμένο στρατιωτικό παρελθόν του (και κάποιες αποφάσεις που πήρε και κάποιες πράξεις που έκανε), που τον στοιχειώνει. Το μόνο που θέλει είναι να παίζει χαρτιά, χωρίς να ξεχωρίζει ή να δίνει δικαιώματα. Τα πράγματα θα αλλάξουν όταν τον πλησιάσει ένας νεαρός, ονόματι Κερκ. Ο Κερκ του προτείνει να τον βοηθήσει να εκδικηθούν έναν άνθρωπο, υπεύθυνο για πολλά δεινά, που σημάδεψαν τις ζωές τους. Ο Τελ το βλέπει όλο αυτό ως μια ευκαιρία για λύτρωση. 

Χρηματοδοτούμενος από τη μυστηριώδη Λα Λίντα, ο Τελ παίρνει υπό την προστασία του τον Κερκ και μαζί επισκέπτονται διαδοχικά καζίνο από μια πόλη στην άλλη, ελπίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρει να σταματήσει τα σκοτεινά σχέδια του νεαρού. Μέχρι που βάζουν στόχο να νικήσουν το World Series of Poker στο Λας Βέγκας. Ο Κερκ όμως δεν θα λειτουργήσει έτσι όπως ήλπιζε ο Τελ, αναγκάζοντάς τον να επιστρέψει στο σκοτάδι του παρελθόντος του και να έρθει αντιμέτωπος με αυτό, προσπαθώντας πλέον να ξεκαθαρίσει τα πράγματα μια και καλή.

Η άποψή μας: «Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα». Και επίσης, είμαστε οι εμμονές μας. Ο Paul Schrader συνεχίζει τη μοναχική μα τόσο ενδιαφέρουσα πορεία του με μια ταινία, που έχει πάρα πολλά κοινά σημεία με την προηγούμενή του, το υπέροχο «Ακρότητες», ευρισκόμενη ένα τσικ πιο χαμηλά από εκείνη. Κι εκεί μοναχικός ήρωας, κι εδώ μοναχικός ήρωας. Κι εκεί λιτός βίος κι εδώ λιτός βίος. Κάντε σύγκριση στα δωμάτια του Ερνστ και του Τελ: δωρικότητα. Κάθε βράδυ ο Ερνστ έρχεται αντιμέτωπος με το αδυσώπητο σκοτάδι. Εκτός από το ποτό, μόνη του παρηγοριά είναι ένα ημερολόγιο που κρατάει. Χειρόγραφα. Για ένα χρόνο. Κάτι σαν εξομολόγηση. Κάτι για να τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει τους δαίμονές του. Κάτι για να τον βοηθήσει να κρατηθεί όρθιος. Το ίδιο ακριβώς θα μπορούσαμε να πούμε και για τον Τελ, που επίσης κρατάει ημερολόγιο χειρόγραφα. Και οι δύο συναντούν ανθρώπους έτοιμους να πραγματοποιήσουν κάτι παράτολμο, κάτι δραστικό, κάτι που τους εκτρέπει από την πορεία τους. Και οι δύο ψάχνουν απεγνωσμένα την λύτρωση – μέσω τρίτου. 

Η διαφορά των δύο ταινιών – που είναι ολοφάνερο πως γυρίστηκαν με ελάχιστα μέσα και με όλους τους συντελεστές να είναι ταγμένοι σε αυτό που κάνουν – βρίσκεται στο φινάλε. Το φινάλε στις «Ακρότητες», εκεί που λες πως θα μπορούσε να είναι και happy, χωρίς αυτό απαραίτητα να σε χαλάει, κόβει με ένα cut σε μαύρο που σε αφήνει μαλάκα. Στη νέα του ταινία το φινάλε είναι... αναγκαστικό. Κι ίσως κομματάκι... μπερδεμένο πολιτικά. Σαν να μας λέει ο Schrader πως η φυλακή αρχικά λειτούργησε όντως... σωφρονιστικά για τον Τελ. Κι όχι μόνον αυτό: τον έκανε και... καλύτερο άνθρωπο! Κι όχι μόνον αυτό: λειτουργεί ως το... σπίτι στο οποίο νιώθει οικεία και άνετα. Κουλό; Τι να πω; Προσωπικά, πάντως, δεν μου έκατσε καλά, το ομολογώ. 

Από εκεί και πέρα, τίποτα δεν είναι τυχαίο. Από το όνομα του βασικού αντιήρωα, που είναι ευθεία αναφορά στον Γουλιέλμο Τέλλο, τον φολκλόρ ήρωα της Ελβετίας, εκείνον ντε που κατάφερε να πετύχει με το βέλος του μήλο στηριγμένο στο κεφάλι ανθρώπου – ενώ παράλληλα παίζει με τον ποκερικό όρο «Tell», ήτοι, την κίνηση, την χειρονομία, το τικ, το οποίο χαρακτηρίζει εκείνον τον παίκτη, που δεν καταφέρνει το περίφημο poker face και προδίδεται είτε όταν έχει καλό φύλλο είτε όταν έχει κακό. Ο αριθμός του δωματίου του πρώτου μοτέλ στο οποίο πηγαίνει ο Τελ, είναι το 101, αριθμός που είχε και ο περίφημος θάλαμος βασανιστηρίων στο «1984» του Όργουελ. 

Το φινάλε παραπέμπει στο «American Gigolo» και το «Light Sleeper» του ίδιου του Schrader, που εννοείται πως σε όλες αυτές τις ταινίες αποτίνει φόρο τιμής στον αριστουργηματικό «Πορτοφολά» του Bresson. Κι άλλες αναφορές, κινηματογραφοφιλικές, inside jokes, τέτοια. Πολιτικά, έθεσα τη διαφωνία μου αλλά ο δημιουργός δεν ακολουθεί τον εύκολο δρόμο. Το Άμπου Γκράιμπ και τα απάνθρωπα βασανιστήρια στα οποία υποβλήθηκαν μουσουλμάνοι, και καλά στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, περιγράφονται ως μια μελανή σελίδα στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, που, ειρωνικά, το όνομά τους – USA – ακούγεται συχνά πυκνά ως πανηγυρισμός ενός παίκτη πόκερ και των οπαδών του: η χώρα στην οποία εφαρμόζεται ο υπαρκτός καπιταλισμός, δεν μπορεί παρά να δοξάζει τον τζόγο και το εύκολο κέρδος. 

Σκηνοθετικά, ο Schrader ακολουθεί έναν μπασταρδεμένο νεονουάρ τόνο και είναι λιτός και δωρικός όσο και ο ήρωάς του: ψαχνό ρε παιδί μου, χωρίς εφέ και μαλακίες. Αφήνει χώρο και για λίγη μαγεία, λίγη ομορφιά: η νυχτερινή κινηματογράφηση του Austin Trail of Lights είναι απλά μαγική! Ο Oscar Isaac δίνει μια φαινομενικά εύκολη μα ουσιαστικά εξαιρετική ερμηνεία στον κεντρικό ρόλο, που είναι και ο πιο προσεγμένος σεναριακά. Η Λα Λίντα της Tiffany Haddish δεν είναι καλογραμμένη, καλά σκιαγραφημένη ή σωστά ερμηνευμένη, ενώ τόσο ο Tye Sheridan όσο και ο Willem Dafoe δεν έχουν ακριβώς πού να πατήσουν. Όπως και να 'χει, αξίζει να δείτε μια ταινία, φτιαγμένη από έναν άνθρωπο που αν μη τι άλλο είναι συνεπής και πάντα βάζει τον θεατή σε διαδικασία σκέψης, μη δίνοντάς του να καταναλώσει fast food χυλό. Κι αυτό έχει τη σημασία του.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 9 Ιουνίου 2022 από την Odeon!

του gaRis (@takisgaris)

Ήμανα νιος και γέρασα τότε, στα χρόνιατου καινοτόμου Jurassic Park (1993) δια χειρός Μούσια, από τις ελάχιστες διαχρονικά μπλοκμπαστεριές που εμπίπτουν στην κατηγορία «χάρμα ιδέσθαι». Ίσως η μόνη τερατοκατάσταση που θα έλεγες ότι θα χώραγε αξιοπρεπέστατα σε μια οσκαρική 10δα Καλύτερης Ταινίας. Σε τρελά κέφια βεβαίως τότενες ο Σπηλβέργιος, καθότι υπέγραψε την ίδια χρονιά την αριστουργηματική Λίστα του Σίντλερ. Μόνο αυτός θα μπορούσε να το διαπράξει τέτοιο κατόρθωμα. Είχαμε λοιπόν πρωτοπάρει μυρωδιά του τι σημαίνει ILM (βλ. το άλλο μέγα φιλμικό κεφάλαιο - George Lucas) ήδη από τα ζαμάνια της Star Wars Saga. Οι Δεινόσαυροι πάντως ήταν εκείνοι που άνοιξαν διάπλατα την πόρτα στους πρωτοπόρους εφφετζήδες της Industrial Light Magic στα εισπρακτικά μεγαθήρια της μετέπειτα εποχής (Harry Potter, Star Trek, Pirates of the Caribbean, Transformers, Mission Impossible, Marvel, μέχρι την κολεγιά με τη Weta στο (οσονούπω επιστρέφοντος) Avatar έφτασε η χάρη της.

Με την πρώτη παράγραφο σου χάραξα περίγραμμα: Εφφέδες και Δεινόσαυροι, αυτό πουλάει, αυτή είναι η ουσία (και ο μπακλαβάς γωνία) των έξι (6) συνολικά ταινιών της ιουρασικής περιόδου. Ποια πλοκή, ποια οικολογικά μηνύματα και ποιοί χαρακτήρες κι άλλες ανθρωπίλες τώρα. Μη γελιόμαστε. Να σου γράψω περί του πολιτισμικού φαινομένου Τζουράσικ για τα δώ τα μέρη, δειγματολειπτικά, ένα πράμα μόνο: Μια ομάδα έχουμε στην πόλη και ακούει στο όνομα Toronto Raptors, ιδρυθείσα στα 1995, ΝΒΑ champions μόλις πρόπερσι (τόζησα κι αυτό). 

Πίσω στη φιλμική εξάδα, ο Στηβ άφησε το τιμόνι (και καλά έκανε)στα 1997 μετά το Lost World που δε πολυβλεπότανε, όμως το franchise άντεξε και δεύτερη, ρημπουτιασμένη τριλογία που άνοιξε συμπαθητικά ο Colin Trevorrow στα 2015 (Jurassic World), για να επιστρέψει σχεδόν ανήμερα της επετείου των 29 χρόνων από την πρώτη με το κύκνειο (;) άσμα των δεινοσαύρων, επικά τιτλοφορούμενο World Dominion. Ε λοιπόν, δυο τινά δεν ισχύουν εδωνά. Πρώτον, σύμφωνα με την παραγωγάρα Frank Marshall, θα κάτσουν να το σκεφτούνε για επόμενο (λέει). 

Να σκεφτούνε τι, δηλαδή; Το Dominion, έχει βγάλει τα έξοδά του ήδη στο πρώτο 4ημερο προβολής αποδώθε και έχει γραπώσει αυθωρί και παραχρήμα το μισό μπιλιούνι παγκοσμίως. Τόμπολα. Το δεύτερο τινό που κάκιστα δεν ισχύει είναι το γεγονός ότι μόνο ντομίνιον των ντάινος δεν βλέπουμε στην οθόνη. Ειδικά στο πρώτο ημιχρόνιο των υπερβολικών σε διάρκεια 2 ½ ωρών, οι σαύρες είναι στο μπακγκράου, ενώ στο δεύτερο, μπηκόζ PG13, τα ζωντανά (εννιά στις δέκα φορές) μένουν από γκάζι με μαθηματική ακρίβεια μια σαγωνιά πριν το θανατηφόρο τους μπάιτ. 

Στα αποδέλοιπα, πάρε τζεημισμποντικά κυνηγητά στη Μάλτα, δώσε Ιντιάνα Τζοουνς σκοτεινές τρεχάλες στη ζουγκλα, γενικά μια έλλειψη ταυτότητας, χώρια που τοσάιντ στόρι περί αφανισμού των σπαρτών από μαμουθοακρίδες εργαστηρίου ή το περί ανθρώπινης κλωνοποίησης ανεκμετάλλευτο σεναριακό χαρτί, μούφεραν στο νου ένα ντεζαβύ από Downsizing του Alexander Payne. Ευτυχέστατα όμως, καθότι βρες μου θετική κριτική ταινίας με πρωταγωνιστή τον Chris Pratt (ενώ η συντρόφισσά του Bryce Dallas Howard προσπαθεί τουλάχιστον η κακομοίρα), υπάρχει η θρυλική επανένωση των οριζινάλ Laura Dern - Sam Neil - Jeff Goldblum, 

Για να χτυπήσει λιμιτάπια νοσταλγίας και να δώσει ανάσες από την αποπληκτική παρέλαση εικόνων και μηνυμάτων που τίποτις καινουργές δεν έχουν να προσθέσουν σε μια τελική αρπαχτή μιας ρομαντικής ιδέας που έχει οριστικά πιάσει στασίδι στο χρονοντούλαπο της ιουρασικής περιόδου.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 9 Ιουνίου 2022 από την Odeon!

Το "Μαγνητικά πεδία" αλά φινλανδικά!.

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Πώς το έλεγε η Desireless; "Voyage Voyage"...

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία, που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 30 Σεπτεμβρίου του 1979 στην πόλη Κόκολα της Φινλανδίας, Juho Kuosmanen. Παράλληλα με τις σπουδές του, σκηνοθέτησε κι έπαιξε σε έργα για το θέατρο και συνεργάστηκε στενά με την ομάδα West Coast Kokkola Opera, που ανεβάζει πειραματικές όπερες. Οι προηγούμενες μικρού μήκους ταινίες του απέσπασαν πολλά βραβεία σε σημαντικά φεστιβάλ, όπως στη Cinefondation των Καννών και στο Λοκάρνο. Η προηγούμενη ταινία του ήταν το αγαπημένο, ασπρόμαυρο «Η πιο ευτυχισμένη μέρα στη ζωή του Όλλι Μάκι» (Hymyilevä mies/ The Happiest Day in the Life of Olli Mäki, 2016), που είχε τιμηθεί με το βραβείο καλύτερης ταινίας στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» του φεστιβάλ των Καννών εκείνης της χρονιάς.

Τούτη, η δεύτερη ταινία του Juho Kuosmanen γυρίστηκε με φιλμ, στη Ρωσία, κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Rosa Liksom, η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο περσινό (καλοκαιρινό) φεστιβάλ των Καννών. Έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό του τμήμα και τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής. Από εκεί και πέρα: ήταν υποψήφια για 3 βραβεία (καλύτερης ταινίας, γυναικείας και ανδρικής ερμηνείας) στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου, ήταν υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα διεθνούς ταινίας και υποψήφια για καλύτερη διεθνή ταινία στα Independent Spirit Awards. Ως επίσημη πρόταση της Φινλανδίας στα Όσκαρ, έφτασε στη βραχεία λίστα για το Όσκαρ διεθνούς ταινίας και κέρδισε βραβείο ερμηνείας για την πρωταγωνίστρια Seidi Haarla και το βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου Fipresci στο φεστιβάλ του Γκέτεμποργκ. Πρόσφατα απέσπασε οχτώ βραβεία Jussi, τα «φινλανδικά Όσκαρ», ανάμεσα τους κι αυτό της καλύτερης ταινίας της χρονιάς. Στην Ελλάδα, η ταινία έκανε πρεμιέρα στο περασμένο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπου προβλήθηκε στο επίσημο πρόγραμμα, εκτός συναγωνισμού, με προβολές στο Μέγαρο Μουσικής.

Η υπόθεση: Τέλη δεκαετίας του ’90, Ρωσία. Η Λάουρα είναι μια νέα γυναίκα, φοιτήτρια αρχαιολογίας από τη Φινλανδία, που ζει στη Μόσχα, έχοντας συνάψη ερωτική σχέση με την ιδιοκτήτρια του σπιτιού που νοικιάζει, την Ιρίνα. Είναι χειμώνας και οι δυο τους έχουν αποφασίσει να πάνε μαζί, με τρένο, μέχρι τον αρκτικό κύκλο και συγκεκριμένα μέχρι το λιμάνι του Μουρμπάνσκ, προκειμένου η Λάουρα να δει από κοντά τα περίφημα πετρογλυφικά, που έχουν ανακαλυφθεί εκεί. Εντέλει, η Ιρίνα ακυρώνει τη συμμετοχή της και η Λάουρα – με βαριά καρδιά – αποφασίζει να κάνει το ταξίδι μόνη της. Στο τρένο, η Λάουρα θα αναγκαστεί να μοιραστεί το μακρύ ταξίδι και το μικρό κουπε με έναν νεαρό Ρώσο μεταλλωρύχο, τον Λιόχα. Καθώς το τρένο προχωράει προς τον αρκτικό κύκλο, οι δυο τους συνειδητοποιούν ότι μοιράζονται ένα ταξίδι, που θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπουν τη ζωή.

Η άποψή μας: Ρε, τι όμορφη ταινία είναι αυτή; Τι γλυκιά, τι ζεστή (ω, ναι, παρά τις παγωμένες περιοχές της Ρωσίας που διασχίζει σε αυτό το ιδιαίτερο ταξίδι), τι αγαπησιάρικη. Μετά από μια σύντομη εισαγωγή, όπου καταλαβαίνουμε πως η Λάουρα αντιμετωπίζεται υποτιμητικά τόσο από την εράστριά της και σπιτονοικοκυρά της, την Ιρίνα, όσο και από την – γεμάτη διανοούμενους, μη χέσω – παρέα της, μπαίνουμε στο... ψητό. Είναι απαραίτητη η εισαγωγή, για να καταλάβει ο θεατής το στάτους στο οποίο βρίσκεται η Λάουρα. Είναι μια νέα γυναίκα, ίσως λίγο ανασφαλής εξαιτίας των λίγων παραπάνω κιλών της, σίγουρα σε αναζήτηση ταυτότητας. «Η κατανόηση του παρελθόντος μας είναι σημαντική για να μπορούμε να ερμηνεύσουμε το παρόν μας». Το ακούει και το ενστερνίζεται. Και το επαναλαμβάνει. Αλλά εντελώς μηχανικά. 

Κι αυτό είναι το υπέροχο σε αυτό το ταξίδι, όπου είναι η βασική πρωταγωνίστρια. Ξεκινάει ετερόφωτη και στο τέλος λάμπει, αυτόφωτη, με μεγαλύτερη γνώση του εαυτού της και του κόσμου, με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, χωρίς να χρειάζεται δεκανίκια, αλλά αντιλαμβανόμενη πως ναι, μπορεί να τα καταφέρει μόνη της, ναι, μπορεί να βρεθούν πολλοί άνθρωποι στο διάβα της που θα την πληγώσουν αλλά σίγουρα ναι, θα υπάρξουν και άνθρωποι σε αυτό το μεγάλο ταξίδι της ζωής, που θα τους αγαπήσει, θα αγαπηθεί από αυτούς και θα γίνει καλύτερη. 

Πώς το έλεγε ο πιτσιρίκος στο «Όταν ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές»; «Κάθε μέρα, με κάθε τρόπο, θα γίνομαι λίγο καλύτερος». Το επαναλάμβανε ως μάντρα. Η Λάουρα το βιώνει. Και μάλιστα, εκεί που δεν το περιμένει. Γιατί η πρώτη της επαφή με τον Λιόχα κάθε άλλο παρά ευχάριστη θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε. Φωνακλάς, μέθυσος, αδιάκριτος, στην αρχή την περνάει για πόρνη – και της το πετάει στα μούτρα, έτσι, χωρίς καμία αιδώ. Δεν καταλαβαίνει Χριστό, οπότε και η δικιά μας (που μιλάει σχεδόν άπταιστα ρώσικα) όταν πλέον νιώθει πιεσμένη και εκνευρισμένη, θα του ετοιμάσει μια κασκαρίκα. Όταν τη ρωτάει πώς λένε στα φινλανδικά το «σ’ αγαπώ», του απαντά «χάιστα βίτου», που απλά σημαίνει «άντε και γαμήσου»! Ναι, κατά μία έννοια, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει και «σ’ αγαπώ»... 

Η συνέχεια δεν είναι καλύτερη. Εκείνος δεν κάνει καμία προσπάθεια να κρύψει αυτά που νιώθει ή που αισθάνεται. Τα λέει όλα αφιλτράριστα. «Φαίνεσαι σοβαρή όλη την ώρα. Θα γεράσεις γρήγορα», της λέει. Δεν το λέει με κακία, εκείνη απαντά αμυντικά «το ξέρω» κι έτσι συνεχίζεται η κατάσταση. Η οποία θα επιδεινωθεί περισσότερο. Έως ότου μια κοινή έξοδος από το τρένο σε έναν από τους σταθμούς, θα αλλάξει τη δυναμική. Δεν γίνεται κάτι το συγκλονιστικό. Πάντως, η κατανάλωση άφθονης βότκας ίσως βοηθάει προς αυτήν την αλλαγή... Το δίδυμο όμως είναι δυναμικό. Εκεί που τσίγκλιζε ο Ρώσος και αμύνονταν η Φινλανδή, όταν η Φινλανδή, αφοπλισμένη, δεν κρύβει τα αισθήματά της, ο Ρώσος κάνει πίσω. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου... 

Αυτό που συμβαίνει μεταξύ της Λάουρα και το Λιόχα μου θύμισε περισσότερο τη σχέση ανάμεσα στην Έλενα και τον Αντώνη από τα «Μαγνητικά πεδία» παρά τη σχέση ανάμεσα στην Σελίν και τον Τζέσι από τη γνωστή τριλογία του Linklater – κι ας υπάρχει... τρένο στην πρώτη ταινία της τριλογίας, το «Πριν το ξημέρωμα». Ο Kuosmanen και το συνεργείο του κάνουν θαύματα σε ότι αφορά την κινηματογράφηση στους εκ προοιμίου στενούς και στενάχωρους χώρους ενός τρένου. Δεν μας δείχνει καθόλου την μηχανή του τρένου ή εξωτερικό του τρένου, που να δείχνει πέρα από ένα βαγόνι: όπως δήλωσε ο σκηνοθέτης, ήθελε ο θεατής να ενδιαφέρεται μόνο για αυτά που συμβαίνουν στο συγκεκριμένο βαγόνι. Ή στο βαγόνι – εστιατόριο. Ή στο βαγόνι όπου κοιμούνται στριμωγμένοι οι πιο φτωχοί ταξιδιώτες. Ή στην τουαλέτα του τρένου: μπορεί να μην έχει τρεχούμενο νερό στη βρύση για να πλένεις τα δόντια σου, αλλά μπορεί να λειτουργήσει μια χαρά ως καταφύγιο. Ή στο διάδρομο, έξω από το χώρο όπου βρίσκεται η ελεγκτής, εκεί όπου υπάρχει πάντα τεράστια τσαγιέρα με βραστό νερό, για να φτιάχνεις τσάι. 

Ο σκηνοθέτης μας μεταφέρει σε μια εποχή αναλογική, όπου τη μουσική την απολάμβανες από κασέτα στα γουόλκμαν, όπου δεν είχες κινητό για να καταγράψεις... τα πάντα, αλλά, στην καλύτερη, μια βιντεοκάμερα, η απώλεια της οποίας σου στοίχιζε πάρα, πάρα πολύ. Μια εποχή, την οποία ο δημιουργός δεν εξωραΐζει, δεν την γκλαμουροποιεί, αλλά ναι, η νοσταλγία είναι εκεί. Και ναι, τα πετρογλυφικά είναι η Ιθάκη. «Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν». Υπέροχο σενάριο, εξαιρετική κινηματογράφιση, τρομερές ατάκες («Απλά μου λείπει ο τρόπος που με κοιτούσε»), φοβερές ερμηνείες, κι όχι φίλε Λιόχα, ούτε η Λάουρα ούτε εμείς νομίζουμε πως είσαι κακός άνθρωπος. Κι ας «δανείζεσαι» ένα αυτοκίνητο, που δεν είναι δικό σου. Εκείνη η πρόχειρη, παιδική ζωγραφιά, που δεν ήθελες να δώσεις, τα λέει όλα. Ρε σεις, δείτε την ταινία. Είναι πραγματικά ότι καλύτερο για θερινό σινεμά.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 9 Ιουνίου 2022 από την One From The Heart!