Movies Ltd

Το Δόγμα του Σοκ

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Τι ωραίο πλιάτσικο!

Ο Μεξικάνος Michel Franco είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση σκηνοθέτη. Στα 43 του χρόνια πια (γεννήθηκε το 1979 στην Πόλη του Μεξικού, στο Μεξικό) έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις γύρω από το όνομά του – κι όχι αδίκως. Συζητήσεις που άλλοτε είναι για καλό, όπως πχ στην περίπτωση της ταινίας «Μετά τη Λουτσία» (Después de Lucía / After Lucia) η οποία το 2012 του χάρισε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» στο φεστιβάλ των Καννών, κι άλλοτε για... όχι και τόσο καλό, όπως πχ στην περίπτωση της ταινίας «Το χρονικό μιας αθωότητας» (Chronic, 2015), της πρώτης του αγγλόφωνης ταινίας, με την οποία συμμετείχε για πρώτη (και μοναδική, έως τώρα...) φορά στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ των Καννών, αλλά παρά το γεγονός ότι τιμήθηκε με το βραβείο σεναρίου (!!!) το λιγότερο που μπορείς να πεις γι' αυτήν είναι πως είναι... αμφιλεγόμενη! Το 2017 πήγε για τρίτη φορά στις Κάννες με την πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του «Η κόρη της Απρίλ» (Las hijas de Abril / April's Daughter) που συμμετείχε στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» και τιμήθηκε με το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής! Τελευταία του ταινία είναι το «Sundown», ταινία στην οποία πρωταγωνιστεί ο Tim Roth, πρωταγωνιστής και του «Chronic», ταινία που έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του περασμένου φεστιβάλ Βενετίας, το 2021. Κατά πως φαίνεται, πλέον, ο Franco «μεταγράφηκε» φεστιβάλ στη Βενετία από τις Κάννες...

Η «Νέα Τάξη» είναι η έκτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθέτησε και μάλλον η πιο προκλητική της φιλμογραφίας του. Έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ Βενετίας του 2020, στο διαγωνιστικό τμήμα, όπου τιμήθηκε με Αργυρό Λέοντα – το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής. Και είχε μεγάλη φεστιβαλική καριέρα από εκεί και πέρα, μιας που πέρασε από τα φεστιβάλ του Τορόντο, του Σαν Σεμπαστιάν, της Ζυρίχης, της Μόσχας, του Λονδίνου κ.α.

Η υπόθεση: Ο γάμος της Μάριαν στην έπαυλη των γονέων της σε μια από τις πιο ακριβές περιοχές της Πόλης του Μεξικού μαζεύει εκεί όλη την καλή κοινωνία της χώρας. Από επιχειρηματίες μέχρι υπουργοί παρευρίσκονται στην έπαυλη για να παρακολουθήσουν από κοντά το ευτυχές γεγονός. Μόνο που μια σειρά από αναποδιές καθυστερούν τη γαμήλια τελετή. Η κυβερνητική αξιωματούχος που θα τελέσει τον γάμο είναι άφαντη και υψηλοί καλεσμένοι αργούν λόγω αναταραχών στην πόλη. 

Ένας παλιός υπάλληλος της οικογένειας της Μάριαν, πηγαίνει απρόσκλητος στο πάρτι, ζητώντας οικονομική βοήθεια για τη γυναίκα του, που πρέπει να κάνει άμεσα μια κοστοβόρα εγχείρηση αντικατάστασης καρδιακής βαλβίδας. Η Μάριαν προσπαθεί να τον βοηθήσει. Εν τω μεταξύ, η αναταραχή στους δρόμους της πόλης φτάνει μέχρι την έπαυλη. Η εξέλιξη αυτής της εξέγερσης θα είναι βίαιη και η Μάριαν θα βρεθεί στο κέντρο της, χωρίς να μπορεί να αντιδράσει...

Η άποψή μας: «Στη Νέα Τάξη πραγμάτων μην ξεχνάτε ότι τα πράγματα είμαστε εμείς». Το είχε πει ο τεράστιος Τζίμης Πανούσης. Στη «Νέα Τάξη» του Michel Franco τα πράγματα είναι... ζόρικα. Ο Μεξικάνος, καλύτερος μαθητής του Haneke παγκοσμίως, φτιάχνει μια ταινία με καταφανή στόχο να σοκάρει. Να σοκάρει με την ωμότητα, να σοκάρει με τη βία, να σοκάρει με την ψύχρα, να σοκάρει με τον νιχιλισμό του. Και τα καταφέρνει περίφημα. Αλλά τα κάνει και σκατά! Ναι, μπορούν να ισχύουν και τα δύο ταυτόχρονα. Σοκαριζόμαστε όταν αντικρίζουμε τη βία. Από ένστικτο. Κι ας λένε – και το έγραφαν παλιότερα και σε τοίχους – κάποιοι: «καμιά πράξη βίας δεν είναι αδικαιολόγητη σε έναν κόσμο τελείως αδικαιολόγητο». Μπάζει αυτή η θεωρία, μπάζει πολύ. Βέβαια, και το «καταδικάζουμε τη βία απ' όπου κι αν προέρχεται» είναι κωμικό, έτσι; 

Τίποτε κωμικό πάντως δεν υπάρχει στην ταινία του Franco. Μόνο βία, λεηλασία, κόκκινο αίμα και πράσινη μπογιά. Γιατί πράσινη; Δύο εξηγήσεις: το πράσινο θεωρείται το χρώμα της ελπίδας. Στην ταινία δεν υπάρχει καμία ελπίδα. No hope. Οπότε, η χρήση γίνεται εντελώς ειρωνικά. Από την άλλη, η σημαία του Μεξικού (που ο σκηνοθέτης μας τη δείχνει σε δύο, τρεις, συγκεκριμένες σκηνές, να κυματίζει, σε αργή κίνηση, τεράστια) απαρτίζεται από τρία χρώματα, που δεν είναι άλλα από το λευκό, το κόκκινο και το πράσινο. Άρα (και) για τη χώρα του μιλάει ο σκηνοθέτης. Νομίζω όμως πως η σκοπιά του και η ματιά του και η ταινία του εντέλει απευθύνεται σε όλον τον κόσμο. Ο καπιταλισμός παγκοσμίως δεν τσουλάει. Αναταραχές παντού, φτώχεια παντού, βία παντού. 

Τι παρουσιάζει ο Franco; Τον χειρότερο εφιάλτη των καπιταλιστών! Μια εξέγερση άναρχη (όχι αναρχική), στην οποία το προλεταριάτο θα πάρει πίσω με τη βία, όσα με βία του άρπαξαν οι κεφαλαιοκράτες στα τελευταία μερικές εκατοντάδες χρόνια. Στο σημείο αυτό ο Franco θολώνει τα νερά, κακώς αν με ρωτάτε. Γιατί υπάρχει γραμμένο μεν στους τοίχους το «Ricos putas» (που δηλώνει την απαρχή όλων των κακών σύμφωνα με τον σκηνοθέτη) αλλά οι εξεγερμένοι εντέλει στην πλειοψηφία τους περιγράφονται ως αναίσθητοι πλιατσικολόγοι. Οπότε, ιδεολογικά, σκατά ρε μάγκα. Αδιευκρίνιστα ή εν πάση περιπτώσει, χωρίς να μας δίνει ο σκηνοθέτης πληροφορίες (επίτηδες) για να ξεκαθαρίσει την κατάσταση, η χώρα (το Μεξικό) εντέλει βρίσκεται κάτω από στρατιωτική χούντα. 

Και μέσα στην αναμπουμπούλα χαμηλόβαθμοι στρατιωτικοί απαγάγουν πλούσιους για να βγάλουν φράγκα μέσω των λύτρων που ζητάνε. Το πως από την εξέγερση πήγαμε στη χούντα, μόνο ο εγκέφαλος του σκηνοθέτη μπορεί να το εξηγήσει - ίσως. Το ότι όσο πιο λούμπεν τόσο πιο... σκουρόχρωμος, επίσης είναι μια επιλογή, που σηκώνει πολύ, πολύ κουβέντα, καθώς ο Franco φλερτάρει επικίνδυνα και με τον ρατσισμό... Οπότε, εδώ ο μηδενισμός. Η ιδεολογική στειρότητα. Ο τοίχος πάνω στον οποίο χτυπάει με φόρα ο σκηνοθέτης. Και μέσα στην αναμπουμπούλα, το Κεφάλαιο ανασυντάσσεται. Κι όχι μόνον αυτό: κάνει εκκαθαρίσεις ακόμα κι ανάμεσα στα μέλη που το δομούν! Δεν ορρωδεί προ ουδενός. Γαία πυρί μιχθήτω. 

Ο Βίκτορ, ο υπουργός (να κάνουμε λίγο πλάκα: με την μουστακάρα του ο ηθοποιός που τον υποδύεται παραπέμπει στο μισό υπουργικό συμβούλιο του παλιού ΠΑ.ΣΟ.Κ., του ορθόδοξου), που χρηματίζεται από επιχειρηματίες, την κατάλληλη στιγμή, τους γαμεί τα πρέκια, χωρίς μάλιστα να τον πάρουν χαμπάρι!!! Ο καλύτερος καπιταλιστής έχει σκοτώσει τη μάνα του, δεν λένε; Ε, μπορεί να βάλει να σκοτώσουν την κόρη ενός από τους βασικότερους χρηματοδότες του σε μια «στημένη» δολοφονία... Δεν υπάρχει μισό θετικό συναίσθημα στην ταινία. Η Μάριαν είναι η μόνη που συγκινείται, που κινητοποιείται, που αντιδρά αλλά μην περιμένετε ότι ο Franco θα την... ανταμείψει για την στοιχειώδη ανθρωπιά που επιδεικνύει. Και η οικιακή βοηθός της οικογένειας και ο γιος της, που δουλεύει επίσης για την οικογένεια της Μαριάν, που θα θελήσουν να βοηθήσουν, θα βρουν τον μπελά τους. 

Οπότε, ναι, το να μας σοκάρει το καταφέρνει και με το παραπάνω ο σκηνοθέτης, στην πιο φιλόδοξη ταινία της καριέρας του ως τώρα. Και στην πρώτη που επιλέγει κινούμενη κάμερα σε σχέση με διαδοχικά πλάνα με σταθερή κάμερα, όπως συμβαίνει στις προηγούμενες ταινίες του. Αν όμως ο μοναδικός του στόχος ήταν να μας σοκάρει, τότε μαραμένα τα κρίνα και οι βιόλες. Καλή η δυστοπία αλλά το παραμύθι δεν έχει δράκο...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 17 Μαρτίου 2022 από την Weird Wave!

Εφιάλτης στην κουζίνα

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Μάστερ Σεφ... σε απόγνωση!

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 13 Ιουλίου του 1980 στο Λίβερπουλ της Μεγάλης Βρετανίας, Philip Barantini. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία ήταν το «Villain» (2020). Πάντως, η καριέρα του Barantini ξεκίνησε με τον ίδιο μπροστά από την κάμερα, στο ποδοσφαιρικό δράμα του καναλιού Sky, «Dream Team» (1998). Στη συνέχεια εμφανίστηκε ως ηθοποιός σε πληθώρα ταινιών και τηλεοπτικών σειρών, όπως τα «Band of Brothers» (HBO), «Ned Kelly» (Universal Pictures) και «Chernobyl» (HBO). Έχει γυρίσει και μερικές μικρού μήκους ταινίες: μία από αυτές, ονόματι... «Boiling Point» (2019) ήταν εκείνη που μετεξελίχθηκε στο μεγάλου μήκους φιλμ που εξετάζουμε σήμερα. Να πούμε πως ο πολυπράγμονας Barantini είχε 12χρονη πείρα στην κουζίνα – και ως σεφ – που προφανώς τον ενέπνευσε για τις δύο ταινίες, την μικρού και την μεγάλου μήκους με τίτλο «Boiling Point». Να σημειώσουμε επίσης πως φέτος προβλήθηκε στο BBC η πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα σε τηλεοπτική σειρά με τίτλο «The Responder» και πρωταγωνιστή τον Martin Freeman.

Το «Boiling Point» (τόσο το μικρού όσο και το μεγάλου μήκους) γυρίστηκε ως ένα μονοπλάνο, χωρίς δηλαδή μοντάζ. Κι αυτό που φάνταζε πάρα πολύ δύσκολο για την μικρού μήκους, προσέγγισε τα ύψη ενός άθλου για την μεγάλου μήκους! Προφανώς, ο σκηνοθέτης μαζί με τον διευθυντή φωτογραφίας και τον κάμεραμαν έκαναν πολλές πρόβες, έτσι ώστε να βγει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Όταν όλοι θεώρησαν πως είναι έτοιμοι, είχε αποφασιστεί να «γυριστεί» η ταινία απνευστί σε τέσσερα βράδια, δύο φορές κάθε βράδυ, να υπήρχαν δηλαδή συνολικά οχτώ λήψεις. Όμως, λόγω του ότι η επιδημία του κορωναϊού κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων βρισκόταν στο φόρτε της και καθώς οι συμμετέχοντες (σε όλα τα πόστα) στην ταινία ήταν περί τα 150 άτομα, εντέλει τα γυρίσματα έγιναν σε δύο βράδια, δύο φορές ανά βραδιά. Η λήψη που επιλέχθηκε από τις τέσσερις που έγιναν ήταν η τρίτη: η ταινία που παρακολουθούμε είναι αυτή η τρίτη λήψη. Η ταινία έκανε την παγκόσμια φεστιβαλική της καριέρα στο φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι τον Αύγουστο του 2021. Και είναι υποψήφια για τέσσερα βραβεία BAFTA (τα βρετανικά Όσκαρ): καλύτερης βρετανικής ταινίας της χρονιάς, α' ανδρικού ρόλου (για τον Stephen Graham), κάστινγκ και καλύτερου ντεμπούτου για Βρετανό σεναριογράφο, σκηνοθέτη ή παραγωγό.

Η υπόθεση: Ο Άντι, σεφ του διακεκριμένου εστιατορίου «Jones & Sons» κάπου στο posh Ανατολικό Λονδίνο, φτάνει αργοπορημένος για να αναλάβει τη βάρδιά του. Είναι η Παρασκευή πριν τα Χριστούγεννα, μία από τις πιο απαιτητικές και πολύβουες βραδιές για το εστιατόριο. Εκτός από τη δική του καθυστέρηση, τα πράγματα έχουν πάει πίσω χρονικά εξαιτίας μιας ξαφνικής επιθεώρησης από το υγειονομικό. Και τα προβλήματα δεν σταματούν εκεί. Μέσα στη διάρκεια μίας και μόνο βάρδιας, ο Άντι και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι του εστιατορίου καλούνται να αντιμετωπίσουν παράλογους πελάτες, τσακωμούς ανάμεσα στο προσωπικό, ατυχήματα, τραυματισμούς, ανοιχτούς λογαριασμούς από το παρελθόν κι όλα αυτά με τις παραγγελίες να τρέχουν και την κουζίνα να πρέπει να ανταπεξέλθει. Θα τα καταφέρει να ανταποκριθεί σε άλλη μια βραδιά εξοντωτικής πίεσης;

Η άποψή μας: Δεν μας έχουν απομείνει και πολλές απολαύσεις στη ζωή, σωστά; Μία από τις βασικότερες είναι το φαγητό. Το να δειπνήσεις έξω, σε ένα προσεγμένο εστιατόριο, με όμορφο διάκοσμο, με εξυπηρετικό προσωπικό, με καλή παρέα, συνοδεία του κατάλληλου ποτού (τόσο όσο), και προφανώς ερεθίζοντας τη γευστική σου παλέτα με ένα υπέροχο γεύμα, ε, είναι κάτι το εξαιρετικό – ιδίως όταν όλα συντονίζονται και δεν υπάρχει το παραμικρό πρόβλημα να σε «χαλάσει». Κι έχουμε «εθιστεί» παραπάνω με όλα αυτά τα reality παιχνίδια, που έχουν το φαγητό σε πρώτο πλάνο: Μάστερ Σεφ, Εφιάλτης στην Κουζίνα είναι δύο από τα πιο επιτυχημένα, ενώ κατά καιρούς βγαίνουν και διάφορα άλλα, καθώς και μπόλικες άλλες εκπομπές μαγειρικής, ενώ κάθε πρωινάδικο που σέβεται τον εαυτό του, διαθέτει ειδική βινιέτα μαγειρικής. Χαμούλης. 

Τούτη η ταινία του Barantini φιλοδοξεί να μας δείξει τι κρύβεται στο παρασκήνιο ενός πετυχημένου εστιατορίου. Και τα καταφέρνει περίφημα. Εστιάζει σε αυτόν τον μικρόκοσμο, σε αυτό το μικροσύμπαν που συνδομούν πελάτες και εργαζόμενοι, το οποίο μπορεί να είναι (και) εκρηκτικό. Μπορεί να είναι σαν μια χύτρα, που όταν δουλεύει καλά, όλα λειτουργούν ρολόι, όταν όμως η βαλβίδα από την οποία φεύγει ο ατμός, για διάφορους λόγους, δεν κάνει την δουλειά της όπως πρέπει, ε, τότε η έκρηξη θα επέλθει. Μοιραία. Ο σκηνοθέτης μαζί με τον χειριστή της κάμερας χορογραφεί ουσιαστικά όλα όσα παρακολουθούμε επί της μεγάλης οθόνης. Η ακρίβεια με την οποία συντονίζονται οι πάντες και τα πάντα, είναι άξια θαυμασμού. Η παραμικρή λεπτομέρεια πρέπει να έχει προβλεφθεί, η κάθε πιθανή αντιξοότητα να αποφευχθεί κι όλο αυτό να κυλήσει ομαλά και απρόσκοπτα. 

Επιλέγοντας την χρήση του μονοπλάνου, με μια ως επί τω πλείστον αεικίνητη κάμερα, με πάνω από 30 άτομα να έχουν ομιλούντα ρόλο, και όλο αυτό μέσα στον - όσο να πεις - περιορισμένο χώρο ενός εστιατορίου, οδηγεί τον θεατή στο να αισθάνεται πως παρακολουθεί ένα... θρίλερ! Υπάρχει μια έντονη αίσθηση απειλής και εκκρεμότητας, όλοι κινούνται στα κόκκινα και νιώθεις πως όλο αυτό δεν θα έχει καλό τέλος. Οι πληροφορίες δίνονται με ταχύτητα πολυβόλου, ο κάθε χαρακτήρας δίνει επαγωγικά τη σκυτάλη στον επόμενο σε αυτόν τον αγώνα δρόμου, όπου δεν ξέρουμε αν κάποιος θα καταφέρει στο τέλος να κόψει το νήμα του τερματισμού. Ακριβώς για να μην «σκάσει» ο θεατής αλλά και να δώσει τις απαιτούμενες ανάσες ώστε να προετοιμαστούν χώροι και άνθρωποι, ο σκηνοθέτης επιλέγει κάποιες φορές να «βγει» έξω από τον κυρίως χώρο του εστιατορίου. 

Έτσι πχ βλέπουμε τον υπάλληλο της κουζίνας, που έχει καθυστερήσει να πάει στη δουλειά, να βγάζει τα σκουπίδια και η κάμερα να τον ακολουθεί. Δεν είναι κάτι σπουδαίο, αλλά μειώνει για λίγο τους παλμούς. Σε άλλη φάση, βλέπουμε την υπεύθυνη του εστιατορίου να καταφεύγει για λίγο στις τουαλέτες μετά το λεκτικό «στόλισμα» που τρώει από την σου σεφ (ίσως η κορυφαία σκηνή της ταινίας) και να δακρύζει, αντιλαμβανόμενη πως κανείς δεν την χωνεύει. Μένει εκεί για κανά λεπτό συνολικά, τα πράγματα ηρεμούν μέχρι να επέλθει το επόμενο τσουνάμι. 

Ο βασικός πρωταγωνιστής είναι ο σεφ. Που βάλλεται πανταχόθεν! Προσωπικά προβλήματα, οικογενειακά προβλήματα, οικονομικά προβλήματα και η συνεχής πίεση τον οδηγούν σε επικίνδυνα μονοπάτια. Και ναι, αυτό το μπουκάλι που κρατάει συνεχώς στα χέρια του και από όπου πίνει τρεις και λίγο, δεν έχει νερό. Ο Stephen Graham, που υποδύεται τον Άντι, είναι άψογος. Τρομερός καρατερίστας, που από... τύχη έπαιξε τον «χαζούλη» στο «Snatch» του Guy Ritchie, κλέβει την παράσταση όπου κι αν παίζει – κι ας είναι συνήθως ο ρόλος του μικρός. Εδώ, πρωταγωνιστής ουσιαστικά για πρώτη φορά, τα δίνει όλα και ναι, είναι συγκλονιστικός. Δίπλα του, άξια συμπαραστάτρια η σου σεφ του, η Vinette Robinson, αγγίζει υψηλές επιδόσεις. 

Αυτοί είναι οι δύο χαρακτήρες για τους οποίους μπορούμε να πούμε πως γίνεται πολύ δουλειά στην παρουσίασή τους, είναι αυτοί που έχουν βάθος και εμφανίζονται τρισδιάστατοι. Πολλοί είναι οι χαρακτήρες που είτε εμφανίζονται για λίγο και δεν «προλαβαίνουμε» να μάθουμε πολλά γι' αυτούς (όπως πχ η γκαρσόνα, που πηγαίνει σε οντισιόν για να δοκιμάσει την τύχη της ως ηθοποιός) είτε είναι σχηματικά γραμμένοι (όπως ο πρώην συνέταιρος του Άντι, τον οποίο υποδύεται ο Jason Flemyng). Αυτό είναι και το μοναδικό ψεγάδι, που μπορώ να καταλογίσω στην ταινία. 

Να σημειώσω εδώ πως υπάρχει και μια κριτικός φαγητού, που δίνει έναν ωραίο ορισμό της κριτικής – όπως έκανε ο κριτικός σε μια υπέροχη σκηνή στον «Ρατατούη». Ένας κριτικός κρίνει με βάση αυτά που υπάρχουν, συγκριτικά, με πραγματικά δεδομένα, κι όχι με κάτι ιδεατό. Τούτη η ταινία – που συν τοις άλλοις, σε κερδίζει και με τη βρώμικη και καθόλου γκλάμορους προσέγγιση στο θέμα της, τόσο στο γενικό της πλαίσιο, όπως και στα επιμέρους, όπως πχ στη διεύθυνση φωτογραφίας – είναι ένα μικρό διαμαντάκι. Αξίζει να το δοκιμάσετε.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 10 Μαρτίου 2022 από την Cinobo!

Τίποτα δεν κρατάει για πάντα

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Προσοχή: ο εραστής είναι... Ρώσος!

Αυτή είναι η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί η γεννημένη στις 26 Απριλίου του 1970 στη Βηρυτό Γαλλολιβανέζα, Danielle Arbid. Οι προηγούμενες τρεις ταινίες της είναι οι εξής: «Στο πεδίο της μάχης» (Maarek hob, 2004), «Un homme perdu» (2007) και «Peur de rien» (2015). Οι δύο πρώτες ταινίες της έκαναν την παγκόσμια πρεμιέρα τους στο φεστιβάλ των Καννών. Το ίδιο θα έκανε και τούτη εδώ η τελευταία της: επιλέχθηκε στο επίσημο πρόγραμμα του φεστιβάλ των Καννών του 2020, το οποίο όμως δεν διεξήχθη ποτέ εξαιτίας της πανδημίας του κορωναϊού. Τελικά, προβλήθηκε στην Αγορά του φεστιβάλ του Τορόντο τον Σεπτέμβριο του 2020 και έλαβε μέρος στο διαγωνιστικό τμήμα του φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν τον ίδιο χρόνο. Fun fact: έλαβε μέρος και στο φεστιβάλ της Μόσχας!

Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο ομώνυμο, αυτοβιογραφικό βιβλίο της (82χρονης πλέον) Annie Ernaux, μόλις 80 σελίδων, το οποίο πρωτοεκδόθηκε τον Ιανουάριο του 1992. Να σημειώσουμε πως άλλα δύο βιβλία της συγγραφέως έχουν γίνει ταινίες: το βασισμένο στο βιβλίο της «L'Occupation», «L'autre» (2008) των Patrick-Mario Bernard και Pierre Trividic και το βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο της «L'événement» (2021) της Audrey Diwan, ταινία που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο περασμένο φεστιβάλ Βενετίας και θα δούμε αργότερα μέσα στη φετινή σεζόν στη χώρα μας.

Η υπόθεση: Η Ελέν είναι μια 40χρονη καθηγήτρια λογοτεχνίας και χωρισμένη μητέρα, που διδάσκει στο Παρίσι. Η εν πολλοίς ρουτινιάρικη ζωή της θα αλλάξει όταν γνωρίσει τον Αλεξάντρ, έναν παντρεμένο Ρώσο διπλωμάτη, που επισκέπτεται το Παρίσι συχνά αλλά δεν μένει εκεί για πολύ. Κι ενώ λέει στον εαυτό της και στην κολλητή της φίλη πως δεν θα ερωτευθεί, ξεκινάει μια παθιασμένη, σαρκική σχέση μαζί του. 

Γνωρίζει ελάχιστα για εκείνον, ο Αλεξάντρ δεν μιλάει πολύ έτσι κι αλλιώς, κάθε τους συνάντηση είναι ηδονική και απολαυστική και η Ελέν δεν μπορεί να σταματήσει να τον σκέφτεται όταν δεν είναι μαζί του. Παθαίνει εμμονή μαζί του, νιώθει εξαρτημένη, σε σημείο να μην σκέφτεται οτιδήποτε δεν τον αφορά, σε σημείο να παραμελεί τόσο τον εαυτό της όσο και τον έφηβο γιο της. Ο Αλεξάντρ εμφανίζεται και εξαφανίζεται κατά το δοκούν, χωρίς να της δίνει καμία ευκαιρία. Ως πότε όμως θα αντέξει αυτό το πάθος;

Η άποψή μας: «Είμαστε τόσο διαφορετικοί. Του αρέσουν τα κοστούμια Ντιόρ, τα φανταχτερά αυτοκίνητα, οι χαζές αμερικάνικες ταινίες και ο Πούτιν»! Και να που μια ταινία η οποία (θα ήθελε να) ανατέμνει τον γυναικείο ερωτισμό σε βάθος, ακουμπάει στη σημερινή πραγματικότητα και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προφανώς συμπτωματικά, αλλά, κοίτα να δεις συγχρονισμός, ε; Η ειρωνεία είναι πως ο διάσημος χορευτής Sergei Polunin, που υποδύεται τον Ρώσο Αλεξάντρ, είναι... Ουκρανός, γεννημένος στην Χερσώνα, το λιμάνι στη Μαύρη Θάλασσα το οποίο συχνά πυκνά ακούμε στις ειδήσεις τις τελευταίες ημέρες. Συμβαίνουν κι αυτά. 

Πάμε τώρα στην ίδια την ταινία. Τι λέει; Αξίζει να την δει κανείς; Χμ, ναι, γιατί όχι; Αρχικά, είμαι πάντα της άποψης πως ακόμα και οι χειρότερες ταινίες έχουν κάτι να δώσουν στους θεατές. Τούτη η ταινία για κάποιον (ίσως όχι και τόσο) αδιευκρίνιστο λόγο, μου θύμισε τον «Εραστή» (L'amant, 1992) του Jean-Jacques Annaud, ταινία που επίσης βασιζόταν σε αυτοβιογραφικό βιβλίο, της σαφώς καλύτερης συγγραφέως Marguerite Duras – αλήθεια, τι απέγινε η υπέροχη πρωταγωνίστρια της ταινίας, η Jane March; Ε, ναι, και ο Annaud είναι καλύτερος σκηνοθέτης από την Arbid. Η οποία – να της το δώσουμε αυτό – καταφέρνει να γυρίσει πολύ ενδιαφέρουσες ερωτικές σκηνές, αρκετά «ωμές», καθόλου ωραιοποιημένες ή ρομαντοποιημένες, ειλικρινείς και αληθινές. 

Που, εντάξει, δεν κάθισα να μετρήσω, αλλά δεν θα ήταν υπερβολή να πω πως αποτελούν το 50% της ταινίας: το καλό 50%. Με το άλλο μισό τι γίνεται; Εδώ σε θέλω. Ναι, είναι τολμηρή και ενδιαφέρουσα η ερμηνεία της Laetitia Dosch, αλλά το να παίζεις δράμα με εργαλείο σου το σφιγμένο, σουφρωμένο πηγούνι, δεν το λες και μεγάλη πετυχεσιά. Ναι, είναι όμορφος και γοητευτικός και «τι κούκλος είσαι εσύ» κανονικά ο Sergei Polunin, αλλά «καταντάει» η γλάστρα της ταινίας, μονοδιάστατος, χωρίς να του δίνεται κανένα βάθος, ένας τύπος που γαμάει καλά, χαμογελάει αινιγματικά και είναι γεμάτος τατουάζ. Α, και που στο τέλος «ξεσκεπάζεται» ως «λίγος». Ή μήπως το πάθος ήταν λίγο; 

Ναι, το ερωτικό πάθος καίει δυνατά αλλά σβήνει γρήγορα. Καλά τα μουσικά ιντερλούδια, καλές οι σκέψεις της πρωταγωνίστριας, καλές οι σκηνές των διαλέξεων που έρχονται ως αντίστιξη με τις ερωτικές σκηνές, αλλά παρά την τολμηρότητα, η σκηνοθέτιδα δεν παίρνει ρίσκα. Επιχειρεί να είναι και του λιμανιού (Άρλεκιν) και του σαλονιού (Μποντλέρ) – κι αυτό είναι επίσης πολύ ενδιαφέρον – αλλά κάπου η σκηνοθέτιδα χάνεται στη μετάφραση. Προσπαθεί να δείξει όλους τους εγκλωβισμούς που επιφυλάσσει η φαλλοκρατική κοινωνία πάνω στο γυναικείο πάθος και πετυχαίνει να «στρέψει» το κοινό της έξυπνα «εναντίον» της πρωταγωνίστριας («μα μάνα είναι αυτή, που παραλίγο θα σκότωνε το ίδιο της το παιδί, η αλλοπαρμένη;»), τονίζοντας πόσο πολύ μας έχουν διαμορφώσει τα στερεότυπα. Αλλά το λούστρο περισσεύει και η μπαναλιτέ ελλοχεύει. Όπως όταν απομυθοποιούμε τον εραστή/ την εραστή, που έκανε την καρδιά μας να χτυπάει δυνατά. Meh.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 από την Strada Films!

The space between us

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

"Μια ταινία για την αγάπη, την κίνηση, τη ροή (και την έλλειψη αυτών)"

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία που σκηνοθετεί η γεννημένη στην Αθήνα στις 6 Ιουνίου του 1989 Ζακλίν Λέντζου. Έχει σπουδάσει σινεμά στη σχολή κινηματογράφου του Λονδίνου. Το imdb αναφέρει στη φιλμογραφία της οχτώ ταινίες μικρού μήκους ενώ η σελίδα του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αναφέρει πέντε. Το σίγουρο είναι πως η τελευταία της ταινία μικρού μήκους είναι «Το τέλος του πόνου (μια πρόταση)» με πρωταγωνίστρια και πάλι τη Σοφία Κόκκαλη και πως η προπροηγούμενη ταινία της μικρού μήκους «Έκτορας Μαλό: Η τελευταία μέρα της χρονιάς» (2018) – ξανά με τη Σοφία Κόκκαλη στον κεντρικό ρόλο – προβλήθηκε στο τμήμα «Εβδομάδα της Κριτικής» του φεστιβάλ των Καννών εκείνης της χρονιάς.

Η παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας δόθηκε στο φεστιβάλ του Βίλνιους, τον Μάρτιο του 2021. Επίσης, συμμετείχε στο παράλληλο διαγωνιστικό τμήμα της Berlinale, το «Encounters», αρχικά στην διαδικτυακή του μορφή τον χειμώνα του 2021 και μετά στη φυσική μορφή με παρουσία κόσμου το καλοκαίρι του 2021. Την πανελλήνια πρεμιέρα της η ταινία την πραγματοποίησε στο περασμένο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα και όπου η Σοφία Κόκκαλη τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας.

Η υπόθεση: Η Άρτεμις είναι μια νεαρή και ανήσυχη γυναίκα. Μετά από πολλά χρόνια απουσίας επιστρέφει από το Παρίσι πίσω στο πατρικό της σπίτι στην Ελλάδα για να φροντίσει τον πατέρα της, τον Πάρη. Κι αυτό γίνεται για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι πως ο πατέρας της πάσχει από μια σοβαρή, οξεία, εκφυλιστική ασθένεια, που δεν του επιτρέπει να κινείται με αυτονομία και χρειάζεται βοήθεια έως ότου βρει τα πατήματά του και οργανωθεί η καθημερινότητά του έτσι όπως πρέπει κι όπως θα τον βολέψει. Ο δεύτερος είναι πως η μητέρα της Άρτεμης έχει χωρίσει εδώ και χρόνια από τον πατέρα της και δεν μπορεί - αλλά και δεν θέλει - να βοηθήσει την κατάσταση. Συν τοις άλλοις είναι καλοκαίρι κι έχει να πάει διακοπές με τον σύντροφό της. 

Η Άρτεμις δεν νοιώθει βολικά. Ποτέ δεν ήταν δεμένη με τον Πάρη, καθώς όσο ζούσαν μαζί ο Πάρις ήταν απόμακρος και αυστηρός. Δεν μπορεί, όμως, να του αρνηθεί τη βοήθειά της, καθώς μπροστά της βλέπει έναν αβοήθητο άνδρα, που την έχει ανάγκη. Καθώς, με τις οδηγίες γιατρών και φυσιοθεραπευτών, η Άρτεμις έρχεται κοντά στον πατέρα της σωματικά, συνεχίζει να νιώθει την απόσταση ψυχικά. Όμως, μια σειρά παλιών βιντεοκασετών με υλικό τραβηγμένο από τον Πάρη, θα της παρέχει μια ιδιαίτερη ματιά στο παρελθόν και θα την βοηθήσει να αποκρυπτογραφήσει ένα καλά κρυμμένο μυστικό που κρύβει ο μπαμπάς της...

Η άποψή μας: Να λοιπόν που μία από τις μεγαλύτερες ελπίδες για το σύγχρονο ελληνικό σινεμά παρουσίασε την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία. Το αποτέλεσμα σαφώς κι έχει ενδιαφέρον. Κι αυτό επειδή η Λέντζου γνωρίζει άψογα τη γραμματική του κινηματογράφου και χειρίζεται την γλώσσα του άψογα. Σε ότι αφορά το... συντακτικό, εδώ υπάρχουν κάποια θεματάκια. Ο ιδιαίτερος, ιδιοσυγκρασιακός τρόπος με τον οποίο μεταφέρει το σενάριο (που επίσης υπογράφει) χρειάζεται υπομονή από τον θεατή για να τον αποδεχτεί. Στο τέλος, πάντως, δικαιώνεται. Κι ας νιώθεις μετά το πέρας παρακολούθησης του φιλμ πως ίσως να ταίριαζε καλύτερα να ήταν μικρού μήκους, καθώς ως μεγάλου μήκους, υπήρχαν σημεία που «κρέμαγε». 

Στο κέντρο της προβληματικής της ταινίας τίθεται η σχέση κόρης – πατέρα. Μια δύσκολη σχέση, που η Άρτεμις δεν κρύβει πως όχι μόνον την έχει επηρεάσει: την έχει ουσιαστικά διαμορφώσει ως άνθρωπο και ως χαρακτήρα. Πάντα υπήρχε απόσταση μεταξύ τους, Πάντα ο μπαμπάς της ήταν απόμακρος μαζί της. Και μιας που δεν είχε αδέλφια για να διαχειριστεί εμμέσως αυτήν την ιδιότυπη κατάσταση, η Άρτεμις ένιωθε πως ο πατέρας της την απόρριπτε. Σε μια σκηνή που φλερτάρει με το weird ελληνικό σινεμά, η Άρτεμις θυμάται μια στιγμή κατά την οποία η ίδια ήθελε να πάει σε πάρτι και ο πατέρας της δεν της το επέτρεψε παρά τα παρακάλια και τα κλάματα. Όχι μόνον απόμακρος λοιπόν αλλά και αυστηρός: θαρρείς πως ήταν σαν να ήθελε να μην χαρεί λίγο η κόρη του. 

Η Σοφία Κόκκαλη, που επανειλημμένα έχει αποδείξει πως είναι εξαιρετικό ερμηνευτικό εργαλείο κι εντελώς κινηματογραφική φάτσα, στη συγκεκριμένη σκηνή «διαλύεται» μπροστά στα μάτια μας, καθώς εκτός από τον νεανικό εαυτό του χαρακτήρα που υποδύεται, παριστάνει και τον πατέρα της. Τον πατέρα της, τον οποίο υποδύεται σπουδαία ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος, κι αν βρισκόμασταν στο Χόλιγουντ, θα τον βρίσκαμε υποψήφιο για Όσκαρ β' ανδρικού ρόλου, καθώς είναι ένας ρόλος αβανταδόρικος και όλοι γνωρίζουμε πως στην Αμερικάνικη Ακαδημία Κινηματογράφου, όλοι αγαπούν ερμηνείες αρρώστων χαρακτήρων, απαιτητικές σωματικά. Κι έξυπνα λειτουργεί συμπληρωματικά, χωρίς ποτέ να «καπελώνει» την μία και μοναδική πρωταγωνίστρια της ταινίας. 

Η Άρτεμις λοιπόν από τη μια θυμάται και θλίβεται, από την άλλη ακουμπά τον πατέρα της, τον στηρίζει, τον φροντίζει, τον βοηθάει να κάνει το σώμα του να κινηθεί, τον πηγαίνει για μπάνιο, τον πηγαίνει στην τουαλέτα. Πως γινόμαστε όμως, ε; Όταν είμαστε υγιείς και νέοι ούτε που μπορούμε να διανοηθούμε τη φθορά του σώματος. Ρωμαλέοι, ευθυτενείς, αρνούμαστε να σκεφτούμε πως το σώμα μας είναι φθαρτό – και καλά κάνουμε. Έρχεται όμως μια αρρώστια και γινόμαστε ανήμποροι, γινόμαστε πιο εξαρτημένοι κι από μωρά παιδιά, αδύναμοι σαν κλαράκια που θα σπάσουν με το πρώτο θρόισμα του ανέμου, αν δεν έχουμε κάποιον να μας φροντίζει. Μέσα από τη φροντίδα που παρέχει προς τον πατέρα της, η Άρτεμις ωριμάζει. Κι ας είναι καλοκαίρι, κι ας υπάρχει πισίνα, κι ας στήνονται επιτόπια παιχνίδια πινγκ πονγκ, κι ας είναι νέα κι όντας νέα δεν είναι για να σκέφτεται τη φθορά, δεν είναι για να φροντίζει τον γονιό της, δεν είναι για να αμφισβητεί από τώρα την αθανασία της. 

Η Λέντζου χτίζει το πορτρέτο της Άρτεμης προσεκτικά και μεθοδικά. Θραυσματικά. Και να η ανάμνηση και να η έκρηξη και να η παρακολούθηση των home made βιντεοκασετών και να οι αναφορές σε επετείους, σε ταινίες, σε «σαν σήμερα». Στο σύμπαν που δημιουργεί θαρρείς και ο πατέρας με την κόρη συνυπάρχουν σε έναν ιδιαίτερο, δικό τους κόσμο, στον οποίο επικοινωνούν, πριν (και αν...) τα καταφέρουν συνειδητά. 

Ο τίτλος της ταινίας καθώς και οι μεσότιτλοι παραπέμπουν σε κάρτες ταρώ. Μήπως η γυναίκα που είναι κλειστά τα μάτια της από ένα πανί και απεικονίζεται σε μία από τις κάρτες, είναι η Άρτεμις; Ω, ναι. Κι όσο προχωράει η ταινία κι όσο η σωματική επαφή αυξάνεται αλλά η ψυχική θαρρείς και είναι αποκλεισμένη κι αδύνατον να επιτευχθεί, οι παρωπίδες φεύγουν. Και μέσω των βιντεοκασετών η Άρτεμις θα δει καθαρά. Και όχι, δεν θα σοκαριστεί από την αποκάλυψη. Είχε μια παγιωμένη άποψη για τον πατέρα της. Ε, θα τον δει πιο ολοκληρωμένα και θα συμφιλιωθεί τόσο μαζί του όσο και με τον εαυτό της. Βοηθάνε πολύ και οι... τόνοι από παγωτό που καταναλώνει! Α, κι ένα ακόμα food reference: υπάρχουν κι εδώ... ροδάκινα! Όπως στο «Να με φωνάζεις με τ' όνομά σου» (γκουχ, γκουχ). Α, και σινεφίλ αναφορά: μήπως στην παντομίμα η ταινία που ψάχνουν είναι ο... «Κυνόδοντας»; Τι να πω, μπορεί... Καθώς πέφτουν οι τίτλοι τέλους ακούμε το «Words» του F-R Davis, που στους στίχους τους τονίζουν «words don't come easy». Καμιά φορά λοιπόν οι λέξεις δύσκολα βγαίνουν. Καμιά φορά, δεν χρειάζεται και να βγουν. Καμιά φορά χρειάζονται 66 ερωτήσεις για να απαντηθεί κάτι τόσο απλό όσο η ανάγκη για αποδοχή... 

ΥΓ: Αν δεν με γελάσανε τα μάτια μου, στους τίτλους τέλους είδα πως script consultant της ταινίας ήταν o Paul Thomas Anderson. Αν μιλάμε για ΤΟΝ PTA, αυτό αποτελεί άλλη μια ένδειξη πως το μέλλον ανήκει στην Λέντζου. Περιμένουμε το δεύτερο μεγάλου μήκους πόνημά της λοιπόν.

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 από την Danaos Films!

Δεν βλέπεις ταινία: την... παίζεις

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Ο Τζέιμς Μποντ συναντά τον Ιντιάνα Τζόουνς; Θα μπορούσε και χειρότερα...

Αυτή είναι η πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας που σκηνοθετεί ο γεννημένος στις 31 Οκτωβρίου του 1974, στη Γουάσινγκτον, Αμερικανός Ruben Samuel Fleischer, όπως είναι το πλήρες όνομά του. Η έως τώρα φιλμογραφία του έχει ως εξής: Zombieland (2009), «Ληστεία σε... 30'» (30 Minutes or Less, 2011), «Οι διώκτες του εγκλήματος» (Gangster Squad, 2013), Venom (2018) και «Zombieland: Διπλή Βολή» (Zombieland: Double Tap, 2019). Η μόνη του ταινία που δεν έχει προβληθεί εμπορικά στην Ελλάδα στους κινηματογράφους είναι η πρώτη, η οποία βγήκε στη χώρα μας κατευθείαν σε dvd. Ο Fleischer είναι και παραγωγός και σεναριογράφος ενώ έχει ασχοληθεί πάρα πολύ δημιουργικά και με την τηλεόραση.

Η ταινία αποτελεί την πρώτη παραγωγή της νεοσύστατης Sony PlayStation Productions. Επίσης, είναι το πρώτο videogame της εταιρίας Naughty Dog που γίνεται ταινία. Το HBO ανακοίνωσε πως θα μεταφέρει σε τηλεοπτική σειρά ένα ακόμα παιχνίδι της Naughty Dog, το «The Last of Us», που θα είναι έτοιμη το 2023. Το «Uncharted» είναι ένα από τα πιο πετυχημένα videogame franchise όλων των εποχών, καθώς έχει πουλήσει συνολικά (σε όλες τις εκδοχές του, από τις 19 Νοεμβρίου του 2007, οπότε κυκλοφόρησε για το PS3 το πρώτο παιχνίδι της σειράς, το «Uncharted: Drake's Fortune»), πάνω από 41 εκατομμύρια κομμάτια!!!

Η υπόθεση: Ο νεαρός Νέιθαν (Νέιτ) Ντρέικ είναι μπάρμαν, ευφυέστατος ερασιτέχνης κλέφτης και πιστεύει πως κάποια μέρα θα βρει τον αδελφό του, τον Σαμ, την μοναδική του οικογένεια, με τον οποίο χώρισαν αναγκαστικά όταν και οι δύο βρίσκονταν στην εφηβεία. Πιστεύοντας στο ταλέντο του, θα τον πλησιάσει ο έμπειρος κυνηγός θησαυρών, Βίκτορ «Σάλι» Σάλιβαν και θα του προτείνει να συνεργαστούν. Στόχος: να βρουν τον χαμένο, μυθικό θησαυρό του Μαγγελάνου, που ο θρύλος λέει πως δομείται από χρυσάφι, τρέχουσας αξίας πέντε δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μόνο που τον ίδιο θησαυρό ψάχνουν και πρώην συνεργάτες του Σάλι καθώς επίσης και ο Σαντιάγκο Μονκάντα, ο οποίος και θεωρεί πως είναι ο νόμιμος κληρονόμος του. 

Ο Νέιτ πείθεται επειδή του αρέσει η περιπέτεια αλλά κυρίως επειδή ελπίζει πως με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να βρει τον αδελφό του. Έτσι κι αλλιώς ο Σαμ, επί χρόνια, του έστελνε καρτ ποστάλ από διάφορα μέρη του κόσμου, ενώ μαθαίνει πως και αυτός ήταν συνεργάτης του Σάλι. Προφανώς, η εύρεση ενός τόσο αμύθητου θησαυρού δεν είναι και το πιο απλό πράγμα στον κόσμο. Ο Νέιτ και ο Σάλι θα πρέπει να λύσουν μια σειρά από γρίφους, να αντιμετωπίσουν τους ανταγωνιστές, να ξεπεράσουν τους κινδύνους και κυρίως να... αντέξουν και να εμπιστευτούν ο ένας τον άλλο. Θα τα καταφέρουν;

Η άποψή μας: Εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι: δεν έχω παίξει ποτέ το συγκεκριμένο παιχνίδι. Οπότε, δεν ξέρω πως θα το αντιμετωπίσουν οι εκατομμύρια παίκτες του, που έτσι κι αλλιώς αποτελούν το πρωταρχικό target group της ταινίας. Πάντως, δουλεύοντας σε βιντεοκλάμπ Seven για κάποια χρόνια, και γνωρίζοντας το εξώφυλλο του συγκεκριμένου βιντεογκέιμ σε όλες του τις εκδοχές, κατάλαβα το inside joke της σκηνής της παραλίας. Συγκεκριμένα, όταν ο Νέιτ κατορθώνει να επιβιώσει μετά από πτώση από αεροπλάνο (μεγάλη ιστορία...) και βγαίνει από την θάλασσα και προχωράει σε μια παραλία γεμάτη τουρίστες, ένας από αυτούς τον ρωτάει τι έγινε, ο Νέιτ του εξηγεί κι ο τουρίστας απαντάει: «α, κι εγώ το έκανα αυτό»! 

Ε, αυτός ο «τουρίστας» είναι ο Nolan North, ο ηθοποιός που επί χρόνια δάνειζε τη φωνή του και αποτυπωνόταν με motion capture ως Νέιθαν Ντρέικ στις διάφορες εκδοχές της επιτυχημένης σειράς παιχνιδιών Uncharted! Στη σκηνή αυτή κατά μία έννοια ο Νέιτ συναντά τον... εαυτό του από μια άλλη διάσταση. Anyway. Λοιπόν, για ταινία βασισμένη σε βιντεογκέιμ, τα πράγματα δεν είναι φρικτά. Ίσα ίσα, αν αφήσεις λίγο το μυαλό στο mute, μπορεί και να νιώσεις ότι ψυχαγωγείσαι! Υπάρχουν πολύ έξυπνα χορογραφημένες σκηνές δράσης, υπάρχουν διασκεδαστικά μονταρισμένες υπερβολές, υπάρχουν κάποιες ανατροπές, που δεν τις περιμένεις (όπως το ποιοι πεθαίνουν νωρίς νωρίς...) και υπάρχει και χιούμορ, τόσο απαραίτητο σε τέτοιου είδους ταινίες. 

Ευτυχώς, λοιπόν, οι δημιουργοί του φιλμ κατάφεραν να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στο «γυρίζω ένα μπλοκμπάστερ, που απευθύνεται στους πάντες» και στο «δεν παίρνω τον εαυτό μου και τόσο στα σοβαρά». Λείπει η σοβαροφάνεια – ευτυχώς! Όλο το σκηνικό με το κυνήγι των δύο σταυρών, που λειτουργούν ως «κλειδιά» για την εύρεση του θησαυρού, είναι ξεκάθαρα βγαλμένο από το χώρο των ταινιών με ήρωα τον Ιντιάνα Τζόουνς. Μάλιστα, παρακολουθώντας την ταινία, και βλέποντας πόσο μεγάλη σημασία έδωσαν οι σεναριογράφοι στο «μεταξύ κατεργαρέων, ειλικρίνεια», στο ζήτημα της εμπιστοσύνης μεταξύ άγνωστων ουσιαστικά μεταξύ τους ανθρώπων, που τους ενώνει απλά το κυνήγι ενός θησαυρού, μου ήρθε στο νου το «Entrapment» και συγκεκριμένα η ατάκα του Sean Connery (που όλοι ξέρουμε πως έχει υποδυθεί και τον πατέρα του Ιντιάνα Τζόουνς, χα!) προς της Catherine Zeta Jones: «first we try, then we trust». 

Ο Τζέιμς Μποντ μας έρχεται στο νου με τις απιθανότητες: τόσο η σκηνή με το αεροπλάνο και την πτώση στο κενό, όσο κυρίως η σκηνή με τα ελικόπτερα που κυνηγιούνται κουβαλώντας... γαλέρες ανάμεσα σε συμπληγάδες πέτρες κάπου στις Φιλιππίνες, βγήκαν θαρρείς μέσα από τα υγρά όνειρα Τζέιμς Μποντ αφισιονάντο! Αλλά και ο ήρωας του Dan Brown, ο Ρόμπερτ Λάνγκτον, μας έρχεται στο νου σε ότι αφορά την επίλυση των γρίφων. Όπως και ο... Tom Cruise από το «Κοκτέιλ» στις (λίγες) σκηνές του bartending. Πολλά δάνεια λοιπόν και λογικό ως ένα σημείο. Το θέμα είναι αν όλα αυτά λειτουργούν στην ταινία. Και ω, ναι, λειτουργούν. 

Κακά τα ψέματα, πάντως, όλα αυτά θα πήγαιναν στράφι αν δεν υπήρχε αυτή η περίφημη «χημεία» ανάμεσα στον Tom Holland και τον Mark Wahlberg. Δείτε πχ τι συνέβη στο Marry Me: καμία απολύτως χημεία ανάμεσα στην Jennifer Lopez και τον Owen Wilson. Πώς να πάει καλά μια ταινία όταν κάτι τόσο ζωτικής σημασίας απλά δεν υφίσταται; Ο γεμάτος ενέργεια και νιότη Tom Holland ταιριάζει γάντι με τον κυνικό και σχεδόν ανέκφραστο Mark Wahlberg. Και τούτη η ταινία αποτελεί ένα είδος στοιχήματος για τον πιτσιρικά Holland: μπορεί το όνομά του, πρώτο πρώτο στη μαρκίζα, να τραβήξει κόσμο, όταν ο φίλος μας δεν υποδύεται τον Πίτερ Πάρκερ, τον αγαπημένο Spider-Man; Για να δούμε. Προσεχώς θα υποδυθεί τον Fred Astaire σε ένα biopic για τον πρωτοπόρο ηθοποιό – χορευτή. 

Και λογικά, θα τον δούμε και σε άλλες ταινίες «Uncharted»: ήδη οι παραγωγοί μας προϊδεάζουν με τη σκηνή που ακολουθεί τους τίτλους τέλους, που καλό θα είναι να καθίσετε να τους δείτε. «Sic Parvis Magna»: Μεγαλεία από μικρά ξεκινήματα. Πήραμε το ορεκτικό μας λοιπόν. Για να δούμε αν θα ακολουθήσει ένα λουκούλλειο γεύμα ή απλά το πλαστικό φαγητό των φαστφουντάδικων...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 17 Φεβρουαρίου 2022 από την Feelgood Ent.!

"... κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις"

του Θόδωρου Γιαχουστίδη (@PAOK1969)

Πόσα like απαιτούνται για να σου αρέσει ο εαυτός σου;

Αυτή είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, που σκηνοθετεί η γεννημένη το 1978 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου σκηνοθέτιδα. Η Ayten Amin είναι ενεργή στον χώρο του κινηματογράφου τα τελευταία 12 χρόνια. Η πρώτη της ταινία μικρού μήκους, το «Her Man», συμμετείχε στο Φεστιβάλ του Κλερμόν Φεράν, κέρδισε πολλά τοπικά βραβεία και αγοράστηκε από το Canal Plus της Γαλλίας. Το 2013, η πρώτη της ταινία μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, το «Villa 69», κέρδισε το ειδικό βραβείο της επιτροπής για αραβική ταινία στο φεστιβάλ του Άμπου Ντάμπι. Στην επαγγελματική της πορεία, η Ayten έχει κερδίσει πολλά σημαντικά βραβεία και διακρίσεις, όπως το Film Connection Award καλύτερης ταινίας του Καΐρου και το Hubert Bals Award στο FilmMart του Ντουρμπάν. Συν-σκηνοθέτησε μαζί με τους Tamer Ezzat, Amr Salama και Ahmad Abdalla το ντοκιμαντέρ «Tahrir 2011» που αναφέρεται στα γεγονότα της Αιγυπτιακής Επανάστασης, το οποίο συμμετείχε στο φεστιβάλ Βενετίας, στο φεστιβάλ του Τορόντο και ήταν υποψήφιο για βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ για τον κινηματογράφο υπέρ της ειρήνης στο Βερολίνο το 2012. Το 2019 σκηνοθέτησε 20 επεισόδια του επιτυχημένου δράματος «Saabe' Gaar» (The Seventh Neighbour).

Το Souad ήταν να κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του στο φεστιβάλ των Καννών του 2020, το οποίο τελικά ακυρώθηκε λόγω της πανδημίας του κορωναϊού. Τελικά έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο φεστιβάλ της Tribeca το καλοκαίρι του 2021 και λίγο μετά συμμετείχε στο φεστιβάλ Βερολίνου (στο τμήμα «Πανόραμα»), του οποίου η έκδοση με θεατές στις αίθουσες, έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 2021. Η πανελλήνια πρεμιέρα της δόθηκε στο πλαίσιο του περασμένου φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Τέλος, να σημειώσουμε πως η ταινία αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Αιγύπτου για τα φετινά ξενόγλωσσα Όσκαρ.

Η υπόθεση: Το Ζαγκαζίγκ είναι μια από τις πολλές μικρές πόλεις που αναπτύσσονται στο Δέλτα του Νείλου, στην Αίγυπτο. Εκεί ζει στο σήμερα μια 19χρονη κοπέλα, η Σουάντ. Η Σουάντ ζει διπλή ζωή. Ενώ παραμένει συντηρητική και κλεισμένη στο στενό οικογενειακό και κοινωνικό της περιβάλλον, έχει εμμονή με την εικόνα της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και συνάπτει κρυφές σχέσεις με άντρες στο διαδίκτυο. Η τελευταία της «σχέση» είναι ο Αχμέντ, ένας μεγαλύτερός της άντρας, ο οποίος ως επάγγελμα έχει να ανεβάζει περιεχόμενο στις διάφορες πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων. 

Η Σουάντ δεν είναι ευχαριστημένη από την πορεία που έχει πάρει αυτή η «σχέση». Και γενικότερα, λέει διαρκώς ψέματα για την προσωπική της ζωή, προβάλλοντας εικόνες της ζωής που θα επιθυμούσε να ζει. Μόνο που οι φιλοδοξίες της σιγά σιγά καταρρέουν με την επέλαση της πραγματικότητας. Μια σειρά μικροσυμβάντων κορυφώνεται σ’ ένα τραγικό γεγονός, το οποίο οδηγεί τη Ραμπάμπ, τη 16χρονη αδελφή της Σουάντ, σε ένα ταξίδι αναζήτησης απαντήσεων στην Αλεξάνδρεια...

Η άποψή μας: Αίγυπτος και Ελλάδα: θα μπορούσαμε να μιλήσουμε και για βίους παράλληλους. Χώρες με μυθικό παρελθόν, χώρες που θεμελίωσαν τον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό όπως τον γνωρίζουμε, χώρες που βιώνουν ένα πολύ προβληματικό παρόν (για να το θέσουμε ευγενικά), χώρες που βαδίζουν αβέβαια προς το μέλλον, αναπολώντας τα περασμένα μεγαλεία (και διηγώντας τα να κλαις), χώρες που στο σήμερά τους δομούνται από συντηρητικές κατά βάση κοινωνίες. Χώρες όπου, ακόμα και σήμερα, η θρησκεία παίζει πολύ βασικό ρόλο στη διαμόρφωση συνειδήσεων και συμπεριφορών. Στην Ελλάδα υπάρχει ένας πολύ δυνατός πυρήνας χριστιανοταλιμπάν. Τα πράγματα είναι πολύ άσχημα. Όμως, υπάρχουν και χειρότερα. Υπάρχει και η Αίγυπτος, υπάρχουν κι όλες εκείνες οι μουσουλμανικές χώρες, όπου η λανθασμένη ανάγνωση των θρησκευτικών επιταγών οδηγεί σε συνθήκες ασφυξίας το τμήμα εκείνο του πληθυσμού, που είναι το πιο δυναμικό, το πιο τρυφερό, που θα αποτελέσει το μέλλον. Τους νέους. 

Η Σουάντ δεν έχει απλά διπλή ζωή. Ζει πολλές ζωές ταυτόχρονα! Από τη μια, είναι η υπάκουη κόρη. Η σχέση της με τον πατέρα της περιορίζεται στο να... εκτελεί τις «διαταγές» του σε σχέση με τη μεταφορά της τηλεόρασης, την παρασκευή τσαγιού και την προσφορά κουλουρακίων. Η δε σχέση της με τη μητέρα της μπορεί να είναι καλύτερη, αλλά σε κάθε τους κοινή εμφάνιση έξω από το σπίτι, η μητέρα της την πιάνει σφιχτά αγκαζέ, όχι για να την προστατέψει, αλλά για να μην την αφήσει θαρρείς να εξοκοίλει, να ξεφύγει, να παρεκκλίνει. Αυτή η ασφυκτική πίεση που δεν επιτρέπει ανήθικα παραστρατήματα, όπου οι θείες γκρινιάζουν και επιχειρηματολογούν εναντίον των... έγχρωμων χιτζάμπ, όπου δεν επιτρέπεται να πεις τη λέξη «θεός» όταν έχεις περίοδο ή όταν βρίσκεσαι στην τουαλέτα (!!!) οδηγεί την Σουάντ (και πολλές άλλες κοπέλες και αγόρια σαν την Σουάντ) στην ελευθερία των social media. 

Σε έναν κόσμο, διαφορετικό, διαδικτυακό, άυλο, στον οποίο μπορεί να φλερτάρει, να στέλνει τολμηρές φωτογραφίες, να εκφράζεται, να λέει τη γνώμη της, να είναι ο εαυτός της. Ποιος όμως είναι ο εαυτός της; Η Σουάντ «κατασκευάζει» έναν... εαυτό, τον φαντασιώνεται και τον πλάθει κατά το δοκούν. Είναι χαρακτηριστική η σεκάνς στην αρχή της ταινίας, στο λεωφορείο, όπου λέει σε δύο διαφορετικές συνεπιβάτισσες, δύο διαφορετικές ιστορίες για το ποια είναι και με ποιον τα «έχει». Ωραία η αίσθηση της ελευθερίας, έτσι; Αυτή όμως είναι μια ελευθερία ψεύτικη ή αλλιώς, μια άλλη σκλαβιά. Που εντέλει δεν σου επιτρέπει να ξεφύγεις από τα στερεότυπα. Όταν μια φίλη της, της λέει πως μια άλλη φίλη τους είδε την Σουάντ να μιλάει στον αδελφό της φίλης χωρίς να φοράει χιτζάμπ (τρομερά πράγματα δηλαδή), η Σουάντ, αυτή που προσπαθεί να ξεφύγει, αυτή που θέλει να είναι ελεύθερη και μακριά από πουριτανισμούς, λέει πως αυτή η φίλη λέει ψέματα, πως είναι πουτάνα, μιας που πίνει και καπνίζει! Ωιμέ! 

Η ταινία ονομάζεται Σουάντ για χάρη της. Είναι χωρισμένη σε τρία κομμάτια και το πρώτο, το μεγαλύτερο, ονομάζεται επίσης Σουάντ. Και τελειώνει αναπάντεχα, με κάτι βγαλμένο από την «Ονειρεμένη ζωή των αγγέλων» του Erick Zonca, σαφώς περισσότερο υπαινικτικό εδώ αλλά εξίσου δραματικό και συγκλονιστικό. Τα άλλα δύο βαφτίζονται από τους δύο άλλους πρωταγωνιστές της ταινίας: την μικρότερη αδελφή της Σουάντ, την Ραμπάμπ και τον «γκόμενο» της Σουάντ, τον Αχμέντ. Στο υπόλοιπο της ταινίας λοιπόν παρουσιάζονται κι άλλες πτυχές του τι σημαίνει να ζεις στην Αίγυπτο την σήμερον ημέρα. Όπου η παρθενία έχει ακόμα τεράστια σημασία. Όπου το «ήταν θέλημα Θεού» ακούγεται κατά κόρον. Όπου η μεσοαστική τάξη μπορεί να λειτουργεί με τους δικούς της κανόνες, σαφώς απαλλαγμένη εν πολλοίς από τις αγκυλώσεις, αλλά και πάλι, θέλει τρεις ώρες οδήγησης στην Αλεξάνδρεια για να βρεις ένα μέρος όπου να μπορέσεις να φιλήσεις την κοπέλα σου χωρίς να σε πάρουν χαμπάρι – κάτι που αν συμβεί (αν σε πάρουν χαμπάρι δηλαδή) θα είναι σαφώς πρόβλημα. 

Η σκηνοθέτιδα πετυχαίνει εν πολλοίς τον στόχο της. Παρουσιάζει ένα λεπτομερέστατο πορτρέτο της πατρίδας της όπως είναι σήμερα. Διευθύνει εξαιρετικά τους – κατά βάση ερασιτέχνες – ηθοποιούς της. Ίσως το μοντάζ, ιδίως στο πρώτο μέρος της ταινίας, να μην βοηθάει στη στρωτή αφήγηση του σεναρίου, αλλά μικρό το κακό. Ίσως το χαμήλωμα των τόνων από ένα σημείο και μετά (θα καταλάβετε για ποιο σημείο μιλάω όταν θα δείτε με το καλό την ταινία) να αποτρέπει το ξέπεσμα στο μελό μεν, αφαιρεί ένταση από την αφήγηση δε. Όπως και να έχει, αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία. Γεμάτη ανθρωπιά. Που αποφεύγει όπως ο διάολος το λιβάνι τον διδακτισμό. Και που καταφέρνει να στηλιτεύει τόσο την θρησκοληψία όσο και τις παρενέργειες των κοινωνικών δικτύων, χωρίς να χάνει στιγμή τον ανθρωπισμό της. Δεν το λες και μικρό επίτευγμα αυτό. 

ΥΓ: Τούτο το κείμενο γράφτηκε την ημέρα που διάβασα πως ένας πατέρας σε ένα μικρό νησί των Δωδεκανήσων, αυτοκτόνησε, επειδή κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο ένα βίντεο με τον γιο του σε ερωτικές περιπτύξεις με έναν άλλο άνδρα. Αυτοκτόνησε επειδή του έκαναν καζούρα οι συγχωριανοί του. Αυτοκτόνησε από ντροπή. Είπαμε: Ελλάδα και Αίγυπτος, βίοι παράλληλοι...

Στις δικές μας αίθουσες? Στις 17 Φεβρουαρίου 2022 από την Cinobo!